Zapomniane gwiazdy kina PRL – czy pamiętasz tych 5 aktorek?

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Paulina ZambrzyckaDrukujUdostępnij

Gwiazdy kina PRL, o których dziś już nie słychać

1. Teresa Tuszyńska

Teresa Tuszyńska była polską aktorką oraz modelką, urodzoną na warszawskiej Woli. Została dostrzeżona przez Andrzeja Wiernickiego w klubie „Stodoła” gdy miała zaledwie 16 lat. Najpierw Tuszyńska pozowała do zdjęć, jednak później wygrała konkurs „Film szuka młodych aktorek”. Wygrana dała jej szansę sprawdzić się jako aktorka w filmie Ostatni strzał Jana Rybkowskiego. Najważniejsze role, z których chyba najbardziej Teresa Tuszyńska została zapamiętana w epoce PRL-u, to:

• Anna w Białym Niedźwiedziu reżyserii Jerzego Zarzyckiego
• Margueritte w Do widzenia, do jutra reżyserii Janusza Morgensterna

Aktorka zagrała również w wielu innych filmach, jak np. Rozwodów nie będzie – tam wcieliła się w rolę Joanny Kaliszewskiej, studentki ASP (reżyseria Jerzy Stefan Stawiński). Co ciekawe, Tuszyńska nigdy nie kształciła się pod kątem aktorstwa. W filmach grała zatem wyłącznie jako amatorka. Poza odgrywaniem ról w kolejnych produkcjach filmowych działała też w modelingu, pozując dla wybitnych fotografów w Polsce. W życiu prywatnym Teresa Tuszyńska aż 3 razy wyszła za mąż. Niestety pod koniec lat 50-tych wpadła w alkoholizm. Aktorka zmarła w 1997 roku przez zawał serca (bądź wylew krwi, informacje są sprzeczne). Telewizja Polska w 2017 roku realizowała pełnometrażowy film biograficzny o Teresie Tuszyńskiej, Dziewczyna z ekranu.

2. Ewa Krzyżewska

To wybitna aktorka filmowa oraz teatralna, która uczyła się w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie. Jej niezwykłą urodę dostrzegł Wojciech Plewiński, gdy zamieszczono zdjęcie Krzyżewskiej w gazecie „Przekrój” w 1959 roku. Podczas pracy przy filmie Kalosze szczęścia dostrzegł ją zaś Janusz Morgenstern, angażując Krzyżowską do odegrania roli Krystyny Rozbickiej w Popiele i diamencie (reżyseria Andrzeja Wajdy). Ewa Krzyżowska otrzymała za nią „Kryształową Gwiazdę” Francuskiej Akademii Filmowej. W kolejnych latach Ewa Krzyżowska występowała w Teatrze Dramatycznym, a także dubbingowała różne postaci w wielu filmach. Widzowie zapamiętali ją również z ról takich, jak:

• Zuzanna w filmie Zuzanna i chłopcy (reżyseria Stanisław Możdżeński)
• Małgorzata Makowska w filmie Zbrodniarz i panna (reżyseria Janusz Nasfeter)
• Rebeka Widmarowa w filmie Zazdrość i medycyna (reżyseria Janusz Majewski)
• Hebron w filmie Faraon (reżyseria Jerzy Kawalerowicz)

Aktorka zmarła 2003 roku w Hiszpanii, w wyniku rozległych obrażeń poniesionych w wypadku samochodowym.

