Charlie Chaplin – życiorys, kariera, filmografia, nagrody, śmierć
Charlie Chaplin to zdecydowanie najlepszy i najbardziej znany aktor komediowy wszech czasów. Chaplin kręcił humorystyczne filmy, w których grał z reguły pierwszoplanowe role. Jak zaczęła się jego kariera jako reżyser? Dlaczego Chaplin stał się rozpoznawalny? Jak wyglądała kariera i życie prywatne aktora? Dowiedz się więcej na temat Charliego Chaplina.
Jeśli szukasz więcej informacji i ciekawostek historycznych, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o kulturze.
Z tego artykułu dowiesz się:
Charlie Chaplin – rodzina, filmy i wielka kariera
Charles Spencer Chaplin – młodość i rodzina Chaplina
Charlie Chaplin, a właściwie Charles Spencer Chaplin, urodził się 16 kwietnia 1889 roku w Londynie. Chaplin swoje imię dostał na cześć ojca, brytyjskiego artysty muzycznego. Wczesne dzieciństwo Charlie spędził z matką, zawodową aktorką Harriette Hannah Hall po tym, jak ona i jego ojciec rozstali się. Niestety, ojciec, był alkoholikiem i zmarł, gdy Charlie miał 12 lat. Charlie razem z bratem (Sydney) i matką błąkali się między różnymi przytułkami i szkołami z internatem, aż wreszcie dzieci trafiły do Szkoły Hanwell dla Sierot i Biednych Dzieci. Z czasem, Sydney opuścił przytułek, a Charlie został sam. Matka cierpiała na poważne problemy psychiczne i musiała zostać umieszczona w specjalnym ośrodku.
Chaplin od dziecka był bardzo samodzielny. Na scenie zadebiutował tak naprawdę w wieku pięciu lat, zastępując na scenie swoją schorowaną już matkę (musical z 1894 roku). Korzystając z kontaktów swojej matki z branży rozrywkowej, Charlie został zawodowym artystą estradowym w 1897 roku, kiedy to dołączył do Eight Lancashire Lads – zespołu tańczącego w chodakach. Jego kolejne osiągnięcia teatralne (za które Charlie dostał już pieniądze) to m.in. niewielka rola chłopca sprzedającego gazety w Sherlocku Holmesie Williama Gillette’a (1899) oraz występy w Casey’s Court Circus i Fun Fuctory (tam zagrał klauna).
W 1908 roku Charlie Chaplin dołączył do zespołu pantomimy Freda Karno, szybko zdobywając tytuł gwiazdy jako Pijak w A Night in an English Music Hall. Z zespołem Karno, Chaplin po raz pierwszy posmakował uroku Stanów Zjednoczonych, gdzie zwrócił uwagę producenta filmowego Macka Sennetta. Właśnie on podpisał z Chaplinem kontrakt na 150 dolarów tygodniowo. Charlie stawał się coraz bardziej rozpoznawalny, pracując dla studia Keystone Film Company.
Jak rozwijała się dalsza kariera Charliego Chaplina? Filmografia, tramp i duże kontrakty
Legenda głosi, że to właśnie w Keystone Chaplin wymyślił swoją słynną postać, trampa. W jednym z filmów Sennetta Chaplin musiał błyskawicznie zaimprowizować – bo na scenie brakowało gagów (komediowy chwyt). Charlie wleciał wtedy do garderoby i szybko wybrał ubrania – ciasny żakiecik, za duże spodnie, melonik, za duże i zniszczone buty, laskę i doklejany wąsik. Właśnie z postacią trampa Charlie Chaplin utożsamiany był do końca swojego życia.
