Upadek gwiazdy komedii. Kryminalny skandal i narkotyki doprowadziły do jej przedwczesnej śmierci
Myśląc o klasycznym slapsticku, z reguły wspominamy niezrównanego Charliego Chaplina w towarzystwie melonika i laseczki, zabawnego okularnika Harolda Lloyda albo człowieka z kamienną twarzą – Bustera Keatona. W męskim świecie były jednak ikoniczne aktorki, które bawiły publiczność przerysowaną ekspresją i rubasznymi żartami. Charyzmatyczną królową pozostawała Mabel Normand – aktorka, scenarzystka i reżyserka, której prywatne losy nie przypominały jednak cukierkowej komedii.
- Królowa slapsticku
- Od filmowej pionierki do skandalistki
- Niewyjaśnione morderstwo reżysera. Mabel Normand w kręgu podejrzanych
Królowa slapsticku
W pierwszych latach rozwoju amerykańskiego kina Mabel Normand pozostawała w nielicznym kręgu filmowych pionierek. Ówczesne komedie – zwykle krótkometrażowe i oczywiście nieme ze względu na techniczne ograniczenia, tworzyli w głównej mierze mężczyźni. Tzw. królem komedii był Mack Sennett, założyciel wytwórni Keystone Studios specjalizującej się w realizacji lekkich, postrzelonych komedii. W niemej erze kina stworzył rodzaj komedii slapstickowej charakteryzującej się przerysowaniem, dynamiką, groteską i obecnością gagów.
Z czasem najsłynniejszą twarzą nurtu został Charles Chaplin – twórca legendarnej postaci Włóczęgi, który w zniszczonym fraku, rozdeptanych butach, meloniku i z laseczką przeżywał słodko-gorzkie przygody. W męskim świecie kobiece aktorki były marginalizowane. Stała towarzyszka Chaplina na ekranie – Edna Purviance, dziś jest niemal zapomniana, podobnie jak kanadyjska aktorka komediowa Marie Dressler, której dorobek cenią niemal wyłącznie pasjonaci gatunku. W męskim świecie była jednak aktorka, która wyłamywała się z krzywdzącego schematu.
Mabel Normand, bo o niej mowa, swego czasu dorównywała sławą Chaplinowi. Z komikiem spotkała się zresztą na planie kilkunastu filmów. Zanim niezapomniany Charlie stał się niezależny i najlepiej opłacany w Fabryce Snów, zdarzyło się nawet, że to Mabel reżyserowała ich wspólną komedię.
Była kimś więcej niż aktorką komediową. Jako jedna z nielicznych kobiet w Hollywood stanęła również za kamerą. Mabel Normand wyreżyserowała m.in. „Wished on Mabel” czy „Won in a Closet”. Artystce przypisuje się ponadto zapoczątkowanie słynnego żartu na ekranie w postaci rzucania się tortem. Mabel przełamywała ówczesne standardy. Nie widziała się w roli melodramatycznej heroiny czy zwodzącej mężczyzn femme fatale. Dla dobra roli i rozbawienia publiczności nie stroniła od upadków ani nie bała się ubrudzić, wskoczyć do wody albo pobić z mężczyzną. Biorąc pod uwagę patriarchalny kontekst czasów, stanowiło to ewenement.
Sprawdź również: Charlie Chaplin nakręcił "Brzdąca" po śmierci pierworodnego synka. Jego własne dzieciństwo również pozostawało pasmem tragedii
Od filmowej pionierki do skandalistki
Niestety prywatne życie Mabel Normand było dalekie od sielanki. Skandale i tragiczne zdarzenia doprowadziły z czasem do gwałtownego załamania kariery królowej slapsticku i jej przedwczesnej śmierci. Dorastanie w rodzinie klasy robotniczej sprawiło, że szybko zachłysnęła się luksusami sławy. Mabel nie stroniła od hucznych imprez w gronie hollywoodzkiej śmietanki.
Zdawało się, że czerpała z codzienności pełnymi garściami, lecz intensywny tryb życia zaznaczył wkrótce swój destrukcyjny wpływ. Mabel uzależniła się od alkoholu i kokainy. Po latach świetności w slapsticku już pod koniec pierwszej dekady XX wieku wyglądała na skrajnie wyczerpaną i znacznie starszą niż była w rzeczywistości. Jej problemy zdradzały podkrążone oczy, coraz mocniejsza utrata wagi i nieobecne spojrzenie.
Wkrótce Mabel spotkała na swojej drodze człowieka, który wyciągnął do niej pomocną dłoń. Reżyser William Desmond Taylor obdarzył ją szczerym uczuciem. Obawiał się, że postępujący nałóg, który zaczął dominować nad życiem Mabel, odbierze mu ukochaną, która nie skończyła jeszcze 30 lat. Nakłonił aktorkę na odwyk. Biografowie są zgodni co do tego, że wsparcie Taylora dało Mabel jeszcze kilka lat życia. Jak na ironię, kres samego Williama był bliski…
Niewyjaśnione morderstwo reżysera. Mabel Normand w kręgu podejrzanych
Rankiem 2 lutego 1922 roku ciało Williama Desmonda Taylora zostało znalezione w jego rezydencji w Los Angeles. Jak później ustalono, został zastrzelony poprzedniego wieczoru. Zagadka morderstwa twórcy pozostaje największą tajemnicą kryminalną starego Hollywood. Sprawcy zabójstwa nigdy nie ujęto. W toku śledztwa cień podejrzeń padł na wiele słynnych nazwisk z branży – również na Mabel Normand.
Kochanka Taylora miała być ostatnią osobą goszczącą feralnego wieczoru w willi reżysera. Śledczy badali ponadto trop jej uzależnień. Podobno William Desmond Taylor miał grozić dilerom, by odciąć ukochaną od źródła nałogu. Jednym z rozważanych scenariuszy było zatem uciszenie mężczyzny przez gangsterskie środowisko.
Mabel Normand została ostatecznie oczyszczona z zarzutów. Upublicznienie szczegółów śledztwa, powszechne zainteresowanie jej problemami z substancjami odurzającymi i w końcu uwikłanie w sprawę kryminalną zrujnowały jednak jej karierę. Aktorka bezowocnie próbowała odbudować swą pozycję w przemyśle filmowym. Dwa lata po tragicznej śmierci kochanka nazwisko Mabel Normand ponownie pojawiło się w prasie w kontekście strzelaniny – tym razem szofer gwiazdy postrzelił jej znajomego, milionera Courtlanda S. Dinesa. Choć Mabel była niewinna, opinia publiczna ją wykluczyła.
Osobiste zawirowania ponownie nasiliły nałóg aktorki. Na jej pogarszający się stan zdrowia wpłynęła ponadto gruźlica, która w połączeniu z wyniszczeniem organizmu odbierała jej życie. Mabel Normand odeszła 23 lutego 1930 roku w wieku zaledwie 37 lat. Burzliwe i tragiczne losy kontrastują z jej pogodnymi bohaterkami na ekranie, które po upływie dziesięcioleci wciąż bawią miłośników klasyki kina.
Odkryj też niezwykłe losy filmowej pionierki Alice Guy-Blache, reżyserki około 1000 filmów krótkometrażowych.
Źródła:
- https://www.britannica.com/biography/Mabel-Normand
- https://wfpp.columbia.edu/pioneer/ccp-mabel-normand/
- P. Apanowicz, „Najwięksi skandaliści złotej ery Hollywood”, Promohistoria, Żyrardów 2024.