Katastrofa samolotu Concorde – tragedia w podparyskim Gonesse

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Izabela SagaszDrukujUdostępnij

Naddźwiękowy Concorde – historia samolotu marzeń

W czerwcu 1961 roku porozumiały się ze sobą wytwórnie lotnicze - British Aircraft Corporation oraz francuska Sud-Aviation - w celu omówienia wspólnego projektu samolotu naddźwiękowego. 29 listopada 1962 roku doszło do historycznego formalnego porozumienia, co doprowadziło do powstania modelu Concorde (Zgoda), którego nazwa podkreślała znaczenie unii.Prototyp brytyjsko-francuskiego samolotu naddźwiękowego Concorde 001 został pokazany w 1967 roku, w fabryce Aerospatiale, mieszczącej się w Tuluzie. Pierwszy lot odbył się w 2 marca 1969 roku. Samolot wzniósł się na wysokość 17 373 metrów i poruszał się z prędkością 2 179 km/h (2,05 macha). 21 stycznia 1976 roku samolot Concorde rozpoczął pracę dla linii lotniczych British Airways i Air France. W sumie wyprodukowano 20 maszyn.

 Samolot dysponował maksymalnie 128 miejscami. Concord pracował na trasach transatlantyckich. Startował z londyńskiego portu lotniczego Heathrow i paryskiego lotniska Charlsa de Gaulle’a, a lądował, bez międzylądowania, na lotniskach w Nowym Jorku oraz w Waszyngtonie. Tę odległość pokonywał w czasie 3,5 godziny. Ostrołukowe skrzydła, w układzie delta, umożliwiały zachowanie panowania nad samolotem przy ogromnych prędkościach oraz zachowanie prostego kąta natarcia na małych wysokościach. Długi nos maszyny, o stożkowatym kształcie, był opuszczany w czasie lądowania, aby zapewnić pilotowi doskonałą widoczność.

Po katastrofie samolotu w 2000 roku, loty Concorda zostały wstrzymane. Wprawdzie przywrócono je do pracy po wprowadzeniu dodatkowych środków bezpieczeństwa, jednak w 2003 roku ostatecznie zdecydowano o zakończeniu lotów. 31 maja 2003 roku Concordy przestały kursować z Francji, a w październiku zakończyły służbę pozostałe samoloty. Jako powód zakończenia służby podano rosnące koszty eksploatacji. Prawie wszystkie modele trafiły do muzeów.

25 lipiec 2000 roku – katastrofa lotnicza w podparyskim Gonesse

Do jedynej katastrofy Concorda doszło z powodu tragicznego splotu incydentów, mających miejsce na francuskim lotnisku Charlsa de Gaulle’a. 25 lipca 2000 roku, z pasa startowego nr 26, w godzinach popołudniowych, startowały dwa samoloty. Jako pierwszy, pięć minut przed Concordem, lot rozpoczął trójsilnikowy samolot linii lotniczych Continental Airlines, McDonnell Douglas DC-10. W czasie startu z silnika samolotu odpadł metalowy wspornik i, niezauważony, pozostał na pasie startowym. Startujący po DC-10 Concord, lot 4590, najechał lewym kołem na ów fragment metalu.

Przy prędkości startowej, około 300 km/h, rozpoczęła się reakcja łańcuchowa:

• doszło do rozerwania opony i oderwania się jej dużej części,
• oderwany fragment opony uszkodził skrzydło, w którym umieszczony był zbiornik paliwa nr 5,
• paliwo, wydostające się na zewnątrz, zapaliło się,
• pożar wpłynął negatywnie na działanie silników 1. i 2.

Samolot wystartował, jednak awaria silników skutkowała utratą sterowności maszyny oraz spadkiem ciągu. Samolot płonął. Po około dwóch minutach lotu, o godzinie 16.44, doszło do katastrofy.

Na pokładzie samolotu Concorde znajdowali się turyści, zmierzający do Nowego Jorku, gdzie oczekiwał na nich wycieczkowy statek do Ekwadoru. Pomimo tego, że kontroler ruchu lotniczego zauważył pożar samolotu, o czym poinformował pilota, samolot nie mógł zrezygnować ze startu. Nie udało się kontrolować pracy silnika 3 oraz 4. Concorde próbował zmienić kierunek lotu i wylądować na lotnisku Le Bourget. Ostatnie słowa kapitana wskazywały, że samolotowi zabrakło czasu na opanowanie sytuacji. Z całą siłą uderzył w Hotelissimo Les Relais Bleus, na obrzeżach miejscowości Gonesse, leżącej w niedalekiej odległości od paryskich portów lotniczych. W katastrofie śmierć ponieśli wszyscy pasażerowie samolotu (100 osób), członkowie załogi (9 osób) , a także 4 kobiety, przebywające w hotelu – Francuzka, Angielka oraz dwie osiemnastoletnie Polki z Jeleniej Góry, odbywające we Francji staż. Jeśli szukasz więcej ciekawostek, sprawdź także ten artykuł na temat 10 największych katastrof lotniczych.

Concorde, lot 4590 – co wykazało śledztwo?

Modele Concorde notowały już wcześniej problemy z oponami, które zużywały się zbyt szybko, z powodu osiągania przez samoloty ogromnej prędkości startowej. W okresie 1975 – 2000 odnotowano 36 pęknięć opon, jednak nigdy nie doszło do katastrofy samolotu, który uważany był za najbezpieczniejszy samolot na świecie. Zdarzenie z 25 lipca 2000 roku wpłynęło na dalsze losy Concorda. Zatrzymano wszystkie loty Concordów i przeprowadzono śledztwo. Bliskim ofiar wypłacono odszkodowania, w wysokości ponad 1 mln euro.

Ustalono, że samolot był ponad miarę obciążony. Bagaż przekraczał o około jedną tonę dopuszczalną masę startową. Uszkodzenie opony skutkowało zmniejszeniem prędkości startowej. Zły stan nawierzchni pasa startowego mógł mieć wpływ na najechanie Concorda na metalowy fragment silnika, oderwany od samolotu McDonnell Douglas DC-10. Eksperci zwrócili uwagę, iż pomimo wcześniejszych problemów z oponami, nie zadbano o wprowadzenie koniecznych środków bezpieczeństwa. Winą za katastrofę obarczono linie Continental Airlines, które jednak odwołały się od wyroku, argumentując, że pożar wybuchł jeszcze przed najechaniem na metal. Stanowisko amerykańskiego przewoźnika nie zostało potwierdzone. W 2003 roku legendarny Concorde zakończył służbę i trafił do muzeów.

Naddźwiękowe samoloty Concorde można dzisiaj zwiedzić w muzeach na całym świecie – 3 maszyny znajdują się w USA, W Wielkiej Brytanii można zobaczyć 8 samolotów, a we Francji 5. Naddźwiękowe maszyny prezentują również Niemcy oraz Barbados. Najbardziej znane muzea techniki, prezentujące legendarny samolot, znajdują się, między innymi:

• w Szkocji – pobliżu Edynburga, w narodowym Muzeum Lotnictwa,
• w Londynie, w muzeum Brooklands, gdzie można spróbować lotu naddźwiękowym samolotem na symulatorze,
• w Niemczech, w Technik Museum w Sinsheim, dokąd Concorde został przewieziony z Paryża i umieszczony na dachu, dostarczając tym samym zwiedzającym niespotykanych wrażeń.