10 najbardziej znanych władców Anglii i Wielkiej Brytanii

Alfred Wielki

Przez większość historyków jest uznawany za pierwszego króla Anglii. W 853 roku papież Leon IV nadał Alfredowi godność konsula rzymskiego, co autorzy późniejszych źródeł zinterpretowali jako jego właściwą koronację.

Przez wiele lat Alfred Wielki walczył z Duńczykami, aspirującymi do podboju całej Anglii. By pokonać najeźdźców, król rozbudował flotę wojenną, stając się – w ocenie niektórych znawców zagadnienia – twórcą brytyjskiej marynarki wojennej. Do decydującego starcia z Duńczykami doszło w 878 roku. Wówczas to Alfred rozgromił Skandynawów w krwawej bitwie pod Edington, po której Duńczycy ratowali się ucieczką. Na mocy podpisanego w tym samym roku pokoju w Wedmore, Alfred został władcą południowo-zachodniej części kraju (Wessex i Mercja).

Alfred Wielki zmarł 26 października 899 roku. Przez ostatnie lata swego życia przeprowadził szereg reform, wzmacniających jego państwo. Znacznie rozbudował armię i sieć grodów, w których zamknął załogi wojskowe, mające strzec kraju przed napastnikami z zewnątrz. Dzięki staraniom króla odżyła również kultura anglosaska. Z inicjatywy Alfreda wzniesiono nowe klasztory i szkołę pałacową, gdzie kształcono elitę intelektualną kraju. Co ciekawe, król samodzielnie przełożył z łaciny na staroangielski kilka dzieł.

Wilhelm Zdobywca

Na świecie pojawił się około 1028 roku jako nieślubny syn księcia Normandii Roberta Diabła i Herletty, córki garbarza z Falaise, Fulberta. Na tronie w Normandii Wilhelm zasiadł w 1035 roku w wieku zaledwie siedmiu lat. Za jego rządów północnofrancuskie księstwo przeżyło okres prosperity. Książę nie dość, że rozszerzył granice Normandii o nowe terytoria, to również usprawnił cały aparat skarbowo-administracyjny.

W 1066 roku Wilhelm Zdobywca wyruszył na podbój Anglii. Po pokonaniu wojsk anglosaskich pod Hastings (14 października 1066 roku), przywdział na swe skronie koronę angielską w opactwie westminsterskim, które stało się odtąd miejscem koronacji królów Anglii, a później Wielkiej Brytanii.

Panowanie Wilhelma Zdobywcy było przełomowym wydarzeniem w dziejach Anglii. W przeciągu kilku lat zdołał on zastąpić anglosaską klasę możnowładczą przybyszami z kontynentu. Najważniejsze godności w państwie obsadził Normanami. Za rządów Wilhelma rozpoczęto budowę sieci zamków warownych, co zapewniło monarchii angielskiej silną władzę królewską i spójność wewnętrzną.

Z inicjatywy Wilhelma Zdobywcy opracowano rejestr budynków, gruntów oraz pogłowia trzody i bydła (tzw. Domesday Book), co znacznie podniosło sprawność funkcjonowania angielskiego systemu podatkowego.  Król Wilhelm jest powszechnie uznawany za rozsądnego władcę, kierującego się w życiu pragmatyzmem.

Ryszard Lwie Serce

To jeden z najbardziej znanych władców Anglii w dobie średniowiecza. Noszony przez niego przydomek „Lwie Serce” zyskał w uznaniu za nieustraszone męstwo, które miał okazję wielokrotnie udowadniać na polu bitwy.

Ryszard Lwie Serce był przedstawicielem dynastii Plantagenetów, zasiadającej na tronie angielskim od 1154 roku. Był synem Henryka II Plantageneta i Eleonory Akwitańskiej. W Anglii panował jedynie dziesięć lat (1189-1199). Na co dzień posługiwał się językiem francuskim. Nigdy nie nauczył się angielskiego.

