Józef Piłsudski - życiorys, dokonania, znaczenie w historii, ciekawostki

Józef Piłsudski to postać, z którą łączy się wiele kontrowersji. Przez wielu Polaków był uwielbiany i zwany “dziadkiem”. Przedstawiano go jako genialnego przywódcę, patriotę i wizjonera. Przez innych zaś był krytykowany za arogancję, zamach stanu, brutalne traktowanie przeciwników politycznych oraz stworzenie obozu w Berezie Kartuskiej. Czy kult Piłsudskiego jest uzasadniony? Jaki był jego wkład o odzyskanie niepodległości? Dlaczego rządy sanacji budzą kontrowersje do dziś? Poznaj najważniejsze fakty historyczne na temat Józefa Piłsudskiego jak data urodzenia, działalność polityczna oraz pełnione funkcje państwowe.

Biografia Józefa Piłsudskiego

Najważniejsze informacje na temat życia Józefa Piłsudskiego

  • data urodzenia: 5 grudnia 1867,
  • partia polityczna: od roku 1893 był członkiem PPS, zaś od 1906 PPS - Frakcji Rewolucyjnej,
  • funkcje państwowe: Tymczasowy Naczelnik Państwa od 22.11.1918 do 9.12.1922, od 1920 roku Pierwszy Marszałek Polski,
  • Przewrót Majowy w 1926
  • zmarł w roku 1935.

Wczesne życie Piłsudskiego - data urodzenia, rodzina i rodzeństwo

Józef Piłsudski urodził się 5 grudnia 1867 i zmarł 12 maja 1935 roku. Jego rodzice pochodzili ze szlachty o tradycjach patriotycznych. Osiedlili się na Litwie, gdzie ojciec Józefa Piłsudskiego zmodernizował i uprzemysłowił rodzinny majątek.

Piłsudski był czwartym dzieckiem i miał 11 rodzeństwa. Najciekawszy był życiorys jego starszego brata Bronisława, który urodził się rok przed Józefem. Był on członkiem sprzysiężenia przygotowującego zamach na cara. Został aresztowany i zesłany na Daleki Wschód, gdzie mieszkał ponad 15 lat. Został etnografem, który badał kulturę Ajnów na Sachalinie. Ożenił się z krewną wodza Ajnów, zaś jego potomkowie do dziś mieszkają w Japonii.

Opis młodych lat Piłsudskiego na zesłaniu w Rosji

W roku 1885 Józef rozpoczął studia medyczne w Charkowie, gdzie po raz pierwszy zetknął się z działalnością konspiracyjną. Nie był członkiem organizacji Narodnaja Wola, lecz pomagał w czasie zamachu na cara. Gdy spiskowców aresztowano, Józef został potraktowany łagodnie, gdyż skazano go na 5 lat zesłania.

W czasie buntu w jednym z więzień, w których przebywał, Piłsudski został dotkliwie pobity przez żołnierzy i stracił przednie zęby. Na ten temat pojawiło się wiele przypuszczeń. Prawdopodobnie jego dobrze znane, sumiaste wąsy miały ukryć brak przednich zębów.

Życie rodzinne Józefa Piłsudskiego

Pierwszą żonę, działaczkę PPS Marię Juszkiewiczową, Piłsudski poznał w partii. Aby ją poślubić w roku 1899 przeszedł na luteranizm. Po kilkunastu latach małżeństwo znalazło się w kryzysie, zaś Piłsudski związał się z Aleksandrą Szczerbińską, która urodziła mu 2 córki. Ślub z kochanką wziął dopiero po śmierci pierwszej żony w 1921 roku.

Niestety i to małżeństwo nie ułożyło się. Marszałek więcej czasu spędzał w pracy niż z rodziną. Pod koniec życia małżonkowie praktycznie żyli obok siebie. Piłsudskiemu przypisuje się zażyłość z innymi kobietami, jednak nie wiadomo na ile były to romanse.

Życiorys polityczny Józefa Piłsudskiego - najważniejsze wydarzenia i funkcje jakie pełnił

Opis działalności w PPS

Po powrocie do wilna w roku 1892 Piłsudski został członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej, gdzie pełnił funkcje przedstawiciela Sekcji Litewskiej, redaktora gazety, drukarza oraz autora broszur i pism. Prowadzenie tajnej drukarni w Łodzi doprowadziło do jego aresztowania w 1900 roku. Umiejętne udawanie chorego psychicznie ułatwiło mu ucieczkę, po której został wysłany do Londynu, a następnie do Japonii.

Partia PPS postanowiła wykorzystać wojnę rosyjsko-japońską, która wybuchła w 1904 roku, aby przedstawić Japonii sprawę polską. W tym celu wysłano do Japonii delegację, w której uczestniczył Piłsudski. Niestety władze japońskie sceptycznie odniosły się do pomysłu finansowania polskich oddziałów zbrojnych. W tym czasie Piłsudski nawiązał kontakty z japońską tajną policją Kempeitai. Istniejąca w latach 1881 - 1945 Kempeitai zapisała się w historii jako instytucja stosująca terror, tortury i odpowiedzialna za masakry ludności w Chinach i Birmie. Znana jest również z prowadzenia domów publicznych dla żołnierzy oraz obozów jenieckich, gdzie ludzie traktowani byli ze szczególnym okrucieństwem. Charakter kontaktów Piłsudskiego z Kempeitai nie jest do końca znany. Wiadomo jednak, że PPS otrzymywało z Japonii pieniądze, które były przeznaczane na zakup broni.

