Głodni siebie intelektualiści - Anaïs Nin, Henry Miller... i tajemnicza June
Poznali się w 1931 roku, gdy ona obracała się wśród paryskiej bohemy, a on klepał biedę na ulicach Paryża. Zakochała się w jego intelekcie i talencie literackim, a dopiero potem – w nim samym. Mieli romans, oparty na intelektualnym porozumieniu, wzajemnej fascynacji oraz idei wolności seksualnej. Ale w tej historii bohaterów jest nie dwoje, a troje: pisarka Anaïs Nin, pisarz Henry Miller i... jego żona June.
Paryż
Na początku lat 30. Anaïs Nin pisała dzienniki, które nie ujrzały jeszcze światła dziennego. Obracała się w kręgach artystycznych, interesowała się też psychoanalizą. Od 1923 roku była żoną bostońskiego bankiera, Parkera Guliera (później znanego jako „Ian Hugo”), który był jednym z twórców kina awangardowego. Jego związek z Anaïs można uznać za burzliwy, ale małżonkowie nie myśleli o rozwodzie, w każdym razie nie na serio.
W tym samym czasie, tuż przed spotkaniem z Anaïs Nin, Henry Miller nie był jeszcze znanym pisarzem-skandalistą. Żył z drugą żoną, June, dawną fordanserką i aktywną poszukiwaczką erotycznych wrażeń. Od 1930 roku przebywał w Europie (dotarł tam z Ameryki, za pieniądze pożyczone od przyjaciela i pozyskane od jednego z adoratorów małżonki), a w Paryżu, gdzie zdecydował się osiąść na dłużej, bywał bezdomny i głodny. Dorabiał w paryskiej redakcji amerykańskiej „Chicago Tribune”. I wreszcie poznał Nin. Spotkali się, gdy Miller przyjechał na lunch z prawnikiem Richardem Osbornem, który miał się spotkać z Anaïs w celu omówienia kontraktu. Na Nin od razu zrobił wrażenie, a gdy zaczęli rozmawiać, była oczarowana. „W swoim pisarstwie jest ekstrawagancki, męski, zwierzęcy, wspaniały. To człowiek, którego upija życie, pomyślałam. Jest taki jak ja” – zapisała w dzienniku. A parę akapitów niżej można przeczytać: „Kilka dni później spotkałam Henry'ego. Czekałam na spotkanie z nim, jakby to miało coś rozwiązać. Tak się stało. Kiedy go zobaczyłam, pomyślałam, że oto mężczyzna, którego mogłabym pokochać. I nie bałam się”.
Z pomocą Anaïs i jej męża – tym targały sprzeczne emocje, od podziwu dla talentu Millera po obawę o stratę żony – Henry znalazł mieszkanie, mógł też płacić czynsz na czas. Miał też warunki, by skupić się na swoim wielkim dziele – „Zwrotniku raka”. Z Nin eksplorował granice seksualne, rozkoszował wolnością i niekonwencjonalnym stylem życia, jak na świat bohemy przystało.
Sprawdź także ten artykuł na temat życia Ireny Krzywickiej.
June
June Miller przyjechała do Stanów Zjednoczonych z Rumunii. Mając 15 lat, rzuciła szkołę i rozpoczęła pracę jako fordanserka. W 1924 roku wyszła za Henry’ego Millera, który dla niej zostawił żonę i dziecko. Fascynacja seksualna była wyjątkowo silna. Ale June była żądna przygód. Parę lat po ślubie nawiązała romans z artystką Jean Kronski. Gdy w 1931 odwiedzała męża przebywającego w Paryżu, spotkała jego kochankę, Anaïs Nin. Panie szybko zaczęły flirtować, prowadziły długie rozmowy, wychodziły razem – bez Henry’ego.
Czy June uwiodła Anaïs? W dziennikach Nin nie znajdujemy jednoznacznego potwierdzenia, ale wierzyć można we wszystko. Autorka dzienników dużo pisała o silnej więzi emocjonalnej, ale wspominała o zewnętrznym pięknie June: „Zaskakująco biała twarz, płonące oczy. June Mansfield, żona Henry'ego. Kiedy zbliżała się do mnie z ciemności mojego ogrodu do światła drzwi, po raz pierwszy zobaczyłam najpiękniejszą kobietę na ziemi. Lata temu, kiedy próbowałam wyobrazić sobie czyste piękno, stworzyłam w umyśle obraz właśnie takiej kobiety”.
June była inspiracją dla wielu bohaterek pojawiających się w powieściach Henry’ego Millera, ale i w twórczości Anaïs Nin. Na podstawie dzienników Nin z lat 1931-34 powstał film „Henry i June”, z Umą Thurman w roli żony Millera. Sama June nie była zadowolona z publikacji dzienników Nin, w których pominięto romans autorki z Millerem, a tym samym pominięto rolę, jaką Anaïs odegrała w rozpadzie małżeństwa Millerów. Małżonkowie rozstali się w 1934 roku. I trudno zakładać, że pani Nin nie miała z tym nic wspólnego. W każdym razie życie w trójkącie pozwoliło bohaterom tej opowieści zgłębić tematy zazdrości, pożądania i wyzwolenia od norm społecznych.
Listy 1932-1953
Romans Anaïs Nin i Henry'ego Millera trwał od 1932 do 1934 roku. W 1934 roku Nin pożyczyła pieniądze od austriackiego psychoanalityka Otto Ranka i całą kwotę zainwestowała w pierwsze wydanie powieści „Zwrotnik raka” (od 1937 roku obowiązywał zakaz wwożenia do USA tej „gorszącej, skandalicznej książki”, co było najlepszą reklamą). W tym samym roku Nin usunęła ciążę – owoc romansu z Millerem.
Namiętny romans ewoluował w złożoną przyjaźń. Porozumienie intelektualne okazało się trwalsze niż fascynacja seksualna. W 1939 Nin, wraz z mężem, przeprowadziła się do Nowego Jorku, gdzie rozwinęła skrzydła jako pisarka. Później nawiązała romans z Rupertem Pole’em, którego poślubiła (pozostając żoną Guliera – była to więc bigamia). Miller w 1942 roku osiadł w Kalifornii, gdzie tworzył kolejne skandaliczne powieści, miał trzy kolejne żony.
W międzyczasie, przez wiele lat, dawni kochankowie nadal do siebie pisali. Ich korespondencja z najbardziej romantycznych i namiętnych lat spędzonych w Paryżu to niezwykła lektura. Zakochany Miller pisał na przykład: „Chcę cię rozbierać. I trochę wulgaryzować” albo mniej pikantnie, ale jakże wymownie: „Rzeczy, o których zapomniałem ci powiedzieć: Że cię kocham i że kiedy budzę się rano, używam swojej inteligencji, aby odkryć więcej sposobów na docenienie cię. Że kiedy June wróci, pokocha cię bardziej, ponieważ ja cię pokochałem...”. Późniejsza korespondencja to wymiana myśli dwojga intelektualistów, wzajemnie się inspirujących i mających do siebie sentyment. Zbiór listów z lat 1932-53 to fascynująca lektura i portrety dwóch niezwykłych osobowości.