Kobiety w historii Polski - nazwiska, daty, osiągnięcia, znaczenie
Kobiety w historii Polski - nazwiska, daty, osiągnięcia, znaczenie
Kobiety nie odgrywały dużej roli w polityce, zaś ważne wydarzenia i daty, często miały miejsce bez ich udziału. Kobiety zajmowały się głównie zarządzaniem i gospodarką, co uwidoczniło się szczególnie w czasie rozbicia dzielnicowego. Kobiety zarządzały ogromnymi majątkami, lokowały miasta, budowały kościoły i nierzadko współpracowały z mężczyznami i władzy. Przykładem energicznych i zaradnych kobiet były Elżbieta Łokietkówna i Bona Sforza. Poznaj znane kobiety w historii polski, ich osiągnięcia i daty życia.
Najważniejsze Polki w historii
Nazwiska kobiet pojawiają się w historii Polski od zarania dziejów. Pierwszą kobietą jest legendarna Wanda, która “nie chciała Niemca”. Różne wersje tej legendy pojawiają się w kronikach Wincentego Kadłubka, Jana Długosza i innych. Co ciekawe, jej siostrą była Waleska, legendarna władczyni miasta Kłodzka w czasach pogańskich. Miała nadludzką siłę, którą czerpała ze złotego warkocza. Jej wrogowie czy też zbuntowani poddani, pozbawili ją mocy obcinając warkocz.
Ważne kobiety, tym razem istniejące postacie historyczne, znajdujemy w znajdujemy już na początku historii Polski. Najwazniejsze, historyczne wydarzenie, jak chrzest Polski, a w zasadzie chrzest jej księcia Mieszka, został poprzedzony jego ślubem z Dobrawą, księżniczką czeską. Dobrawa była matką Bolesława Chrobrego oraz jego siostry, słynnej Świętosławy-Sygryda, która poślubiła króla Szwecji, a później króla Danii i została matką królów Szwecji, Danii i Anglii.
W historii Polski istniały tylko 2 królowe. Były nimi Jadwiga Andegaweńska i Anna Jagiellonka. W historii zapisały się jednak głównie słynne żony królów, jak na przykład Marysieńka, żona Jana Sobieskiego, Bona Sforza, żona Zygmunta Starego, czy też Ludwika Maria Gonzaga, żona Jana Kazimierza.
Polki, jako ważne postacie historyczne, znajdujemy nie tylko w polityce. Kobiety aktywizują się szczególnie w czasach zaborów. Wtedy to pojawiają się znane pisarki, malarki, kobiety nauki oraz działaczki społeczne. Historia notuje również nazwiska kobiet wojowniczek. W powstaniu listpadowym walczyła Emilia Plater (1806 – 1831), zaś w powstaniu styczniowym Henryka Pustowójtówna. Kurierem w czasie I wojny światowej była Zofia Zawiszanka.
Najważniejsze postacie historyczne, daty i wydarzenia, które zapisały się w historii
Czy kobiety miały wpływ na ważne wydarzenia w polityce
Co ciekawe, kobiety odgrywały dużą rolę w polityce już od najdawniejszych lat. Dużą rolą kobiet odcisnęły się szczególnie daty rozbicia dzielnicowego, gdzie kobiety często sprawowały władzę w swoich księstwach walcząc o prawa małoletnich synów.
Ważne kobiety w historii Polski i daty ich życia:
- Jadwiga Kaliska (1266 - 1339), żona Władysława Łokietka,
- Elżbieta Łokietkówna (1305 - 1380), królowa Węgier,
- Elżbieta Rakuszanka (1436-1505), żona Kazimierza Jagiellończyka,
- Bona Sforza (1494-1557), żona Zygmunta Starego,
- Ludwika Maria Gonzaga (1611-1667), żona Władysława IV i Jana Kazimierza,
- Izabela Czartoryska (1746 – 1835).
Duże znaczenie w polityce odgrywała Jadwiga Kaliska, żona Władysława Łokietka, której mąż powierzał własną pieczęć, dzięki czemu mogła podejmować ważne decyzje polityczne. Jej córka, Elżbieta Łokietkówna, królowa Węgier, była niezależną królową, która podejmowała państwowe decyzje, szczególnie w czasie choroby męża i małoletności syna. Za panowania Ludwika Węgierskiego, sprawowała władzę w Polsce w imieniu syna, choć nie obyło się bez problemów, gdyż wybuchł przeciwko jej rządom bunt.
