II wojna światowa w Afryce

Działania wojenne w czasie II wojny światowej odbywały się nie tylko w Europie, lecz także na terenie kolonii w Afryce Północnej. Dowiedz się, jakie plany miały państwa Osi oraz alianci, rozszerzając działanie wojenne na Afrykę Północną. Wyjaśniamy, jaką rolę odegrały Włosi pod rządami Benito Mussoliniego w kampanii afrykańskiej oraz jakie skutki dla przebiegu II wojny światowej miały działanie wojenne w Afryce.

II wojna światowa w Afryce - najważniejsze daty i fakty

Przyczyna działań wojennych w Afryce

Do wojny na terenie północnej Afryki doszło dopiero po przystąpieniu Włoch do II wojny światowej. Duce zdawał sobie sprawę, że Włochy nie są przygotowane do wojny finansowo i gospodarczo i nie udźwigną działań wojennych. Dlatego też, mimo wypowiedzenia wojny Anglii i Francji, nie przystąpił do działań wojennych przeciwko nim. Z drugiej strony Włochy już przed wojną rozpoczęły działania mające na celu zbudowanie imperium kolonialnego. Mussolini obiecywał narodowi odtworzenie Cesarstwa Rzymskiego w basenie Morza Śródziemnego, dlatego też zamierzał zdobyć północną Afrykę.

III Rzesza wysuwała również roszczenia wobec Afryki Środkowej. Ponadto Hitler planował opanowanie Egiptu i Kanału Sueskiego, skąd zamierzał zaatakować Bliski Wschód i zdobyć znajdujące się tam złoża ropy naftowej. Po opanowaniu Bliskiego Wschodu chciał uderzyć na Indie i tam spotkać się z Japończykami, którzy planowali opanowanie Chin. Kolejnym etapem miał być atak na ZSRR od południa.

Przed wybuchem wojny do Włoch należały:

• Libia,
• Abisynia,
• Erytrea,
• Somalia Włoska.

Kolonie w Afryce Północnej:

• Hiszpania: Maroko Hiszpańskie,
• Francja: Maroko, Tunis i Algieria Francuska,
• Anglia: Egipt.

Włoskie plany walki w Afryce obejmowały głównie zdobycie Egiptu i Kanału Sueskiego. Wojna miała się zacząć od ataku ze strony Libii oraz ze strony włoskich kolonii w Afryce Wschodniej. Po opanowaniu Egiptu wojna miała skierować się na tereny roponośne na Bliskim Wschodzie. Kampania w Afryce miała szanse powodzenia, gdyż państwa kolonialne nie miały rozbudowanego systemu obronnego. Obrona kolonii skierowana była głównie na ewentualne powstania tubylców.

Prócz terenów w Afryce, najbardziej strategicznymi miejscami w basenie Morza Śródziemnego są Malta, Gibraltar i Aleksandria.

Najważniejsze daty i fakty

• daty konfliktu: od 10 czerwca 1940 roku do 13 maja 1943 roku,
• strony konfliktu: alianci, państwa Osi: Niemcy i Włochy,
• teren działań: Somali Brytyjskie, Egipt, Cyrenajka, Tunis.

Dowódcy:

• Włochy marszałek Rodolfo Graziani, generał Guglielmo Nasi,
• Alianci - generał Archibald Wavell, marszałek Bernard Law Montgomery, generał George S. Patton,
• Państwa Osi - Erwin Rommel dowódca Afrika Korps.

Najważniejsze bitwy:

• bitwa o Tobruk - kwiecień-grudzień 1941 rok,
• bitwa o El Alamein - lipiec-października 1942 roku,
• bitwa na przełęczy Kasserine - luty 1943 roku,
• bitwa o linię Mareth - luty-marzec 1943 roku.

Przebieg działań wojennych

Kampania w 1940 roku

II wojna światowa w Afryce rozpoczęła się zaraz po wypowiedzeniu wojny przez Włochy. Anglicy zajęli włoski Fort Capuzzo w Libii, zaś Włosi zbombardowali Maltę. Doszło do niewielkich potyczek morskich i lądowych. W czerwcu Włosi podpisali rozejm w Francją i skierowali się na kolonie brytyjskie.

Zaraz po upadku Francji rozpoczęła się wojna na Morzu Śródziemnym. Anglicy nie chcieli dopuścić, aby francuska flota przeszła na stronę Niemiec. Dlatego też zniszczyli flotę francuską, która opowiedziała się za rządem Vichy i stacjonowała w algierskim porcie Mers el-Kebir.

Przebieg działań wojennych w 1940 roku polegał na zdobyciu Somalii Brytyjskiej przez Włochów i wkroczeniu do Egiptu. Jednak Anglicy, posiadający lepsze możliwości zaopatrzenia, przeszli do kontrofensywy, wsparli Włochów z Egiptu i zaatakowali Cyrenajkę.

Wojna pustynna w 1941 roku

Do końca lutego 1941 roku alianci opanowali prawie całą Cyrenajkę niszcząc siły włoskie. W tej sytuacji Niemcy wysłali do Afryki oddziała Afrika Korps, których dowódcą został Erwin Rommel. Niemcy wyparli aliantów z Cyrenajki i przystąpili do oblężenia Tobruku. Doszło tam do bitwy pancernej i ostatecznie Niemcy zostali wyparci spod Tobruku.

Przez cały rok 1941 trwały walki na terenie Erytrei, Somalii i Etiopii, która wykazała słabość wojsk włoskich. Ostatecznie alianci opanowali całą Włoską Afrykę Wschodnią. W listopadzie 1940 roku Włosi podpisali akt kapitulacji Abisynii.

Przebieg działań wojennych w 1942 i 1943 roku

1 lipca 1942 roku nastąpił atak Afrika Korps na północny Egipt. Doszło wówczas do dwóch bitew pod El Alamein. Pierwsza została nierozegrana, natomiast w drugiej bitwie alianci odnieśli zwycięstwo, zaś generał Rommel zarządził odwrót. Po tej bitwie Afrika Korps poniosły tak duże straty, że państwa Osi nie odzyskały już przewagi w Afryce.

Na jesieni 1942 roku alianci zorganizowali desant na posiadłości francuskie w Afryce Północnej, przede wszystkim Maroko i Algierię. Natomiast państwa Osi opanowały Tunezję Francuską. W czasie tej kampanii pustynnej po raz pierwszy w walkach wzięli udział Amerykanie, początkowo pod dowództwem generała Fredendalla, a następnie generała George'a S.Pattona.

Pustynna wojna w Afryce zakończyła się w roku 1943. W lutym 1943 roku oddziały Rommla przeprowadziły udaną ofensywę na przełęczy Kasserine, jednak nie udało im się przerwać linii frontu i musieli wycofać się w kierunku Tunisu. Do końca marca toczyły się zacięte walki pod nazwą bitwy o linię Mareth. Ostatecznie Tunezja została opanowana. Niemcy i Włosi próbowali uciekać morzem do Włoch. Ostatecznie resztki wojska państw Osi skapitulowały 13 maja 1943 roku.

Kampania wojenna w Afryce Północnej ujawniła słabość armii włoskiej. Była to również pierwsza klęska Niemiec, które do tej pory odnosiły same zwycięstwa. Opanowanie Afryki Północnej umożliwiło aliantom atak na Włochy, który nastąpił w lipcu 1943 roku. Wskutek zwycięstwa aliantów Mussolini stracił poparcie w społeczeństwie, co stało się przyczyną jego upadku.