Czechosłowacja

Niektórzy jeszcze pamiętają z czasów komunizmu, naszego południowego sąsiada, jakim była Czechosłowacja. Obecnie istnieją dwa odrębne państwa: Czechy i Słowacja. Z Czechami graniczymy od początku istnienia Polski. Co ciekawe Czechosłowacja istniała bardzo krótko, gdyż tylko 64 lata. Dowiedz się jak powstała Czechosłowacja i dlaczego nastąpił jej rozpad. Poznaj główne informacje o tym kraju, jak stolica, ludność i waluta.

Powstanie Czechosłowacji

Czechosłowacja - podstawowe informacje i opis

Czechosłowacja istniała w latach 1918 - 1938 i w latach 1945 - 1989. W skład pierwszej Czechosłowacji weszły Czechy, Morawy, Śląsk Austriacki oraz Vitorazsko, Valticko i tzw. trójkąt dyjski, oraz Słowacja („Górne Węgry”) i Ruś Zakarpacka, jak również kraik hulczyński.

Podstawowe informacje o Czechosłowacji:

• stolica: Praga,
• ludność: w latach międzywojennych Czechosłowację zamieszkiwali Czesi, Słowacy, Niemcy oraz mniejszości węgierskie, polskie. Natomiast ludność CSRS zamieszkiwali Czesi, Słowacy i mniejszość węgierska, gdyż ludność niemiecką wypędzono.
• waluta: korona.

Opis historii Czechosłowacji i najważniejsze daty

Czesi i Słowacy są naszymi południowymi sąsiadami już od początku istnienia państwa polskiego. Mimo, że oddzielają nas Karpaty, mamy z Czechami liczne kontakty. Z Czech pochodził polski święty męczennik, św. Wojciech, który zginął nawracając Prusów. Jego brat Gaudenty był biskupem gnieźnieńskim. Bolesław Chrobry dokonał nieudanej próby podporządkowania sobie Czech. Zaś w XI wieku najazd czeskiego Brzetysława zrujnował Polskę. Czesi też zemścili się na Chrobrym okaleczając jego syna.

Czescy Przemyślidzi krótko panowali w Polsce, pod koniec rozbicia dzielnicowego. W XV wieku na tronie czeskim zasiadł Władysław II Jagiellończyk, syn Kazimierza Jagiellończyka. Polacy zawarli wtedy sojusz z Habsburgami, którzy zobowiązali się nie wspierać Krzyżaków i Moskwy przeciw Polsce. W zamian za to otrzymali obietnicę tronu czeskiego w wypadku bezpotomnej śmierci króla Czech. Syn Władysława Ludwik zginął pod Mohaczem. Od tego momentu Czechy znalazły się pod panowaniem Habsburgów, zaś potem stały się częścią Austro-Węgier.

Kalendarium Czechosłowacji:

• 1918 - powstanie Czechosłowacji w wyniku rozpadu Austro-węgier,
• 1938 - zajęcie Sudetów przez Niemcy,
• 1939 - powstanie niepodległej Słowacji,
• 1939 - zajęcie Czech i Moraw przez Niemców i utworzenie Protektoratu Czech i Moraw,
• 1944 - powstanie słowackie,
• 1945 - zajęcie Czech i Słowacji przez ZSRR,
• 1948 - zamach stanu i przejęcie władzy przez KPCZ,
• 1968 - “praska wiosna”,
• 1988 - manifestacje i protesty,
• 1990 - wybory parlamentarne,
• 1990 - powstaje Czeska i Słowacka Republika Federacyjna,
• 1992 - Słowacja ogłasza niepodległość i następuje rozpad Czechosłowacji,
• 1993 - powstanie Czech i Słowacji.

Powstanie i upadek Czechosłowacji międzywojennej - opis historii

Czechy i Słowacja, będące pod panowaniem Habsburgów od XVI wieku, stały się częścią Austro-Węgier. Mocarstwo to, w czasie I wojny światowej, weszło w sojusz z Niemcami i stanęło po stronie państw centralnych. Słabość monarchii spowodowała jej rozpad od środka, gdyż do głosu doszły siły odśrodkowe i narodowowyzwoleńcze. Próbowano utworzyć federację, jednak było już za późno. Dnia 28 października 1918 proklamowano niepodległość Czechosłowacji. Pierwszym prezydentem został Tomas Masaryk.

