5 najbardziej znanych miast, które zmieniły nazwy. Znasz je wszystkie?

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Aleksandra DrążekDrukujUdostępnij

Najbardziej znane miasta, które zmieniły nazwę

Na mapach zmiany geograficzne, geograficzno-polityczne wiążą się zazwyczaj z kontrowersjami. Wprowadza się je, ponieważ zmieniły się władze w danym regionie, ze względu na stary konflikt polityczny, żeby uczcić najważniejsze wydarzenia lub osoby. Niektóre zmiany są już dawno nieaktualne, zapomniane. W niektórych przypadkach stary sposób nazewnictwa zniknął razem ze zmianami administracyjnymi. Czasem wynikało to z ludzkich przyzwyczajeń, a czasem z odgórnych narzuceń.

W Polsce na przestrzeni lat zmieniły się nazwy chociażby Gdyni, która pod władzą nazistów została przemianowana na Gotenhafen, czy Katowic, których kosztem uczczono pamięć o Józefie Stalinie i przemianowano je na Stalinogród. Także największe miasta Rosji upamiętniały stary porządek. Petersburg był Leningradem, a Wołgograd – Stalingradem. Nie istnieją już także miasta takie jak Bombaj czy Kalkuta. Poznajcie 5 miast, które zmieniły swoją nazwę.

1. 5 miast, które zmieniły nazwę - Gdynia

Pierwsze informacje o Gdyni pochodzą z XIII w. Wieś należała wówczas do oliwskich cystersów. W kolejnym stuleciu została przekazana zakonowi kartuzów. W polskich granicach pozostała do I rozbioru Polski w 1772 r., kiedy to trafiła pod panowanie pruskie. Stary układ sił rozpadł się dopiero po I wojnie światowej. Wówczas przyznano Polsce 140 km wybrzeża, ale największe miasto – Gdańsk – znajdowało się poza polską administracją. W związku z tym to Gdynia stała się lokalizacją dla portu morskiego – nowe miasto zaczęło się szybko rozwijać.

We wrześniu 1939 r. ponownie zmieniły się granice w Europie – Polska znalazła się pod okupacją niemiecką. Najbardziej znane zwyczaje związane z przejmowaniem przez Niemców kolejnych terytoriów, to wprowadzanie zmian administracyjnych. Ulicom, placom, a czasem także całym miejscowościom nadawano nowe nazwy. Nieaktualne stało się wówczas używanie dotychczas stosowanej nazwy Gdynia (Gdingen). Do 1945 r. było to Gotenhafen, czyli Port Gotów. Nowe określenie miało podkreślić geograficzne przynależenie tego regionu do Rzeszy. Kiedy upadły hitlerowskie Niemcy, zniknęły również wprowadzone przez nich zmiany.

2. 5 miast, które zmieniły nazwę - Katowice

Początki Katowic możemy datować na XIII w., kiedy to źródła mówią o najstarszej katowickiej dzielnicy –Dąb. Z kolejnego stulecia pochodzą informacje o pierwszych tamtejszych kuźniach, które najbardziej wpłynęły na rozwój tych ziem. Same Katowice z nazwy pojawiają się dopiero w II połowie XVI w. Z kolei XIX stulecie, spędzone pod pruskim zaborem, przyniosło miejscowości największe zmiany – dzięki utworzeniu połączenia kolejowego zniknęły problemy komunikacyjne mieszkańców, rozpoczął się proces intensywnej urbanizacji, w miejscu dawnej zagrody rozwijało się nowe miasto.

Po zakończeniu II wojny światowej Polska znalazła się w rosyjskiej strefie wpływów, w 1952 r. kraj przyjął nazwę Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. 5 marca 1953 r. w Kuncewie w wieku 75 lat zmarł Józef Stalin. Nastąpił wówczas, nie tylko w ZSRR, ale i wśród „bratnich narodów” gwałtowny proces upamiętniania zmarłego przywódcy. Odbywało się to między innymi poprzez „porządki geograficzne” – nadano nowe nazwy już istniejącym obiektom, w celu przypominania o Stalinie. Tak też stało się z Katowicami. Na mocy Uchwały Rady Państwa i Rady Ministrów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 7 marca 1953 r. o uczczeniu pamięci Józefa Stalina z mapy Polski zniknęły Katowice, a w ich miejsce pojawił się Stalinogród. Nieaktualne stało się wówczas także używanie nazwy województwa katowickiego – zastąpiło je województwo stalinogrodzkie. Taki stan rzeczy utrzymywał się ponad trzy lata – do 12 grudnia 1956 r. O ile jednak nowe nazewnictwo wprowadzono w tempie ekspresowym, o tyle przemiana Stalinogrodu w Katowice zajęła znacznie więcej czasu – uchwała Miejskiej Rady Narodowej została wydana pod koniec października. Sejm przegłosował stary układ nazw dopiero w marcu kolejnego roku. Sprawdź także ten artykuł z 10 największymi miastami starożytności.

