John D. Rockefeller – życiorys, wykształcenie, początki kariery, potentat naftowy

John D. Rockefeller – słynny przedsiębiorca, fundator i największy bogacz

Zanim John D. Rockefeller stał się najbogatszym człowiekiem świata…

John urodził się 8 lipca 1839 roku w wiosce Richford (stan Nowy Jork). Jego ojciec William uchodził za znachora, sprzedającego domowej roboty mikstury, które rzekomo miały leczyć ludzi z różnych chorób. Matka Eliza była z kolei pobożną gospodynią domową, która ogromną wagę przykładała do życia w modlitwie i porządku. Bycia pobożnym i oddanym wierze nie rozumiał jednak jej mąż – preferował prowadzenie podwójnego życia, na co Eliza zdawała się przymykać oczy. Jako że William regularnie znikał z domu, John uczył się bycia zaradnym od swojej matki. Eliza nauczyła chłopca między innymi tego, że nie wolno się poddawać. Mawiała do niego również, że oszczędzanie tego, co zarobi i niemarnowanie pieniędzy na pewno doprowadzi go do wielkiego bogactwa. Młody Rockefeller nie miał wówczas pojęcia, jak bardzo jego matka bliska była prawdy.

Gdy John miał dwanaście lat, udało mu się zaoszczędzić swoje pierwsze pieniądze – a dokładnie 50 dolarów. Pozyskał je dzięki pomaganiu sąsiadom na podwórku i pomocy swojej mamie przy hodowli indyków. Oszczędności pożyczył jednemu z okolicznych farmerów, na co namówiła Johna matka. Po równym roku chłopiec otrzymał zwrot długu z odsetkami, co go bardzo zaskoczyło i jednocześnie zafascynowało. Rodzina Johna usłyszała wówczas deklarację od chłopca, iż zrobi wszystko, aby w przyszłości pieniądze same na niego zarabiały. W kolejnych latach małżeństwo Rockefellerów oraz ich dzieci często zmieniali miejsce zamieszkania. Mimo że ojciec często był nieobecny w życiu Johna, a przeprowadzki co rusz wymuszały na chłopcu zmianę szkół, John był bardzo pracowity i ułożony.

W jaki sposób John D. Rockefeller zaczął zarabiać pieniądze?

W 1855 roku John zatrudnił się jako asystent księgowego w niewielkiej agencji Hewitt & Tuttle. Miał zaledwie szesnaście lat i dwa wielkie marzenia – zarobić 100 tysięcy dolarów i dożyć 100 lat. Chłopiec pracował niemal bez wytchnienia, pamiętając o słowach matki, by oszczędzać zarobione pieniądze (John zarabiał 50 centów za dzień pracy). Młodzieniec cały czas wgłębiał się też w metody obniżania kosztów transportu, czym bardzo się zainteresował. Z czasem wiedza ta niespodziewanie przydała się mu w rozwinięciu działalności naftowej.

W życiu Johna D. Rockefellera zaczęli pojawiać się pierwsi wspólnicy. W 1859 roku John został wspólnikiem z Maricem B. Clarkiem – założycielem przedsiębiorstwa produktów rolnych. W 1863 roku wspólnicy zdecydowali się na zbudowanie rafinerii na obrzeżach Cleveland, czyli dopiero rozwijającej się dzielnicy przemysłowej miasta. Skąd pomysł na to, by rozwinąć tego typu działalność? Otóż wspólnicy dowiedzieli się o „gorączce naftowej” w Cleveland i postanowili wykorzystać nadarzającą się okazję na zarobek. Rozwijającą się rafinerię kontrolowała spółka Andrews, Clark & Company. Co prawda nikt nie znał się w tamtych czasach na biznesie naftowym, jednak wspólnicy widzieli w tej branży szansę na ogromne zyski. Zwłaszcza że olej z tłuszczu wieloryba był już za drogi w produkcji, więc zachodzić zaczęła potrzeba odnalezienia tańszego zamiennika.

14 lutego 1865 roku John D. Rockefeller wykupił pakiet udziałów braci Clark w przedsiębiorstwie naftowym. Oficjalnie został więc jedynym pełnoprawnym właścicielem rafinerii w Cleveland. Nazwę spółki zmieniono na Rockefeller & Andrews. Było to wydarzenie, które wpłynęło na całą późniejszą karierę Johna. Działalność naftowa pozwoliła przedsiębiorcy zbić majątek, który uczynił go z czasem najbogatszym człowiekiem w dziejach ludzkości. Jeśli szukasz więcej ciekawostek, sprawdź także ten artykuł o 10 przełomowych wynalazkach.

