Anna Cylejska, niewierna żona Władysława Jagiełły – najważniejsze informacje

Dwie pierwsze żony Władysława Jagiełły

Władysław Jagiełło żenił się kilkukrotnie. W 1399 roku rozstała się z tym światem pierwsza jego żona – Jadwiga Andegaweńska. Król najprawdopodobniej bardzo przeżył śmierć małżonki, którą to z czasem wyniesiono na ołtarze.

Jadwiga niestety nie obdarzyła Władysława męskim potomkiem. Prawdopodobnie jeszcze w 1400 roku – w czym przekonują pewne informacje źródłowe – Jagiełło wysłał swych posłów do jednego ze słoweńskich miast (Celju), gdzie znaleźli mu nową żonę. Nazywała się Anna. Urodziła się w 1380 lub 1381 roku. Była o jakieś 20 lat (według niektórych genealogów – nawet o 30!) młodsza od władcy Polski.

Anna Cylejska przybyła do Polski w połowie lipca 1401 roku. Władysław Jagiełło oczekiwał na nią w otoczeniu doradców przed murami Krakowa. Do ślubu doszło po kilku ładnych miesiącach – 29 stycznia 1402 roku. Król ponoć zwlekał z ożenkiem, ponieważ hrabianka mu się nie spodobała. Rozważał nawet zerwanie zaręczyn, jednak jego doradcy powstrzymali go od podjęcia zdecydowanych kroków w tym kierunku.

Ślubu Władysławowi i Annie udzielił biskup krakowski Piotr Wysz. W uroczystościach ślubnych wzięło udział wielu znamienitych gości, w tym wielki książę litewski Witold. Królową Anna została oficjalnie w 1402 roku. Jej koronacja odbyła się w katedrze wawelskiej.

Anna Cylejska jako niewierna żona?

Na temat pożycia Anny Cylejskiej z Władysławem Jagiełłą nie można zbyt wiele pewnego powiedzieć. Jagiełło był trudnym partnerem. Prowadził specyficzny tryb życia. Ciągle był w rozjazdach. Królowa natomiast wolała przebywać na dworze wawelskim. Z małżonkiem widywała się dość rzadko. Według części znawców zagadnienia, była osobą cichą i spokojną. Nie prowadziła też wielkiej polityki. Od 1406 roku zajmowała się hodowlą lwów, które sprowadził do Krakowa jej małżonek.

W 1408 roku wybuchł skandal z udziałem królowej. Oskarżono ją o zdradę. Według znanej popularyzatorki historii I. Kienzler, pogłoski o zdradzie Anny były prawdziwe. „Po pierwsze, w żyłach Anny krążyła gorąca krew, odziedziczona zarówno po rodzinie ojca, jak i matki, poza tym niektóre kobiety pięknieją z wiekiem i z brzydkiego kaczątka zmieniają się w pięknego łabędzia. Najprawdopodobniej tak właśnie stało się i w tym przypadku. Do Polski przyjechała zahukana i zaniedbana dziewczyna, która nigdy nie wyściubiła nosa poza rezydencję stryja, w której mieszkała. W Krakowie została królową, otrzymała zapewne piękne stroje i klejnoty, a przede wszystkim nabrała ogłady i pewności siebie. Z biegiem czasu zapewne dały też znać o sobie niemałe potrzeby seksualne, a tymczasem jej dużo starszy mąż był wiecznie nieobecny. Królowa spędzała czas w otoczeniu innych, młodszych i przystojniejszych mężczyzn, którzy obsypywali ją komplementami, wodząc za swą panią zachwyconym wzrokiem. Czyż można się jej dziwić, że w końcu uległa pokusie i zdradziła męża?”

Zdaniem niektórych historyków, pierwszy romans Anny Cylejskiej miał miejsce w 1408 roku. Informacje na ten temat podał w swojej kronice Jan Długosz. Według niego jej kochankiem był Jakub z Kobylan. Ponoć kochankowie tak namiętnie baraszkowali ze sobą, iż zawaliła się pod nimi podłoga! Jeśli rzeczywiście tak było, to można równocześnie domniemywać, iż królową i jej adoratora przyłapano na gorącym uczynku. Jakub został później ujęty i skazany przez królewskich sędziów na trzy lata więzienia. Czy była to słuszna „kara”, trudno jednoznacznie orzec.

Kolejne skandale obyczajowe

Jeszcze w tym samym 1408 roku Annę posądzono o romans z innym wielmożą – Mikołajem Chrząstowskim. Ich związek, jeśli w ogóle istniał, trwał niezwykle krótko, ponieważ Mikołaj zbiegł z Polski. Jego postępowanie sugeruje, iż musiał mieć coś na sumieniu, w przeciwnym bowiem razie nie podejmowałby tak dalekosiężnych kroków. No chyba, że ogarnął go paniczny strach, którego nie potrafił okiełznać.

Niedługo potem Annę Cylejską ponownie oskarżono o zdradę małżeńską. Tym razem jej kochankiem miał być potężny magnat – Andrzej Tęczyński. W świetle źródeł przyłapano go, gdy flirtował z monarchinią „na zamku królewskim, o tajemnej porze, w ustronnym miejscu”. Nie jest znana reakcja Władysława Jagiełły na ten incydent. Przypuszczalnie król nie chciał wybuchu kolejnego skandalu, ponieważ Anna była wtedy brzemienną. 8 kwietnia 1408 roku urodziła mu córkę, Jadwigę.

W kilka lat po narodzinach Jadwigi Anna Cylejska doniosła mężowi, że próbował ją uwieść ówczesny arcybiskup gnieźnieński Mikołaj Kurowski. Nie wiadomo, czy zarzuty królowej były prawdziwe. Mogło być bowiem tak, iż Anna intencjonalnie wymyśliła całą sprawę, by jej mąż zwrócił na nią baczniejszą uwagę. Królowa mogła czuć się samotna, ponieważ Jagiełło w tym czasie wojował z zakonem krzyżackim i nie było go prawie w domu. Tymczasem duszpasterz kościoła gnieźnieńskiego bardzo źle przeżył pomówienia. Przez cały czas dementował plotki, uważając je za wyssane z palca. Obraną przez siebie linię obrony arcybiskup kontynuował aż do swojej śmierci. Zmarł po tym, jak spadł z konia, gdy jechał na spotkanie z królem, by po raz kolejny wytłumaczyć się z rzekomego romansu z Anną.

Rok 1415 okazał się przełomowy dla królowej. Wtedy właśnie poważnie zaniemogła i przez wiele miesięcy nie wstawała z łóżka. Zmarła 19 stycznia 1416 roku. Jagiełło spędził z nią ponad 10 lat. Małżeństwo to było nieudane. Trudno przesądzić, czy wina leżała tylko po stronie Anny, którą przecież oskarżono o związki z innymi partnerami. Charakter źródeł uniemożliwia ustalenie ponad wszelką wątpliwość, czy królowa rzeczywiście była niewierna względem Władysława. Skądinąd nic nie wiadomo o „seksaferach” z udziałem króla. Być może inaczej wyglądałby związek tej pary królewskiej, gdyby Anna obdarzyła męża upragnionym synem, przedłużającym żywotność dynastii. Niestety tak się nie stało.