Co ciekawe, do Anglii Ryszard Lwie Serce zaglądał jedynie okazjonalnie, kiedy zabrakło mu pieniędzy na prowadzenie wypraw wojennych. Po ściągnięciu podatków wyjeżdżał na front. W 1189 roku stanął na czele III krucjaty, której celem było odbicie Ziemi Świętej z rąk niewiernych. W drodze powrotnej z wyprawy został przez jakiś czas więziony przez księcia Austrii Leopolda V, którego upokorzył podczas zmagań pod Akką. Odzyskał wolność po zapłaceniu olbrzymiego okupu i złożeniu hołdu cesarzowi Henrykowi VI.

Ostatnie lata życia wypełniły Ryszardowi Lwie Serce na walkach z królem francuskim Filipem II Augustem oraz bratem, Janem bez Ziemi. Zginął 6 kwietnia 1199 roku, przeszyty strzałą z łuku podczas oblężenia zamku Châlus-Chabrol. Ryszard został zapamiętany jako wyśmienity wódz i wzór rycerza, choć Anglia pod jego rządami znalazła się w poważnym kryzysie gospodarczym.

Edward I Długonogi

Urodził się 17 czerwca 1239 roku w Londynie. Zmarł 7 lipca 1307 roku w Burgh. Anglią władał od 1272 roku. Z dwóch żon (Eleonory Kastylijskiej, córki króla Kastylii Ferdynanda III, oraz Małgorzaty, córki króla francuskiego Filipa III) doczekał się aż dziewiętnaścioro dzieci, w tym syna Edwarda II, jego bezpośredniego spadkobiercy.

Edward I w dziejach Anglii zapisał się jako dobry władca i dowódca. Przez wiele lat musiał zmagać się z Walijczykami, dążącymi do zachowania niepodległości. Ostatecznie Edwardowi udało się okiełznać buntowników, których potraktował bardzo surowo. Wymordował wielu możnych i rozdał tamtejszą ziemię baronom z Anglii.

W 1290 roku Edward I Długonogi zaangażował się wojnę w Szkocji, którą zamierzał na stałe włączyć do swego królestwa. Swoje działania uwieńczył sukcesem, co przyniosło mu z czasem przydomek „Szkocki Młot”.

Edwarda I uznaje się za pierwszego z ponormańskich królów Anglii, który używał języka angielskiego. Urzędy obsadzał jedynie ludźmi z Anglii. Podjął też działania w celu wyparcia języka francuskiego z królestwa.

Henryk V Lancaster

To król w Anglii z dynastii Lancasterów, panujący w latach 1413-1422. Jak przekonują przekazy źródłowe, Henryk V zdobył wszechstronne wykształcenie. Był pierwszym władcą angielskim, potrafiącym biegle czytać i pisać.

Za rządów Henryka V Lancastera Anglia odzyskała dawną świetność. W 1415 roku pokonał na polach pod Azincourt rycerstwo francuskie w czasie wojny stuletniej. Odniesione zwycięstwo zapewniło mu zdecydowaną przewagę w tym konflikcie, choć musiało minąć jeszcze wiele lat, zanim wojna ta dobiegła końca. Na mocy pokoju zawartego w Troyes (1420), Anglia połączyła się z Francją unią personalną. Dwa lata później (31 sierpnia 1422 roku) Henryk V już nie żył. Jego ostatnie słowa ponoć brzmiały: „Gdyby Bóg pozwolił mi dożyć starości i zakończyć wojnę z Francją, zdobyłbym Ziemię Świętą”.

Henryk VIII Tudor

Henryk VIII Tudor to drugi monarcha z dynastii Tudorów, której założycielem był jego ojciec, Henryk VII. Henryk VIII zasłynął przede wszystkim z tego, że miał sześć żon, które zmieniał jak rękawiczki. Dwie z nich (Annę Boleyn i Katarzynę Howard) skazał na śmierć przez ścięcie. Z tego też powodu uznano go za człowieka bezwzględnego i brutalnego.

