Dlaczego prezydent Richard Nixon musiał złożyć publiczną dymisję? – afera Watergate

Carl Bernstein i Bob Woodward na tropie afery szpiegostwa politycznego

Watergate to biurowo-hotelowo-mieszkalny kompleks, znajdujący się nad Potomakiem. Charakterystyczny futurystyczny wygląd nadają sześciu budynkom  betonowe balustrady w kształcie zębów. W ekskluzywnych pomieszczeniach znalazły swoje siedziby biura, hotele i 600 mieszkań, po około 100 tysięcy dolarów za trzypokojowe lokum. Wśród znanych mieszkańców Watergate lat siedemdziesiątych znajdowali się, między innymi, John Mitchell, przewodniczący Komitetu Reelekcji Prezydenta Nixona, Maurice H. Stans, odpowiedzialny za finanse prezydenckiej kampanii, sekretarka Nixona – Rose Mary Woods, Robert „Bob” Dole – przewodniczący Komitetu Partii Republikańskiej oraz wielu znanych republikanów, związanych z administracją prezydenta. W takim miejscu, w centrum Waszyngtonu, swoją siedzibę miał Krajowy Komitet Partii Demokratycznej.

 17 czerwca 1972 roku aresztowano pięciu mężczyzn, którzy włamali się do siedziby demokratów. Mieli przy sobie aparaty fotograficzne, nowoczesny sprzęt elektroniczny, urządzenia do podsłuchiwania oraz wytrychy i pistolety na naboje z gazem łzawiącym. Do pracy nad włamaniem przystąpili dwaj dziennikarze – Carl Bernstein i Bob Woodward. Bernstein był dziennikarzem „Washington Post” od sześciu lat, natomiast Woodward pracował w dziale stołecznym gazety dopiero dziewięć miesięcy. Ujawnione włamanie nie wpłynęło na wynik kampanii wyborczej. 7 listopada 1972 roku R. Nixon został ponownie wybrany na prezydenta Stanów Zjednoczonych. Było to jedno z największych zwycięstw wyborczych w historii kraju. Nixona poparło 49 z 50 stanów. Chociaż początkowo wydawało się, że afera przeszła bez echa, stopniowo opinia publiczna dowiadywała się o udziale w przestępstwie pracowników Białego Domu, a nawet samego prezydenta.

Dziennikarze „Washington Post” byli zastraszani. Ludzie prezydenta starali się nie dopuścić do ujawnienia przebiegu afery oraz powiązań ze skandalem najbliższych pracowników Nixona. Wpływowy milioner, członek partii republikańskiej, był nakłaniany do kupna dziennika, który ośmielił się drążyć temat afery Watergate, a prokurator generalny zarzucał „Washington Post” przekręcanie faktów. Bernstein i Woodward znaleźli wsparcie całej redakcji. O żmudnej pracy dziennikarzy opowiedział kilka lat później redaktor naczelny gazety – Benjamin Bradlee. Szczególnie trudne było uzyskanie informacji od współpracowników Nixona. Dziennikarze zadawali im dziesiątki pytań, najdrobniejszą informację, uzyskaną od swoich informatorów, potwierdzali u dwóch innych źródeł, docierali do dokumentów, przechowywali brudnopisy swoich notatek, na wypadek przejęcia ich tekstów.

Podejrzani – od płotek do grubych ryb

Początkowo zatrzymywani byli współpracownicy prezydenta, będący jedynie wykonawcami poleceń, pod zarzutami uczestniczenia w przestępstwie bądź za nieujawnianie posiadanych informacji. Sprawę afery badały instytucje prawne, takie jak komisje senackie, komisja prawna Izby Reprezentantów, Najwyższy Sąd Federalny oraz specjalny prokurator, zajmujący się działaniami członków rodziny Nixona. Gromadzone były dowody, które miały umożliwić przeprowadzenie procedury impeachmentu. 8 stycznia 1973 roku dochodzi do pierwszego procesu. W Waszyngtonie, przed Sądem Najwyższym, odbyła się rozprawa pierwszych oskarżonych. G. Gordon Liddy był doradcą do spraw finansowych i reprezentował Komitet Reelekcji Prezydenta. James W. McCord, Jr został ujęty w siedzibie Partii Demokratycznej, jako jeden z pięciu włamywaczy.

W marcu 1974 roku przed specjalnie powołanym trybunałem zeznania zaczęli składać najbliżsi współpracownicy prezydenta Nixona. Podejrzanymi o tuszowanie przestępczych działań, zatajanie informacji, a nawet o współudział we włamaniu byli:

• John D. Ehrlichman – doradca prezydenta do spraw polityki wewnętrznej,
• H. R. Haldeman – doradca Nixona oraz szef jego sztabu wyborczego,
• Charles W. Colson – specjalny doradca prezydenta,
• Gordon C. Strachan – asystent H. R. Haldemana,
• Robert C. Mardian – koordynator polityczny, pracujący dla Komitetu Reelekcji Prezydenta,
• Kenneth W. Parkinson – prawnik w Komitecie Reelekcji Prezydenta,
• John M. Mitchell – były prokurator generalny Stanów Zjednoczonych, przewodniczący Komitetu Reelekcji Prezydenta.

W trzeciej fazie procesu, w lipcu 1974 roku, skazany został John W. Ehrlichman, któremu udowodniono krzywoprzysięstwo oraz udział w aferze. Prezydent Nixon przez długi czas zaprzeczał, iż wiedział o przestępstwie i że brał udział w sprawie. A może zainteresuje cię także ten artykuł na temat Johna F. Kennedy’ego?