Za wszelką cenę chciała uratować męża. Pierwsza kobieta, która stanęła za sterem
19-letnia Mary Ann Brown Patten postanowiła wyruszyć w morską żeglugę ze swoim mężem, kapitanem klipera. Dziewczyna miała znaleźć się na pokładzie tylko po to, by dotrzymać swojemu mężowi towarzystwa. Okazało się jednak, że w kryzysowej sytuacji musiała przejąć ster i zapanować na zbuntowaną załogą.
Młoda żona na pokładzie statku
Mary Ann Brown Patten urodziła się w 1837 roku w Massachusetts. Już jako nastolatka poślubiła Joshuę Pattena, ambitnego marynarza, który szybko zdobył stanowisko kapitana klipera Neptune’s Car – jednego z najszybszych żaglowców XIX wieku. W tamtych czasach kobiety rzadko podróżowały na pokładzie statków, a już na pewno nie pełniły tam żadnych oficjalnych funkcji. Mary jednak popłynęła w rejs ze swoim mężem.
Podczas pierwszego wspólnego rejsu nauczyła się nawigacji, czytania map oraz korzystania z urządzeń żeglarskich. Jej wiedza miała wkrótce zostać wystawiona na ciężką próbę. W 1856 roku, będąc w ciąży, wyruszyła z mężem w rejs z Nowego Jorku do San Francisco. Kliper był załadowany cennym ładunkiem wartym 300 tysięcy dolarów – towar musiał dotrzeć na miejsce jak najszybciej. Jednak już na początku podróży pojawiły się pierwsze problemy.
Czytaj także: James Cook – zderzenia kultur i kontrowersje wokół postaci wielkiego odkrywcy
56 dni walki o statek i życie
Joshua Patten odkrył, że pierwszy oficer zasnął na wachcie, narażając statek na niebezpieczeństwo. Natychmiast zdegradował go i zamknął w kajucie, lecz to oznaczało, że kapitan musiał przejąć dodatkowe obowiązki. Niestety, wkrótce zachorował – gruźlica pozbawiła go sił, a załoga została bez dowódcy.
W tej dramatycznej sytuacji Mary Ann przejęła stery. Pomimo braku doświadczenia w dowodzeniu, kierowała statkiem przez 56 dni, samodzielnie nawigując i utrzymując kurs na San Francisco. Kiedy zdegradowany pierwszy oficer został uwolniony, próbował zboczyć z trasy, by zawinąć do portu w Chile – prawdopodobnie chciał zdezerterować. Mary natychmiast przejęła kontrolę, uspokoiła załogę i ponownie go uwięziła.
Była nie tylko kapitanem, ale i pielęgniarką. W czasie sztormów przywiązywała chorego męża do łóżka, by nie wypadł za burtę. Czytała podręczniki medyczne, próbując ulżyć jego cierpieniu. Przez 50 dni nie zmieniała ubrania, nie spała regularnie i praktycznie nie odpoczywała. W końcu doprowadziła Neptune’s Car do San Francisco – jako drugi z trzech kliprów, które wypłynęły jednocześnie z Nowego Jorku.
Dziedzictwo Mary Ann Patten
Jej niezwykłe osiągnięcie nie pozostało niezauważone. Armator statku nagrodził ją tysiącem dolarów, co było wtedy znaczną sumą. Gdy dziennikarze pytali ją o ten heroiczny czyn, skromnie odpowiedziała: „Wykonywałam tylko to, co każda żona powinna robić dla dobrego męża.”
Niestety, jej historia miała smutny finał. Joshua Patten nigdy nie odzyskał zdrowia – zmarł wkrótce po dotarciu na ląd. Mary, mając zaledwie 23 lata, również zaczęła podupadać na zdrowiu i zmarła kilka lat później.
Dziś Mary Ann Brown Patten uznawana jest za pierwszą kobietę, która formalnie dowodziła amerykańskim statkiem handlowym. Jej historia stała się inspiracją dla kolejnych pokoleń kobiet w żegludze. Na jej cześć nazwano nawet szkołę morską w Nowym Jorku – hołd dla niezwykłej odwagi i determinacji młodej kobiety, która wbrew wszelkim przeciwnościom stanęła za sterem i poprowadziła swój statek do celu.
Źródła:
- Stanley J., Women at Sea: Traveling and Working in Maritime Worlds. Palgrave Macmillan, 2016.
- https://www.rejectedprincesses.com/princesses/mary-patten