Dość skomplikowana była rola Słowacji wewnątrz Austro-Węgier. Kraj ten uważany był za część Węgier, jednak jego mieszkańcy uważali się za Słowian lub węgierskich Słowian. Niechęć do Węgrów spowodowała przyłączenie się do Czech i wejście w skład Czechosłowacji. Po upadku Austro-węgier włączono żyzny pas naddunajski zamieszkały w większości przez Węgrów, co spowodowało później konflikty etniczne.

Podobnie spornym terenem były Czechy Niemieckie i Kraj Sudetów. Czechy Niemiecki ze stolicą w Libercu oraz Kraju Sudetów ze stolicą w Opawie, zbuntowały się, gdyż zamieszkała je mniejszość niemiecka, nie chciała znaleźć się w ramach Czechosłowacji. Wkroczyły tam wojska czechosłowackie, zaś przyłączenie regionów do Czechosłowacji zostało potwierdzone traktatem wersalskim i traktatem w Saint-Germain-en-Laye.

Czechosłowacja międzywojenna była krajem stabilnym i rozwiniętym gospodarczo. Jednak w 1938 Niemcy dokonali włączenia Austrii i domagali się zmian terytorialnych, posługując się pretekstem obrony mniejszości niemieckiej. Na konferencji w Monachium uchwalono włączenie Czech Niemieckich i Sudetów do Niemiec. Stało się to za zgodą Anglii i Francji, które prowadziły politykę ugodową i cieszyły się, że uniknęły wojny światowej. Zaledwie pół roku później wojska niemieckie zajęły resztę czechosłowacji tworząc zależny Protektorat Czech i Moraw oraz zależną Słowację.

Powstanie i podział Czechosłowacji socjalistycznej

Po II wojnie światowej uznano układ monachijski za nielegalny. Jednak Czechosłowacja III znalazła się w strefie wpływów ZSRR. Wypędzono stamtąd ludność niemiecką, dopuszczając się ludobójstwa i masakr. W 1948 komuniści przejęli władzę w wyniku zamachu stanu, w wyniku czego doszło do stalinizacji kraju.

Kryzys gospodarczy spowodował próby przywrócenia gospodarki rynkowej. W 1968 doszło do wybuchu tzw. “Praskiej wiosny”. Przywódcą partii został Alexander Dubcek, który zaczął wprowadzać reformy niezgodne z zasadami komunizmu. ZSRR początkowo wywierał nacisk na władze CSRS, ostatecznie jednak nakazał wkroczenie do Czechosłowacji wojsk Układu Warszawskiego. Niepokornych, z Dubcekiem na czele, aresztowano i wywieziono do Moskwy, gdzie miały miejsce negocjacje. W tym czasie zlikwidowano wszelkie reformy, wprowadzono reżim komunistyczny. Zamieszki i protesty były krwawo tłumione. Alexander Dubcek wrócił, jednak szybko go usunięto i wysłano na odległą placówkę dyplomatyczną.

Po upadku komunizmu, w Czechosłowacji miała miejsce tzw. “aksamitna rewolucja”. Uroczystość upamiętniająca zamknięcie czeskich szkół przez Niemców, przerodziła się w manifestację antykomunistyczną, która została krwawo rozpędzona. Doszło do kolejnych strajków i manifestacji. Władze komunistyczne oferowały budowę „socjalizmu bez błędów”, próbowały tworzyć rząd z udziałem opozycjonistów. Ostatecznie komunistyczny Gustaw Husak podał się do dymisji, zaś prezydentem został Vaclav Havel. Zmieniono nazwę państwa i godło oraz uchwalono nową konstytucję. Ostatecznie, w 1993 roku, uchwalono podział państwa, w wyniku czego powstały Czechy i Słowacja.