Po zakończeniu kontraktu z Sennettem, Chaplin przeniósł się do Essanay Company (1915). Rok później, Charlie stawał się coraz bardziej rozpoznawalny. Niektórzy zaczęli zgodnie przytakiwać co do tego, że aktor jest wybitny – miał wówczas 26 lat. Chaplin podpisał kontrakt z Mutual Film Corporation na dość wysoką sumę. Zagrał wówczas wiele różnych postaci w kilku produkcjach, m.in. „Charlie na kuracji”, „Imigrant” czy „Spokojna ulica”. Wytwórnia Mutual Film zarabiała na Charlim aż 670 000 dolarów rocznie. Pieniądze uczyniły Chaplina bogatym człowiekiem, jednak wcale nie zepsuło to artystycznego popędu aktora.
Kiedy w 1917 roku wygasł jego kontrakt z Mutual Film, Charlie Chaplin postanowił zostać niezależnym producentem. Pragnął bowiem większej swobody nie tylko w grze aktorskiej, ale i w kręceniu filmów. W tym celu, zajął się budową własnej pracowni artystycznej z oszczędności, które udało mu się odłożyć z dotychczasowych kontraktów. Zakład usytuowany został w sercu dzielnicy mieszkalnej Hollywood, przy La Brea Avenue. Dzięki swojej ciężkiej i niestrudzonej pracy, Chaplin dał się poznać jako perfekcjonista. Jego zamiłowanie do eksperymentowania często oznaczało niezliczone ujęcia. Nierzadko zlecał też przebudowę całej koncepcji scenariusza. Nie było rzadkością, że zaczynał filmować z jednym z głównych aktorów i nagle zdawał sobie sprawę, że… popełnił błąd. Wówczas dziękował tej osobie i zaczynał od nowa, z kimś nowym. Sprawdź także ten artykuł z TOP 10 filmów Charliego Chaplina.
Wybitny aktor, kompozytor i reżyser. Charlie Chaplin i jego historia
United Atrists i kino nieme. Charlie jako reżyser, aktor i kompozytor
Kolejnym ważnym przedsięwzięciem w życiu Charliego Chaplina było założenie studia filmowego United Artists, razem Mary Pickford, Douglasem Fairbanksem i Davidem Warkiem Griffithem. Każdy z artystów zachowywał pełną kontrolę nad swoją działalnością produkcyjną, dostarczając United Artists ukończone dzieła do dystrybucji. Zasoby United Artists zostały równo podzielone między ich założycielami. To rozwiązanie wprowadziło do branży filmowej zupełnie nową metodę. Do tej pory producenci i dystrybutorzy byli pracodawcami, płacąc gwiazdom pensje. W systemie United Artists, to gwiazdy stały się własnymi pracodawcami.
Mimo, że dźwięk był już dość popularny w kinematografii, Chaplin nie zdecydował się używać go aż do lat 30-tych. Twierdził, że to niszczy kinematografię. Tak więc, jego najbardziej znana filmografia to głównie kino nieme. W latach dwudziestych kariera Chaplina rozkwitła jeszcze bardziej. W ciągu dekady nakręcił kilka przełomowych filmów, w tym „Brzdąc” (1921), „Pielgrzym” (1923) czy też „Gorączka złota” (1925).
Filmografia i nagrody Charliego Chaplina
Poniżej znajduje się zestawienie kilku najważniejszych filmów Charliego Chaplina. Co ciekawe, aktor zagrał niemal w 90 produkcjach filmowych – zarówno krótko, jak i długometrażowych.
- Brzdąc (1921) – długometrażowy film niemy, powiązany ze smutną historią z życia aktora (śmiercią jego syna).
- Paryżanka (1923) – wcześniejsze filmy Chaplina były komedią, a „Paryżanka” dramatem romantycznym.
- Gorączka złota (1925) – kolejna niema komedia Chaplina, będąca jednym z jego najsłynniejszych filmów.
- Cyrk (1928) – jedna z najlepszych komedii Chaplina, za którą dostał nagrodę honorową w postaci Oscara.
- Światła wielkiego miasta (1931) – najtrudniejsze i najdłuższe przedsięwzięcie w karierze Charliego Chaplina. Chaplin sprawdził się tam znakomicie również jako kompozytor.
- Dzisiejsze czasy (1936) – ostatni film Charliego Chaplina, jeżeli chodzi o kino nieme. Aktor otrzymał za ten film nagrodę Jussi (w 1974 roku).
