Najciekawsze amerykańskie tradycje świąteczne - nie zobaczysz ich na filmach
Święta po amerykańsku to nie tylko to, co znamy z hollywoodzkich filmów. Choinka przed Rockefeller Center (widział ją Kevin, gdy zwiedzał Nowy Jork), skarpety zawieszone na kominkach, tysiące lampek rozświetlających wielkie miasta i spokojne przedmieścia (któż nie pamięta, ile krwi napsuły Clarkowi Griswoldowi), spektakularne parady, szaleństwo zakupowe w Black Friday – to klasyka, ale z pewnością nie jedyne i chyba nawet nie najciekawsze spośród amerykańskich symboli oraz tradycji świątecznych.
Nie tylko popkultura
Amerykańskie święta to spektakl na miarę superprodukcji. Macy's Thanksgiving Day Parade w Nowym Jorku to niezwykłe widowisko, które co roku otwiera sezon świąteczny, przyciągając miliony widzów. Dekoracje świetlne – jak słynna nowojorska choinka przy Rockefeller Center – tworzą krajobraz iście filmowy. Wydaje się, że Amerykanie celebrują Boże Narodzenie z wyjątkowym rozmachem. I choć niektórzy widzą w tym próżny konsumpcjonizm, inni zachwycają się atmosferą i estetyką.
Za tym, co się błyszczy i co można kupić na promocji w Macy’s, kryją się mniej oczywiste zwyczaje. Jednym z nich jest tradycja łańcuchów z popcornu. Tradycja sięga 1842 roku. Apetyczne girlandy ozdabiały choinki przede wszystkim w północnych stanach. Niemieccy imigranci w XX wieku nadali tej tradycji nowy wymiar, barwiąc popcorn jaskrawymi kolorami i przeplatając go suszonymi owocami oraz orzechami. Amerykańskie dzieci jeszcze w dzisiejszych czasach mają sporo frajdy z tworzenia takich łańcuchów.
Jeszcze bardziej intrygującym zwyczajem jest świąteczny korniszon (Christmas pickle). Ta zielona ozdoba w kształcie kiszonego ogórka została rzekomo spopularyzowana pod koniec XIX wieku przez niemieckich imigrantów – choć według ankiety „New York Times”, z 2057 Niemców, aż 91% w ogóle o tym nie słyszało. W każdym razie, zgodnie z tradycją, pierwszy członek rodziny, który znajdzie korniszon ukryty na choince w bożonarodzeniowy poranek, otrzyma dodatkowy prezent lub czeka go rok wielkiego szczęścia. Sieć Woolworths jako jedna z pierwszych sprowadzała do Stanów Zjednoczonych choinkowe ozdąby w tym nietypowym kształcie. Berrien Springs w Michigan przez lata uważało się za „światową stolicę świątecznego korniszonu”, organizując tematyczne parady do 2005 roku (wznowione w 2021 roku).
Świąteczne smaki
Indyk i szynka to klasyka amerykańskich stołów świątecznych. Na deser ciasto – dyniowe lub Red Velvet. Jednak każdy region kraju ma swoje kulinarne osobliwości, o których niewiele osób wie.
W Minnesocie i sąsiednich stanach – Wisconsin i obu Dakotach – popularne jest danie zwane lutefisk. To tradycyjna skandynawska potrawa z suszonej ryby (zwykle dorsza) macerowanej w ługu. Ta potrawa dzieli rodziny na dwa obozy: tych, którzy ją uwielbiają, i tych, którzy nie mogą jej znieść. Jej obecność na amerykańskich stołach to wpływ norweskich i szwedzkich imigrantów.
Na przeciwległym biegunie, w stanach południowo-zachodnich, królują tamales – meksykańskie przysmaki z masy kukurydzianej i marynowanej wieprzowiny zawinięte w liście kukurydzy i gotowane na parze. Przygotowanie tamales to czasochłonne przedsięwzięcie, które zamienia się w rodzinne wydarzenie. W Teksasie, Nowym Meksyku i Kalifornii to obowiązkowa pozycja na wigilijnym stole.
