Zabytek, z którego prawie nic nie zostało. Jak wyglądał Pałac Saski
Pałac Saski był jednym z najbardziej charakterystycznych budynków przedwojennej Warszawy, symbolem epoki saskiej i ważnym miejscem administracyjnym. Zniszczony przez Niemców w 1944 roku, przez dekady pozostawał jedynie wspomnieniem. Dziś trwają prace nad jego odbudową, która ma przywrócić Warszawie jeden z jej największych architektonicznych skarbów. Jak wyglądał przed wojną i jak będzie prezentował się po rekonstrukcji?
Z tego artykułu dowiesz się:
Duma Warszawy – czym był Pałac Saski?
Pałac Saski to jeden z najważniejszych budynków przedwojennej Warszawy, symbol epoki saskiej i miejsce o ogromnym znaczeniu historycznym. Początki pałacu sięgają XVII wieku, gdy hetman Jan Andrzej Morsztyn wzniósł tu barokową rezydencję. W XVIII wieku została ona rozbudowana przez króla Augusta II Mocnego i stała się częścią założenia Osi Saskiej, obejmującego m.in. Ogrody Saskie i Plac Saski. W tamtym okresie pałac zyskał klasycystyczny wygląd z charakterystyczną kolumnadą.
Przed II wojną światową Pałac Saski pełnił funkcję budynku administracyjnego i wojskowego – mieścił się tam m.in. Sztab Generalny Wojska Polskiego. To właśnie na jego dziedzińcu w 1925 roku utworzono Grób Nieznanego Żołnierza, który przetrwał do dziś jako jedyny zachowany fragment budowli.
W Pałacu Saskim w dzieciństwie mieszkał Fryderyk Chopin z rodzicami i siostrami. To tam skomponował swoją pierwszą muzykę. W budynku otwarto także jedną z pierwszych giełd papierów wartościowych. Pod koniec grudnia 1932 roku Marianowi Rejewskiemu właśnie w Pałacu Saskim udało się złamać kod „Enigmy”.
Zniszczenie pałacu – tragiczny koniec architektonicznej perły
Podczas II wojny światowej Pałac Saski uległ poważnym zniszczeniom w wyniku niemieckich bombardowań. Jednak to nie działania wojenne doprowadziły do jego całkowitego zniknięcia – w grudniu 1944 roku został wysadzony przez Niemców w ramach planowej akcji burzenia Warszawy po upadku powstania. Jego ruiny usunięto, pozostawiając jedynie arkady Grobu Nieznanego Żołnierza.
Po wojnie, mimo licznych debat, nie zdecydowano się na jego odbudowę. W miejscu dawnego pałacu pozostawiono otwartą przestrzeń, tworząc Plac Piłsudskiego, który stał się miejscem oficjalnych uroczystości państwowych. Czytaj także o innych zabytkach, których już nie ma.
Odbudowa Pałacu Saskiego – powrót symbolu Warszawy
Decyzja o odbudowie Pałacu Saskiego zapadła oficjalnie w 2021 roku. Projekt zakłada rekonstrukcję budynku zgodnie z jego przedwojennym wyglądem. Odtworzone zostaną fasady i charakterystyczna kolumnada, jednak wnętrza będą dostosowane do współczesnych potrzeb.
Planowane zakończenie prac to 2030 rok. Odbudowany pałac ma pełnić funkcje administracyjne, kulturalne i muzealne. W jego murach znajdą się m.in. biura instytucji państwowych oraz przestrzenie wystawiennicze. Pałac Saski nie będzie jedynym odbudowanym budynkiem – w ramach tego samego projektu zrekonstruowane zostaną również kamienice przy ul. Królewskiej oraz Pałac Brühla, dawniej siedziba Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
Czy nowy Pałac Saski będzie wierny oryginałowi? Zewnętrznie – tak, jednak jego wnętrza zostaną zaprojektowane od podstaw. Mimo to odbudowa tego historycznego obiektu ma symboliczne znaczenie, będąc kolejnym krokiem w przywracaniu przedwojennej świetności Warszawy.
Źródła
https://palacsaski.pl/historia/historia-palacu-saskiego-chopin-szyfry-i-klocki-lego-5
https://ciekawostki.online/ciekawostki/910/o-palacu-saskim-w-warszawie/
Pałac Saski w Warszawie, w: Wikipedia https://pl.wikipedia.org/wiki/Pa%C5%82ac_Saski_w_Warszawie