Dzień bez Samochodu – geneza, znaczenie, obchody na świecie i w Polsce
Dzień bez Samochodu jest międzynarodową kampanią proekologiczną. Ten szczególny dzień obchodzi się 22 września nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Czemu służyć ma święto? Kiedy wymyślono obchody Dnia bez Samochodu? Dowiedz się więcej na temat genezy, znaczenia oraz obchodów Dnia bez Samochodu.
Jeśli szukasz więcej informacji historycznych, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły z ciekawostkami.
Z tego artykułu dowiesz się:
Dzień bez Samochodu – historia święta oraz obchody w Polsce i na świecie
Czy świętowanie Dnia bez Samochodu ma jakieś głębsze przesłanie?
Oczywiście, że tak! W ten szczególny dzień, który świętuje się co roku 22 września, zmniejsza się ilość wytwarzanych przez samochody spalin. Idea święta dotyczy dbania o wspólne środowisko, a więc tego dnia szczególnie zachęca się kierowców do nieużywania aut przez jedną dobę. W Dzień bez Samochodu prowadzący prywatne pojazdy osobowe zachęcani są do korzystania m.in. z rowerów lub komunikacji miejskiej. Aby pokazać, jak bardzo ważna jest ekologia, kierowcom tego dnia proponuje się darmowe bilety do komunikacji miejskiej. Warunek w wielu miastach jest jednak taki, że osoba korzystająca z takiej formy transportu musi mieć przy sobie dokument w postaci dowodu rejestracyjnego samochodu.
Jak świętowany jest Dzień bez Samochodu w wielu miastach na świecie? Otóż wyłącza się centrum miasta z ruchu samochodowego, aby kształtować w ludziach dobre nawyki, które nie będą naruszać równowagi ekologicznej. Tego dnia uwiadamia się również kierowców, jak bardzo negatywne w skutkach jest nadmierne korzystanie z samochodów osobowych. Zachęca się ich również do tego, aby decydowali się na alternatywne opcje przejazdów po mieście. W ten sposób nieświadomych ludzi przekonuje się też, że życie bez auta w wielkim mieście naprawdę jest możliwe. Ba, ma ogromny sens, ponieważ bez niego można bliżej poznać swoje miasto i jego tajemnicze zakamarki. Gdyby nie Dzień bez Samochodu wielu kierowców nawet nie zastanawiałoby się nad tym, dlaczego tak ważne jest korzystanie ze środków transportu innych niż ich własne auta.
Kiedy ustanowiono Dzień bez Samochodu? Historia utworzenia słynnego święta
Nad utworzeniem Dnia bez Samochodu zaczęto rozważać podczas kryzysu naftowego w 1973 roku. Projekt wcielono w życie jednak dopiero ok. 20 lat później w hiszpańskim mieście Toledo. Dzień bez Samochodu z początku świętowano w Islandii, Wielkiej Brytanii i Francji. W 1997 roku w Wielkiej Brytanii odbyła się pierwsza kampania narodowa, nazywając święto Green Transport Week. Dla Francji Dniem bez Samochodu stało się rok później wydarzenie In Town, Without My Car. W 2000 roku Komisja Europejska zadecydowała, że Dzień bez Samochodu będzie świętem ogólnoeuropejskim. Dodatkowo rozszerzyła program, w związku z czym utworzony został Europejski Tydzień Mobilności. Od tamtego momentu Dzień bez Samochodu obchodzi się 22 września. Dziś świętowanie wybiegło jednak znacznie poza europejskie granice i ma charakter międzynarodowy.
Czy w naszym kraju takie święto jest koniecznością? Oczywiście, że tak! Po polskich drogach jeździ naprawdę dużo samochodów. Otacza nas zanieczyszczone powietrze i hałas, który dodatkowo prowadzi do bezsenności – zwłaszcza mieszkańców głośnych centrum miast. Polskie Ministerstwo Środowiska wspiera promowanie ekologicznych form poruszania się po mieście, a więc chodzenie na spacery czy jazdę na rowerze zamiast używania samochodu. Warto zakodować w swojej głowie, że w celu przewiezienia 30 osób autami osobowymi zajmuje się 4 razy więcej przestrzeni w porównaniu do autobusów. Przecież dokładnie tyle samo ludzi przewiózłby jeden autobus, dzięki czemu zmniejszyłaby się emisja spalin. To wcale nie jest takie trudne do przekalkulowania, prawda? Sprawdź także ten artykuł o 10 najpopularniejszych samochodach z czasów PRL.