Rynek naftowy, Standard Oil Company i fortuna Rockefellera

John D. Rockefeller w 1866 roku zaprosił do współpracy swojego brata, Williama – warto dodać, że John miał aż sześcioro rodzeństwa. Podobnie jak John, William posiadał dar do zarządzania ludźmi i wywierania na nich wpływu. Niedługo potem William otworzył kolejną firmę naftową (Standard Works) w Cleveland. Bracia połączyli siły, otworzyli biuro na Manhattanie i zaczęli zachęcać większe banki w USA, by zawarły z nimi współpracę. W Stanach Zjednoczonych bardzo ważną rolę zaczął w międzyczasie odgrywać transport kolejowy i  powiązana z nim gospodarka naftowa. Rockefeller codziennie śledził zmiany w sektorze naftowo-kolejowym, adaptując swoje przedsiębiorstwo pod zmieniające się warunki i zatrudniając kolejnych ludzi – fachowców w obu dziedzinach.

W 1867 roku Henry M. Flagler (amerykański przemysłowiec) dołączył do tworzących wspólnie Rockefeller & Andrews, braci Rockefeller i chemika Samuela Andrewsa. W ten sposób powstała firma Rockefeller, Andrews & Flagler. Założycielom udało się stworzyć największe przedsiębiorstwo naftowe na całym świecie, a Cleveland stało się najpotężniejszym centrum wydobycia ropy w USA. Gdy pod koniec 1869 roku doszło do nadprodukcji ropy, Rockefeller zlikwidował spółkę i ustanowił osobną firmę – Standard Oil Company. Błyskawicznie stał się największym dostawcą nafty, a także oleju opałowego w Stanach Zjednoczonych. John D. Rockefeller zaczął wykupywać konkurencyjne mniejsze rafinerie, zwiększać produkcję i tworzyć nowe obszary inwestycyjne – co było po prostu wykupywaniem jego biznesowych przeciwników. W krótkim czasie udało mu się wykupić aż 22 z 26 lokalnych rywali.

Standard Oil Company mogło pochwalić się swoimi własnymi rurociągami czy magazynami, a także siecią punktów sprzedaży. Chemicy pracujący dla Rockefellera wynaleźli kilkaset produktów na bazie ropy naftowej (jak smoła, gumy do żucia czy wazelina kosmetyczna). Pod koniec lat 70. XIX wieku Standard Oil Company zdominowało amerykański rynek naftowy, przerabiając 90% całkowitego jej wydobycia w USA. John D. Rockefeller zasłynął wówczas jako najbogatszy Amerykanin. Nie mógł dorównać mu ani Andrew Carnegie, ani John Jacob Astor. Rockefeller został jednak z czasem oskarżony o monopolizowanie handlu naftą, przez co znacznie ucierpiało jego zdrowie.

John Rockefeller – od zera do miliardera!

Kontrola nad ropą naftową w całej Ameryce i problemy zdrowotne

Standard Oil Company z czasem zaczęło kontrolować branżę przetwórstwa i dystrybucji ropy naftowej, głównie dzięki przemyślanemu systemowi dystrybucji. Rockefeller postanowił bowiem dostarczać naftę za pomocą cystern drogowych, które woziły ropę do hurtowych odbiorców. Niektóre działania biznesowe firmy Rockefellera owszem, budziły spore kontrowersje, przez co Standard Oil Company nagabywała prasa i amerykańscy politycy. Biznesmen postanowił się jednak nie poddawać, przymykając oko na wszelakie domniemania i spekulacje.

Jako że z czasem ograniczono działalność wielkich korporacji na terenie Ameryki, Rockefeller i wspólnicy musieli nauczyć się zarządzać tuzinami mniejszych firm w osobnych stanach. Musieli też uschematyzować nowy system zarządzania, wobec czego stworzyli firmę Standard Oil Trust. Składało się na nią dziewięciu członków. Wśród nich był oczywiście sam John D. Rockefeller, który kontrolował kilkadziesiąt przedsiębiorstw. Mimo piętrzących się kontrowersji John został największym biznesmenem świata. Koniec lat 80. XIX wieku był jednak czasem, kiedy Standard Oil Company osiągnął maksimum swojej potęgi rynkowej. Rockefeller był niepocieszony ów faktem, ponieważ miał nadzieję, że będzie kontrolował światowy rynek naftowy.

Zmęczony gonitwą za pieniędzmi, Rockefeller zaczął rozważać przejście na emeryturę. Po skończeniu 50 lat zaczął mieć poważne problemy z depresją i kłopoty z żołądkiem. Rozwinęło się też u niego łysienie plackowate, które z czasem doprowadziło mężczyznę do całkowitej utraty owłosienia. John coraz częściej odpoczywał i spędzał czas na rekreacji. Na pełną emeryturę przeszedł w wieku 63 lat. Przedsiębiorca zmarł 23 maja 1937 roku wskutek arteriosklerozy, czyli miażdżycy tętnic.