3. 5 miast, które zmieniły nazwę - Petersburg

Stolica północy, rosyjskie „okno na świat europejski” – Petersburg jest kolejnym z 5 miast, które zmieniły nazwę. Jest to drugie pod względem ludności, lecz najchętniej odwiedzane przez turystów miasto w Rosji. W swojej historii nosiło ono różne nazwy. Za datę jego założenia uznaje się 16 maja 1703 r. Stanowiło ono spełniający się sen cara Piotra I z dynastii Romanowów – wybudowane od podstaw miasto z dostępem do Bałtyku.

Petersburg nosił różne nazwy oficjalne i potoczne. Sankt-Petersburg (który przez Radę Języka Polskiego został uznany za poprawną, choć niezalecaną), Piotrogród, czy Leningrad. Ostatnia nazwa ma podobne źródło do polskiego Stalinogrodu. 21 stycznia 1924 r. zmarł Włodzimierz Lenin, pierwszy przywódca Rosji Radzieckiej. 5 dni później Petersburg został przemianowany na Leningrad. Nowe „imię” Petersburga utrzymało się jednak dużo dłużej niż Katowic. – do początków września 1991 r.

4. 5 miast, które zmieniły nazwę - Stambuł

4 z 5 miast, które zmieniły nazwę jest Stambuł – największe miasto w Turcji. Pierwsze ślady obecności człowieka na tym terenie pochodzą z epoki kamienia. W VII w. p.n.e. założono obok istniejących już osad, Grecy założyli tę, która rozwinęła się w przyszłości w Bizancjum. Pod koniec II w. n.e. miasto zostało wchłonięte przez największe i najbardziej znane imperium tamtych czasów – imperium rzymskie.W 330 r. miasto zostało przebudowane przez cesarza Konstantyna I Wielkiego i na jego cześć zaczęto używać nowej nazwy – Konstantynopol. Przeniesiono tam stolicę cesarstwa, a kiedy upadł stary system sprawowania władzy i dokonano podziału imperium, Konstantynopol został stolicą Cesarstwa Wschodniorzymskiego.

Swojej nazwy nie zmieniło ono po opanowaniu go przez Turków w 1453r. i uczynieniu z niego stolicy imperium osmańskiego. Imperium Osmańskie stanowiło w historii jeden z nielicznych przypadków, kiedy to państwo przez cały okres swojego istnienia było rządzone przez jedną dynastię. Ale w XX w. imperium osmańskie przystąpiło do wielkiej wojny jako sojusznik Niemiec. Kiedy upadł stary porządek, imperium stało się Turcją. W 1923r. stolicę przeniesiono do Ankary, a w 1930 r. władze tureckie wystąpiły do świata z prośbą o zaprzestanie stosowania nazwy Konstantynopol i używania odtąd wyłącznie miana Istanbul.

5. 5 miast, które zmieniły nazwę - Mumbaj

Listę 5 miast, które zmieniły swoją nazwę zamyka Mumbaj – obok Delhi najbardziej znane miasto w Indiach. Jego historia jest równie stara jak historia Stambułu. W pierwszej połowie XVI w. stało się ono własnością portugalską, którą ci sprzedali prawie 130 lat później Brytyjczykom. Indie były kolonią brytyjską kolonią aż do 1947 r., kiedy to uzyskały niepodległość. Dziś w Mumbaju mieszczą się najbardziej znane siedziby giełd południowoazjatyckich. Jest to także największy port morski kraju.

Nazwa miasta wzięła się od hinduskiej bogini – Mumba Devi. Portugalczycy zmienili ją na Bom Bahia – co oznaczało „dobra zatoka”, a Brytyjczycy jedynie przekształcili tę nazwę, przystosowując ją do swoich potrzeb. Tak powstał Bombaj. Nazwa ta funkcjonowała jeszcze długo po upadku brytyjskiej kolonii – została zmieniona na Mumbaj dopiero w 1995 r.

Powyższe miasta, to jedynie kilka przykładów miejscowości i metropolii, które na przestrzeni dziejów zmieniały swoje nazwy. Kiedy zniknęły podstawy do funkcjonowania konkretnego nazewnictwa – dokonano stosownych modyfikacji. Nie istnieją już żadne przesłanki nakazujące nazywać Gdynię Portem Gotów, czy Katowice Stalinogrodem.

Historia zmian nazw nie tylko miejscowości, ale i innych miejsc czy obiektów geograficznych ściśle wiąże się z ludzkimi wierzeniami, czy polityką władz administracyjnych. I choć stosuje się wówczas nowe nazewnictwo, nie udaje się zmienić ich historii.

Autor: Aleksandra Drążek-Szychta

Bibliografia:

1. Kieniewicz J., Historia Indii, Ossolineum, Wrocław 2004
2. Mierzejewski P., Gdynia jako Gotenhafen, https://www.graptolite.net/Facta_Nautica/press/gdynia1939.html (dostęp 4 marca 2021r.)
3. Miles J., Petersburg, Bellona, Warszawa 2020
4. Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 6. Białoruś, Rosja, Ukraina, Główny Geodeta Kraju, Warszawa 2005
5. Reychman J., Historia Turcji, Ossolineum, Wrocław 1973
6. Uchwała Rady Państwa i Rady Ministrów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 7 marca 1953 r. o uczczeniu pamięci Józefa Stalina, M.P. 1953 nr 23 poz. 280
7. Wójcik Z., Historia powszechna XVI – XVII wieku, Powszechne Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 2006