Mieszkańcy New Jersey i innych regionów z silnymi wpływami włosko-amerykańskimi, nie wyobrażają sobie Wigilii bez Uczty Siedmiu Ryb (Feast of the Seven Fishes) – to tradycja wywodząca się z południowych Włoch. Menu może obejmować krewetki, flądry, okonie, kalmary, a nawet węgorze czy ośmiornice. Liczba siedem ma symboliczne znaczenie religijne.
Warto też wspomnieć o eggnog – gęstym, kremowym napoju na bazie jajek, mleka, śmietany i alkoholu (najlepiej brandy), który Amerykanie znają od 1775 roku. Eggnog to nieco słodszy „potomek” napoju popularnego w średniowiecznej Anglii, tak zwanego „posset” – na bazie grzanego piwa, jajek i fig.
Mniej znaną specjalnością jest persimmon pudding (budyń z persymony) i nieśmiertelny, często wyszydzany fruitcake – ciężkie, nasączone alkoholem ciasto z suszonymi owocami, które – jak dowcipkują Amerykanie – może przetrwać dekady.
Co stan, to obyczaj
Stany Zjednoczone to mozaika tradycji regionalnych, a różnorodność świątecznych zwyczajów jest tego najlepszym dowodem.
Luizjana oferuje jeden z najbardziej spektakularnych zwyczajów. W Wigilię, na nabrzeżach rzeki Missisipi, mieszkańcy społeczności cajuńskich układają wielkie drewniane piramidy i podpalają je, tworząc linię ognisk na wiele kilometrów. To Festival of the Bonfires – tradycja mająca pomóc „Papa Noel” (jak Cajuni nazywają Świętego Mikołaja) odnaleźć drogę do domów dzieci w ciemności.
W Kolorado narciarze w strojach Mikołaja zjeżdżają wspólnie ze stoków, a w Kalifornii odbywa się konkurs Surfing Santa, gdzie zawodnicy w świątecznych czapkach szaleją na deskach surfingowych.
Arizona słynie z gigantycznej choinki zrobionej z pustynnej roślinności (tumbleweed), podczas gdy Rhode Island konstruuje drzewo z pułapek na homary. W Montanie wspinacze lodowi rywalizują na lodowcach, a w Północnej Karolinie Święty Mikołaj zjeżdża na linach z charakterystycznej skały Chimney Rock.
Nowy Meksyk i inne stany południowo-zachodnie ozdabiają swoje ulice farolitos (lub luminarias) – papierowymi torebkami z piaskiem i świeczkami, które tworzą magiczne korytarze światła. Ta tradycja, wywodząca się z kultury hiszpańskiej, symbolizuje prowadzenie ducha Chrystusa do domów.
Każdy stan ma swoje tradycje. Ta różnorodność – widoczna także podczas Bożego Narodzenia – przypomina o historii Stanów Zjednoczonych, podkreśla, że Amerykanie to naród wywodzący się z wielu kultur, które współtworzyły amerykańskie dziedzictwo. Choć choinka przy Rockefeller Center i „To wspaniałe życie” stały się świątecznymi symbolami XX wieku, to właśnie te mniej znane tradycje – korniszon na choince, lutefisk na stole, ogniska nad Missisipi – pokazują prawdziwe oblicze amerykańskich Świąt i przypominają, że Stany Zjednoczone są krajem tysiąca świątecznych tradycji.
Źródła
- https://momsforamerica.us/blog/10-beloved-american-christmas-traditions-and-why-we-love-them/?gad_campaignid=12292566175
- https://www.businessinsider.com/unusual-us-christmas-traditions-2018-12?IR=T#raging-bonfires-help-santa-find-his-way-to-homes-in-louisiana-5
- https://en.wikipedia.org/wiki/Christmas_pickle