10 największych katastrof lotniczych w historii – daty, przyczyny, ofiary
Największe katastrofy lotnicze oraz ich przyczyny do dziś przyprawiają o ciarki na plecach. Mimo, że podróżowanie samochodem jest statystycznie bardziej niebezpieczne niż lot samolotem, katastrofy lotnicze nadal się zdarzają. Ile osób zginęło w największych katastrofach lotniczych? Czy każdy wypadek spowodowany był błędami, które popełnili piloci? A może za największe katastrofy lotnicze w większości odpowiedzialni byli zamachowcy? Sprawdź zestawienia katastrof lotniczych, w których znajdują się dane takie, jak: przyczyny katastrofy, miejsce i liczba ofiar.
Jeśli szukasz więcej informacji i ciekawostek historycznych, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o współczesności.
Z tego artykułu dowiesz się:
Największe katastrofy lotnicze – sprawdź szczegółowe zestawienia i zobacz, co było powodem tragedii
1. Katastrofa lotnicza na Teneryfie (27 marzec 1977 rok) – 583 ofiary
Była to zdecydowanie największa katastrofa lotnicza w dziejach ludzkości. Ani samolot KLM, ani samolot PanAm nie powinny się w tym czasie znajdować na Teneryfie. Zostały tam jednak przekierowane, ponieważ na ich docelowym lotnisku podróży (Las Palmas w Gran Canaria) zgłoszono alarm bombowy. Co najdziwniejsze, do katastrofy wcale nie doszło w przestworzach. Samolot PanAm oraz samolot KLM zderzyły się ze sobą na płycie lotniska na Teneryfie.
Liczba ofiar śmiertelnych, które poległy w katastrofie, jest przerażająca. Jak doszło do tak tragicznego w skutkach wypadku? Za przyczynę katastrofy odpowiadają błędy ludzkie – zarówno ze strony wieży kontrolnej, jak i pilotów. Samolot KLM próbował wystartować bez pozwolenia kontrolerów. Maszyna PanAm kołowała zaś na dokładnie tym samym pasie, z którego powinna się wcześniej usunąć. Mimo, że pilot KLM-u w ostatniej chwili starał się wzbić samolotem nad PanAm-em, manewr się nie powiódł. W wyniku zderzenia się obu samolotów, życie straciło ponad pół tysiąca ludzi.
2. Katastrofa lotu Japan Airlines 123 (12 sierpień 1985 rok) – 520 ofiar
Drugą największą katastrofą w dziejach lotnictwa jest rozbicie się samolotu Japan Airlines 123. Boeing 747 japońskiej linii, u którego źle naprawiono jedną z grodzi ciśnieniowych, uderzył o góry Takamagahara w Japonii. W wyniku zderzenia się samolotu z górami doszło do utraty sterowności, a także dekompresji kabiny.
Czy piloci zdążyli wykryć usterkę w samolocie przed momentem uderzenia w góry? Tak, sterowali maszyną jeszcze przez ponad 30 minut od znalezienia awarii. Pasażerowie mogli więc szybko napisać… listy pożegnalne do rodzin. Ten wypadek cudem zdołało przeżyć czterech pasażerów – dwie dorosłe kobiety i dwie małe dziewczynki (8 i 12 lat).
3. Katastrofa lotnicza nad Charkhi Dadri (12 listopad 1996 rok) – 349 ofiar
Do tej tragedii doszło również przez błędy ludzkie. Błędy, które odebrały życie aż 349 osobom. Katastrofa lotnicza wydarzyła się w powietrzu, w wyniku zderzenia się ze sobą dwóch samolotów – Saudi Arabian Airlines i Kazakhstan Airlines. Tragedia miała miejsce nad indyjskim lotniskiem w Delhi. Niestety, nikt nie przeżył katastrofy.
Dlaczego lot zakończył się tragedią? Co spowodowało tak przerażający wypadek? Załoga Kazakhstan Airlines obniżyła bowiem poziom lotu do 14 tysięcy stóp, zamiast do dozwolonych 15 tysięcy. Właśnie ten poważny błąd pilota sprawił, że doszło do kolizji dwóch samolotów.
4. Katastrofa lotu Turkish Airlines 981 (3 marzec 1974 rok) – 346 ofiar
Do tragedii doszło na północny wschód od stolicy Francji. Katastrofa samolotu miała miejsce przez nagłą, wybuchową dekompresję kadłuba oraz zniszczenie się systemu hydraulicznego, który odpowiedzialny był za sterowanie maszyną. Niestety, w tym przypadku piloci nie mogli zrobić zupełnie nic, by uratować pasażerów. Nikt nie przeżył katastrofy.
Skąd nagła dekompresja kadłuba? Wszystko przez źle zaprojektowane drzwi luku bagażowego. W wyniku dekompresji rozerwał się kadłub samolotu, a chwilę później samolot spadł do lasu w pobliżu Paryża. Siła uderzenia była tak ogromna, że samolot rozsypał się na drobne części. Udało się zidentyfikować jedynie 40 osób z aż 346 ofiar. A może zainteresuje cię także ten artykuł o katastrofie w Lesie Kabackim?
5. Katastrofa lotu Air India 182 (23 czerwiec 1985 rok) – 329 ofiar
Katastrofa miała miejsce u wybrzeży Irlandii, nad Oceanem Atlantyckim. W wyniku tragedii zginęło 329 ludzi. Nikt nie ocalał. Podczas śledztwa okazało się, że przyczyną katastrofy był zamach na Boeinga 747-237B linii Air India. W luku bagażowym samolotu wybuchła bowiem bomba. Ładunek wybuchowy został schowany w walizce przez człowieka, który po odprawie nie wsiadł do samolotu.