- Dyktator (1940) – Chaplin wcielił się tam w rolę faszystowskiego dyktatora fikcyjnej Tomanii. Dzięki filmowi, Charlie został nominowany do nagrody Oscara (1941 rok) za najlepszego aktora pierwszoplanowego oraz za najlepszy scenariusz oryginalny.
- Światła rampy (1952) – komediodramat, który stanowi jednocześnie pożegnanie słynnej postaci trampa, wykreowanej przez Chaplina.
- Hrabina z Hongkongu (1967 rok) – był to ostatni film Chaplina. To jedno z dwóch dzieł kinematografii aktora, w których on sam nie zagrał głównej roli.
W całej swojej karierze, Charlie Chaplin zdobył trzy nagrody w postaci Oscarów – Nagrodę Honorową za „Cyrk” (1929 rok), Nagrodę Honorową za wpływ na tworzenie filmów artystycznych (1972 rok) i Nagrodę za najlepszą ścieżkę dźwiękową do „Świateł rampy” (1973 rok). Chaplin wielokrotnie był nominowany również jako najlepszy aktor, a także za najlepszy film (np. „Dyktator”) oraz scenariusz.
Śmierć oraz pochówek Charliego Chaplina
W przeciwieństwie do innych słynnych aktorów, jak Marilyn Monroe, śmierć Chaplina była łagodna i spokojna. Aktor zmarł we śnie wczesnym rankiem 25 grudnia 1977 - w swoim domu (Vevey, Szwajcaria). Jego ostatnia żona (Oona) wraz z siedmiorgiem dzieci czuwali przy łóżku Chaplina w chwili jego śmierci.
Co ciekawe, ciało Chaplina zostało skradzione niedługo po tym, jak zostało pochowane (w pobliżu Jeziora Genewskiego w Szwajcarii). Dwójka mężczyzn (Polak i Bułgar), którzy wykopali ciało, zażądali 400 000 dolarów za jego zwrot. Mężczyźni zostali aresztowani, a ciało Chaplina znaleziono 11 tygodni później, w polu kukurydzy blisko Noville. Pochowano je ponownie – jednak nie w ziemi, a w betonowym bloku.
Żony i dzieci, czyli miłosne ciekawostki z życia Chaplina
Chaplin stał się sławny nie tylko dzięki swoim wybitnym filmom, ale również przez liczne romanse. Charlie Chaplin sypiał z aktorkami, które grały w jego filmach (m.in. z Marilyn Monroe). Jego niektóre „miłosne uniesienia” kończyły się lepiej, a inne znacznie gorzej. W 1918 roku Chaplin poślubił 16-letnią Mildred Harris. Małżeństwo trwało zaledwie dwa lata, a owocem związku był syn Norman (jego śmierć 3 dni po urodzeniu była inspiracją do nakręcenia filmu „The Kid”).W 1924 roku Charlie poślubił inną 16-letnią aktorkę, Litę Grey (obsadził ją w „Gorączce złota”). Małżeństwo zostało zapoczątkowane przez nieplanowaną ciążę – parze urodziło się dwóch synów.
W 1936 roku Chaplin ożenił się po raz trzeci, z Paulette Goddard. W 1943 roku Chaplin poślubił zaś 18-letnią Oonę O’Neill, swoją ostatnią małżonkę. Nikt nie spodziewał się, że para spędzi ze sobą tak wiele szczęśliwych lat. Małżeństwo Chaplina i jego żony zaowocowało aż ośmiorgiem dzieci. Wielka miłość Chaplina i Oony trwała aż do śmierci aktora.
Autor: Paulina Zambrzycka
Bibliografia:
- David Robinson: Chaplin. Jego życie i sztuka, Wydawnictwo Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1995
- Peter Ackroyd: Charlie Chaplin, Wydawnictwo Zyska i S-ka, Warszawa 2015
- Georges Sadoul: Charlie Chaplin: jego filmy i jego czasy, Filmowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1995