Henryk VIII znał kilka języków obcych, interesował się teologią, lubił polować i dobrze się bawić. W 1534 roku wydał tzw. „Akt supremacji”, czyniący z króla głowę kościoła angielskiego. Wszystkich przeciwników aktu z rozkazu Henryka rozpoczęto szykanować; posypały się też głowy. Do 1540 roku przeprowadzono likwidację klasztorów. Pieniądze uzyskane ze sprzedaży majątków klasztornych zasiliły skarb królewski.

Syn Henryka VII jak mało który z władców angielskich dbał o rozwój floty. Za jego rządów wybudowano nowe stocznie i okręty, zaczęto też fortyfikować wybrzeża. Podjęte przez Henryka działania uczyniły z angielskiej floty jedną z największych na świecie.

Elżbieta I Tudor

To ostatnia przedstawicielka rodu Tudorów na tronie angielskim. Rządziła Anglią w latach 1558-1603. Nigdy nie wyszła za mąż, stąd nazwano ją „Królową-Dziewicą”. W ocenie większości historyków Elżbieta I była najwybitniejszym władcą Anglii.

Elżbieta I była dobrą dyplomatką, doskonale orientowała się w meandrach polityki, którą wykorzystywała do swoich partykularnych interesów. Miała wielu zaufanych doradców, pomagających jej w prowadzeniu rządów. To właśnie za jej panowania Anglia stała się jedną z wiodących potęg światowych. Uzyskała supremację na morzu, pokonując w 1588 roku uznawaną za niepokonaną armadę hiszpańską króla Filipa II.

Rządy Elżbiety I Tudor to czas świetności dla gospodarki angielskiej. Królowa na szeroką skalę wspierała handel zamorski na różnych akwenach. Wyroby angielskie eksportowano do różnych krajów, w efekcie czego bogaciła się szlachta, arystokracja i mieszczaństwo angielskie.

Jerzy III Hanowerski

To pierwszy dynasta Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii. Panował przez prawie 60 lat (w latach 1760-1820), a więc najdłużej w historii Wielkiej Brytanii zaraz po królowej Wiktorii i Elżbiecie II. Za jego rządów usamodzielniły się Stany Zjednoczone Ameryki Północnej. Do Jerzego III przylgnęła z czasem etykieta „króla-farmera”, ponieważ król ten wielokrotnie bywał na wsi, gdzie osobiście zajmował się sprawami hodowli i upraw.

Jerzy III Hanowerski cierpiał na chorobę psychiczną, która spowodowała, iż w 1811 roku odsunięto go od sprawowania rządów. Aż do końca życia króla przetrzymywano pod ścisłym nadzorem na zamku Windsor. Aby przeciwdziałać rozwojowi choroby, Jerzemu często upuszczano krew i robiono lewatywę. W 1819 roku stan zdrowia króla bardzo się pogorszył. Potrafił niekiedy mówić bezustannie przez kilkadziesiąt godzin. Zmarł pod koniec stycznia 1820 roku, będąc głuchym, ślepym i sparaliżowanym.

Wiktoria Hanowerska

Rządziła Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii przez 63 lata (w latach 1837-1901). Jej potomkowie i krewni panowali w Rumunii, Niemcach, Rosji, Jugosławii i Grecji, a obecnie zasiadają na tronach Wielkiej Brytanii, Norwegii, Szwecji, Hiszpanii i Danii.

Swoje rządy królowa Wiktoria rozpoczęła, mając zaledwie 18 lat. Na kartach historii Anglii zapisała się jako potężna władczyni. Nie bez kozery okres jej panowania nazwano „epoką wiktoriańską”. W 1840 roku Wiktoria poślubiła Alberta von Sachsen-Coburg-Gotha. Ich małżeństwo okazało się nad wyraz udane. Para doczekała się aż dziewięcioro dzieci (Wiktoria, Albert Edward, Alicja, Alfred, Helena, Luiza, Artur, Leopold, Beatrycze).

Królowa Wiktoria była niewysoką kobietą o okrągłych kształtach. Uwielbiała porządnie zjeść. Lubiła też podróżować i spacerować. Jej wielką miłością była historia. W swoim długim życiu przeczytała mnóstwo książek z tej właśnie dziedziny wiedzy.