Bomba schowana została w radiu, które następnie wylądowało w walizce odprawionej przez terrorystę. Zamach był celowym działaniem członków separatystycznej organizacji sikhijskiej. Wszystkie osoby, które odpowiedzialne były za katastrofę lotu Air India 182, zostali osądzeni oraz skazani na dożywocie w Indiach.
10 największych katastrof w historii lotnictwa – zobacz, dlaczego do nich doszło
6. Katastrofa lotu Saudi Arabian Airlines 163 (19 sierpień 1980 rok) – 301 ofiar
W przypadku tej katastrofy nie miała ona miejsca ani w wyniku wybuchu bomby, ani zderzenia się samolotów czy uderzenia maszyny w góry bądź morze. Co zatem się wydarzyło? Gdy samolot saudyjskich linii lotniczych wystartował, w luku bagażowym nagle pojawił się dym. Przewożono tam bowiem dwa… piecyki z butanem. Załoga postanowiła zawrócić samolot na lotnisko w Rijadzie, skąd startowała. Niestety, przez źle rozplanowaną akcję ratunkową oraz zbyt późne wyłączenie silników samolotu po lądowaniu awaryjnym, wszyscy pasażerowie śmiertelnie zatruli się dymem.
Do dnia dzisiejszego ciężko jest wytłumaczyć, dlaczego doszło do katastrofy. Czy tragedia była wynikiem licznych błędów ekipy ratunkowej, która nie zdążyła na czas? A może to załoga nie doszła do porozumienia podczas ewakuacji, przez co wydłużono proces kołowania po pasie? Tego nie dowiemy się już nigdy. Nikt nie przeżył katastrofy.
7. Katastrofa lotu Malaysia Airlines 17 (17 lipiec 2014 rok) – 298 ofiar
Był to kolejny zamach, który miał miejsce w pobliżu ukraińskiej wsi Hrabowe – zaledwie 40 km od granicy z Rosją. Malezyjski samolot Boeing 777 został zestrzelony przez system kierowanych rakiet ziemia-powietrze Buk M1. Należał on do sił zbrojnych Federacji Rosyjskiej. Niestety, nikt nie przeżył zamachu.
Kto ponosi odpowiedzialność za zestrzelenie malezyjskiego samolotu? Najprawdopodobniej rosyjscy separatyści, którzy jednak nie przyznali się do winy. Do dnia dzisiejszego uważają, że rakietę wystrzeli Ukraińcy. Nie wiadomo zatem, kto tak naprawdę ponosi odpowiedzialność za tę tragedię.
8. Katastrofa lotu Iran Air 655 (3 lipiec 1988 rok) – 290 ofiar
Tragiczny lot nie był wynikiem błędu ani pilotów, ani wieży kontrolnej. Do wypadku lotniczego doszło w trakcie wojny iracko-irańskiej. Samolot pasażerski Iran Air 655 został zestrzelony przez amerykański krążownik USS Vincennes. Irańska maszyna bez komplikacji zmierzała do Dubaju, jednak została nagle zestrzelona amerykańską rakietą ziemia –powietrze.
Mimo, że samolot pasażerski znajdował się w zasadzie na własnym terytorium, Amerykanie ponoć pomylili go z samolotem bojowym F14. Amerykańska załoga, zanim posłała rakietę w stronę maszyny, aż 10 razy próbowała nawiązać kontakt z irańskim samolotem. Jako, że nie uzyskali odpowiedzi, postanowili zlikwidować samolot. Amerykanie wypłacili odszkodowanie rodzinom 290 ofiar tragedii, jednak nigdy oficjalnie nie przyznali się do winy.
9. Katastrofa lotu American Airlines 191 (25 maj 1979 rok) – 273 ofiary
To największa amerykańska katastrofa lotnicza. Samolot American Airlines 191 rozbił się podczas startu w Chicago. Co było powodem tak przerażającej w skutkach katastrofy? Przed wzbiciem się maszyny nagle wybuchł jeden z jej silników. Niestety było już za późno, by zapobiec tragedii. Samolot runął na ziemię zaledwie po minucie od wzbicia się w powietrze. Następnie doszło do jego eksplozji. Oprócz pasażerów w samolocie, zginęły też dwie osoby na ziemi.
W trakcie ustalania przyczyn katastrofy śledczy doszli do konsensusu, iż samolot miał liczne wady konstrukcyjne. Oficjalnym powodem katastrofy okazało się oderwanie lewego silnika maszyny, co było wynikiem nieprawidłowego wykonania procedury serwisowej samolotu.
10. Zamach nad Lockerbie (21 grudzień 1988 rok) – 270 ofiar
10 największych katastrof lotniczych zamyka kolejny zamach terrorystyczny, tym razem na samolot pasażerski PanAm. Amerykański samolot eksplodował przez podłożenie do niego bomby. Chwilę po wybuchu maszyna runęła na szkocką miejscowość Lockerbie, oprócz 259 pasażerów zabijając też 11 mieszkańców miasta.
Za zamach odpowiedzialni byli libijscy agenci – Abdel Basset Ali Mohamed al-Megrahi oraz Al Amin Khalif Fhimah. Z powodu braku wystarczającej ilości dowodów, Fhimah został uniewinniony. Al Megrhai został jednak skazany na dożywocie. Zamachowiec wyszedł z więzienia w sierpniu 2009 roku. Rząd libijski zobowiązał się wypłacić rodzinom każdej z ofiar po 10 mln odszkodowania.
Autor: Paulina Zambrzycka
Bibliografia:
- Marta Anna Bielecka: Katastrofy transportowe, Wydawnictwo Dragon, Bielsko-Biała 2014
- Patrick Smith: Pilot ci tego nie powie, Wydawnictwo Muza, Warszawa 2019