Zofia Holszańska, ostatnia żona Władysława Jagiełły, która poślubiła znacznie starszego od siebie mężczyzną, stała się obiektem pomówień i skandali. Jednak zawdzięczany jej ciągłość dynastii Jagiellonów.
Pozytywnie w historii Polski zapisała się Elżbieta Rakuszanka, żona Kazimierza Jagiellończyka. Nie była piękna i początkowo król wzdragał się przed poślubieniem jej. Małżeństwo jednak okazało się szczęśliwe i zgodne. Elżbieta nauczyła się polskiego i współdziałała z królem. Nazywana jest matką królów, gdyż jej 4 synowie zostali koronowani.
Bona Sforza, żona Zygmunta Starego, nie była w Polsce popularna ani lubiana. Była kobietą ogromnie ambitną i gospodarną. Współrządziła ze swoim mężem, przeprowadziła szereg reform. Przeciwko jej wpływom doszło do rokoszu szlachty, tzw. wojny kokoszej. Bona dorobiła się ogromnego majątku, dzieki zdolnościom biznesowym i gospodarności. Niestety ten ogromny majątek wywiozła z kraju, zaś królom Polski nigdy nie udało się go odzyskać.
Ambitnym politykiem była Ludwika Maria Gonzaga, żona dwóch braci, Władysława IV i Jana Kazimierza. Zawarła sojusz z Habsburgami przeciwko Szwecji i była twórczynią stronnictwa pro francuskiego. Niektórzy historycy są zdania, że to ona rządziła Polską w imieniu słabego i niezdecydowanego Jana Kazimierza, który po jej śmierci abdykował.
Znane Polki w dziedzinie nauki i kultury
Działaczki społeczne i ich osiągnięcia
Na twórczość kobiet wpłynęły takie wydarzenia jak klęska powstania styczniowego i represje popowstaniowe. Wtedy to Polacy skupili się na tzw. pracy organicznej i pracy u podstaw, czyli gospodarce i edukacji. Nastąpiła wówczas emancypacja kobiet, szczególnie, że wielu mężczyzn zginęło lub zostało zesłanych, zaś ich rodziny zostały bez środków do życia.
Najważniejsze stało się wówczas zapewnienie im edukacji i pracy. Ogromne zasługi położyła w tym zakresie Klementyna Hoffmanowa z Tańskich (1798 - 1845), która tworzyła pensje i szkoły dla kobiet. Kazimiera Kłoczowska organizowała szkoły dla wiejskich dzieci i wspierała edukację nauczycielek. Działaczka o prawa dzieci, Stefania Sempołowska, walczyła o dostęp do oświaty dla wszystkich.
Kobiety w nauce i kulturze, ich osiągnięcia i wynalazki
W dziedzinie nauki wszystkim znane są osiągnięcia noblistki Marii Skłodowskiej Curie. Mało kto słyszał o Elżbiecie Koopman Heweliusz, żonie XVII-wiecznego astronoma polskiego, niemieckiego pochodzenia. Elżbieta współpracowała z mężem przy budowie jego obserwatorium, pisaniu jego dzieła oraz prowadziła obserwacje i badania astronomiczne.
W Polsce nie było zbyt wiele kobiet, które dały światu znaczące wynalazki. Współczesna nam Olga Malinkiewicz otrzymała wiele nagród za wynalazki w dziedzinie nowoczesnych technologii.
Chemiczce, Janinie Adamczyk, żyjącej w XX wieku, zawdzięczamy takie wynalazki, jak: nowoczesne pasty do podłogi, pasty do butów, kleje, tarcze do szlifowania i prawdopodobnie także popularny płyn do mycia naczyń “Ludwik”.
Rozkwit kultury polskiej w czasach rozbiorów obfitował w nazwiska kobiet, które wtedy rozwinęły skrzydła. Tworzyły pisarki: Eliza Orzeszkowa, Maria Konopnicka, Maria Rodziewiczówna, Gabriela Zapolska. Polskie kobiety nie miały możliwości nauki w XIX wieku, dlatego też znane polskie malarki, jak Anna Bilińska-Bohdanowicz (1857-1893) i Olga Boznańska (1865-1940) studiowały w Paryżu.