Po wybuchu rewolucji 1905 roku w Rosji Józef Piłsudski zaangażował się w działania bojowe mające na celu uwolnienie więźniów, zamachy na rosyjskich dygnitarzy i napady w celu uzyskania funduszy. Planował on organizacje wojskowe, które miały być początkiem przyszłego wojska polskiego. W 1908 roku, z jego inicjatywy, powstał Związek Walki Czynnej. W 1912 roku został komendantem Głównego Związku Strzeleckiego.

Informacje na temat udziału Piłsudskiego w odzyskaniu przez Polskę niepodległości

Za datę odzyskania przez Polskę niepodległości uważa się dzień 11 listopada 1918 roku, kiedy to Józef Piłsudski, wracający z więzienia w Magdeburgu, został mianowany naczelnym dowódcą sił zbrojnych.

I wojna światowa była dla polskich wolnościowców wymarzoną wojną trzech zaborców, którą należało wykorzystać. Powstają Legiony Polskie, w których działał Piłsudski jako dowódca I Brygady.  Od tego czasu datuje się jego ogromna charyzma. Żołnierze nazywali Piłsudskiego “dziadkiem” mimo że miał dopiero 47 lat.

Początkowo Legiony walczyły na Wołyniu pod egidą armii austro-węgierskiej. Heroiczna walka legionów przyczyniła się do zauważenia sprawy polskiej na arenie międzynarodowej. Obie strony konfliktu chciały wykorzystać zryw Polaków, wydając akty zapowiadające odtworzenie państwa polskiego.

Piłsudski nie godził się jednak na wykorzystanie legionów do walki po stronie Niemiec i Austrii i odmówił złożenia przysięgi podporządkowującej polskie siły zbrojne dowództwu niemieckiemu. Spowodowało to praktycznie rozpad legionów, gdyż Piłsudski został aresztowany, część żołnierzy internowana, innym zaś udało się uciec.

W czasie osadzenia Piłsudski mieszkał w Magdeburgu, gdzie dołączyła do niego Aleksandra i gdzie urodziła się jego córka. Historycy spierają się dlaczego Piłsudski został zwolniony i przewieziony specjalnym pociągiem do Polski. Uważa się, że Niemcy chcieli wykorzystać polskich działaczy do dywersji przeciw Rosji. Łączą się z tym podejrzenia, jakoby Piłsudski był niemieckim szpiegiem.

Polacy dobrze wykorzystali sytuację polityczną i upadek zaborców w I wojnie światowej i zaczęli przejmować władzę na terenach polskich. Przyjazd Piłsudskiego do Warszawy wywołał ogromny entuzjazm, zaś dnia 11 listopada Rada Regencyjna powierzyła mu władzę wojskową i rozwiązała się. Piłsudski przejął władzę i powierzył misję utworzenia rządu Ignacemu Daszyńskiemu.

Biografia Józefa Piłsudskiego - działalność w niepodległej Polsce

Życiorys w latach 1918 - 1923

W latach 1918 do 1922, czyli do wyboru prezydenta Narutowicza, Piłsudski pełnił funkcję Tymczasowego Naczelnika Państwa. Po zamachu na prezydenta, wycofał się z czynnego życia politycznego. Mieszkał w tym czasie w Sulejówku, gdzie oddawał się pracy literackiej.

Duże kontrowersje wśród historyków budzi udział Piłsudskiego w wojnie bolszewickiej. Zdaniem niektórych historyków jego wyprawa kijowska w 1920 roku, umożliwiła przegrupowanie wojsk bolszewickich i ich kontratak. Co ciekawe, w czasie gdy miała miejsce bitwa Warszawska, Piłsudski był nieobecny. Historycy wysuwają różne teorie na temat przyczyn nieobecności, lecz skłaniają się ku chorobie.

Przewrót majowy - opis rządów marszałka w latach 1926 - 1935

Za najważniejsze wydarzenie w karierze Józefa Piłsudskiego uważa się przewrót majowy, który budzi ogromne spory wśród historyków. W roku 1926 Piłsudski, wtedy już marszałek Polski, wkroczył do Warszawy i po 3-dniowych walkach obalił rząd.

Przewrót majowy rozpoczął okres zwany “sanacją”. Miało być to uzdrowienie Państwa Polskiego, które popadało w coraz większy kryzys gospodarczy. Ogromne poparcie społeczeństwa pozwoliło marszałkowi na autorytarną władzę, mimo że nie pełnił głównych funkcji w państwie. Rządy sanacji wywołują niesłabnące dyskusje i kontrowersje wśród historyków i polityków. Uważa się, że sanacja ustabilizowała sytuację gospodarczą, życie polityczne i wprowadziła szereg korzystnych aktów prawnych. Rządom sanacyjnym zarzuca się niewłaściwą politykę zagraniczną, nieprzygotowanie Polski do wojny i opóźnienie modernizacji wojska. Najcięższe zarzuty to pozbywanie się niewygodnych ludzi i obóz w Berezie Kartuskiej.

Marszałek Józef Piłsudski zmarł 12 maja 1935 roku. Na temat przyczyn śmierci trwają dociekania historyków. Większość zgadza się, że przyczyną śmierci był rak wątroby lub rak żołądka. Istnieją podejrzenia, że Piłsudski cierpiał na syfilis, który mógł być przyczyna jego wybuchów złości.