3. Barbara Brylska

Barbara Brylska jest polską aktorką filmową, ale też teatralną. Uznaje się ją za jedną z najbardziej utalentowanych polskich aktorek powojennych. Zadebiutowała w komedii Kalosze szczęścia reżyserii Antoniego Bohdziewicza. Rozsławiła się również dzięki roli kapłanki Kamy w Faraonie Jerzego Kawalerowicza. Barbara Brylska zagrała też Krystynę Drohojowską w Panu Wołodyjowskim (reżyseria Jerzy Hoffman). Brylska uchodziła za symbol seksbomby w latach 60-70 XX wieku. Inne znane role aktorki za czasów PRL to:

• Ewa w filmie Anatomia miłości (reżyseria Roman Załuski)
• Halina w filmie Pogoń za Adamem (reżyseria Jerzy Zarzycki)
• Ewa Salm w filmie Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię (reżyseria Janusz Majewski)
• Pływaczka Jeżykówna w filmie Późne popołudnie (reżyseria Aleksander Ścibor-Rylski)

Barbara Brylska otrzymała mnóstwo nagród i odznaczeń za swoją aktorską działalność. Dostała także Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski w 1985 roku. Jeśli szukasz więcej ciekawostek, sprawdź także ten artykuł o 10 zapomnianych gwiazdach muzyki z czasów PRL.

TOP 5 aktorek z czasów PRL, o których warto pamiętać

4. Kalina Jędrusik

Niesamowita aktorka teatralna oraz filmowa, pochodząca z Gnaszyna (Częstochowa). Jędrusik studiowała w Państwowej Wyższej Szkole Aktorskiej w Krakowie, a za jej debiut uważa się rolę Katii w Barbarzyńcach, spektaklu Teatru Wybrzeże. Następnie aktorka grała w kilku różnych teatrach, czarując publiczność swoim wdziękiem i umiejętnościami aktorskimi. Najbardziej znane role filmowe Jędrusik to:

• Mieszkanka hotelu robotniczego w Ewa chce spać (reżyseria Tadeusz Chmielewski)
• Barbara w Jutro premiera (reżyseria Janusz Morgenstern)
• Joanna w Lekarstwo na miłość (reżyseria Jan Batory)
• Lucy Zuckerowa w Ziemia obiecana (reżyseria Andrzej Wajda)

Aktorka występowała również w Kabarecie Starszych Panów, wykonując m.in. słynną piosenkę „Bo we mnie jest seks”. W 1996 roku zajęła 3 miejsce w plebiscycie „Film” na najlepszą aktorkę w historii polskiego filmu. Kalina Jędrusik zmarła w 1991 roku na skutek ataku astmy oskrzelowej – będąc uczulona na kocią sierść.

5. Maria Probosz

Maria Probosz była doskonałą aktorką filmową, teatralną oraz telewizyjną z Łodzi. Już w wieku 6 lat postanowiła, że będzie grać w filmach. Aktorskim debiutem Marii Probosz okazał się rola uczennicy fryzjera w komedii Czy jest tu panna na wydaniu? (reżyseria Janusz Kondratiuk). Niedługo potem Probosz wygrała konkurs „Kto nas zatrudni w filmie?”, który zmienił jej dotychczasowe życie. Maria Probosz skończyła studia na Wydziale Aktorskim PWSFTviT w Łodzi i zaczęła grać w wielu produkcjach filmowych. Najbardziej znane role aktorki to:

• Julka w Punkty za pochodzenie (reżyseria Franciszek Trzeciak)
• Urszula w Przeklęta ziemia (reżyseria Ryszard Czekała)
• Mariola w Żeniac (reżyseria Janusz Kidawa)
• Narkomanka Gośka w Czas dojrzewania (reżyseria Mieczysław Waśkowski)

Maria Probosz pojawiła się również w wielu popularnych polskich serialach, jak np. 07 zgłoś się. Występowała też za granicą. Najczęściej dostawała role seksownych dziewczyn, oprócz kilku ról dramatycznych. Uznawano ją w latach 80-tych za najbardziej obiecującą aktorkę młodego pokolenia. Aktorka zmarła przez nowotwór w 2010 roku, mając zaledwie 49 lat.

Autor: Paulina Zambrzycka

Bibliografia:

1. Krzysztof Tomasik: Seksbomby PRL-u, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2014
2. Sławomir Koper: Gwiazdy kina PRL, Wydawnictwo Czerwone i Czarne, Warszawa 2014