Dzień bez Samochodu – zobacz, jak obchodzi się go w Polsce i na świecie
Jak wygląda Dzień bez Samochodu na świecie?
Największym celem Dnia bez Samochodu jest promowanie innej formy transportu niż samochody osobowe. Ekologia i uświadamianie kierowców stawiane są wówczas na pierwszym miejscu w wielu państwach na świecie. Największe wydarzenie organizowane jest w Bogocie – tam pierwszy Dzień bez Samochodu odbył się w 2000 roku i co roku świętuje go całe miasto. Jak jeszcze obchodzi się dzień bez pojazdów osobowych w innych częściach globu?
- Indonezja – pierwsze święto bez samochodu odbyło się w Dżakarcie w 2007 roku. Wówczas wyłączono centrum i główną ulicę z ruchu samochodowego i zachęcano ludzi do eksplorowania miasta na własnych nogach. Od 2012 roku Dzień bez Samochodu świętuje się w Dżakarcie co niedzielę.
- Izrael – Dzień bez Samochodu nie jest tam oficjalnie uznanym świętem, jednak co roku również wstrzymuje się w Izraelu ruch samochodowy. Wydarzenie łączy się wówczas z żydowskim świętem Jom Kipur (Dzień Pojednania). Właśnie tego jednego dnia zanieczyszczenie powietrza spada w Izraelu o 99%.
- Tajwan – święto bez auta obchodzi się w mieście Tajpej. Właśnie to miasto stało się patronem kampanii społecznych w Tajwanie, które mają za zadanie zachęcić kierowców do korzystania z publicznych środków transportu.
- Chiny – od 2007 roku w Chinach świętuje się tzw. Zielony Tydzień, który kończy się Dniem bez Samochodu.
Oprócz wyżej wymienionych państw Dzień bez Samochodu świętuje się również w wielu krajach Unii Europejskiej, ale też w Ameryce czy Azji. Dzięki temu świętu naprawdę wielu ludzi uświadamia sobie, jak ważne jest wspólne troszczenie się o środowisko.
Świętowanie Dnia bez Samochodu w Polsce
W naszym kraju wciąż rośnie liczba samochodów. Często jest tak, że na jedną rodzinę przypadają dwa lub trzy auta. Tylko w 2018 roku zarejestrowano w Polsce prawie… 22 mln pojazdów osobowych. Dzięki temu, że Polska znajduje się w Unii Europejskiej, import samochodów jest dziś łatwy i osiągalny niemal dla każdego. Więcej aut w kraju to też niestety więcej spalin. Właśnie dlatego od 2004 roku w Polsce również świętuje się Dzień bez Samochodu, któremu patronuje Ministerstwo Środowiska. Warto dodać jednak, że tego szczególnego dnia nie obchodzi się w każdym polskim mieście. W Polsce miast, w których faktycznie świętuje się Dzień bez Samochodu, jest 126. Jak wygląda obchodzenie Dnia bez Samochodu w poszczególnych z nich?
- Warszawa, Kraków, Aglomeracja Śląska, Gorzów Wielkopolski, Wrocław, Szczecin – wszyscy mieszkańcy (bez wyjątków) mogą bez ograniczeń i zupełnie za darmo korzystać z komunikacji miejskiej.
- Bydgoszcz, Opole, Poznań, Trójmiasto, Kielce, Rzeszów, Łódź – darmowa komunikacja miejska jest dla wszystkich tych, którzy pokażą dowód rejestracyjny.
Jak jeszcze w naszym kraju staramy się zminimalizować trucie środowiska spalinami samochodowymi? Każdego roku przybywa w Polsce tras rowerowych, aby mieszańcy mogli przerzucić się np. z dojeżdżania do pracy samochodem na jazdę na rowerze. W Warszawie tylko w 2019 roku wybudowano aż 55 km tras rowerowych. Niektóre polskie miasta mają dróg rowerowych tak dużo, że jest ich niemal 50% w stosunku do długości miejskich dróg publicznych. Wiele miast zajmuje się też nie tylko budową dróg dla rowerzystów, ale i stacji umożliwiającym np. sprawdzenie rowerów, czy napompowanie kół. Właśnie w ten sposób zachęca się mieszkańców do korzystania z rowerów bądź własnych nóg, dzięki czemu uratować można środowisko i zadbać o… własne zdrowie.
Autor: Paulina Zambrzycka