Leonardo da Vinci - życiorys, twórczość, największe dzieła, ciekawostki

Jeśli zapytamy przypadkową osobę, kto to jest Leonardo da Vinci, każdy odpowie, że był to największy malarz, który żył w czasach renesansu. Jego dzieła, jak słynna Mona Lisa, zachwycają i zadziwiają do dziś. Mało kto wie, że mistrz Leonardo działał za życia głównie jako naukowiec, inżynier i wynalazca. Wiele zawdzięcza mu również współczesna medycyna. Poznaj najważniejsze informacje i ciekawostki na temat życia i twórczości Leonarda da Vinci oraz jego dzieła i wynalazki.

Leonardo da Vinci - życiorys, informacje i ciekawostki z życia

Informacje o życiu Leonarda da Vinci - wczesne lata i wykształcenie

Leonardo da Vinci żył w latach 1452 - 1519. Był nieślubnym synem florenckiego prawnika. Do dziś historycy badają, kim mogła być jego matka. Czy była zwykłą służącą, czy niewolnicą przywiezioną z Konstantynopola? Nie miała jednak dużego wpływu na jego życie, gdyż mały Leonardo został zabrany przez ojca w wieku 5 lat i wychowywany we Florencji. Leonardo miał liczne, przyrodnie rodzeństwo, z którym nie utrzymywał kontaktu.

Leonardo prawdopodobnie od dziecka wykazywał talent do rysunku, gdyż ojciec oddał go na naukę do rzeźbiarza i malarza, Andrei del Verrocchio. W dzieciństwie uczył się łaciny, matematyki i geometrii, jednak całe życie ubolewał, że nie odbył porządnych studiów i w gruncie rzeczy był samoukiem. U Verrocchia uczył się do 1469 roku poznając techniki malarstwa, rzeźby oraz zasady perspektywy.

Kariera artystyczna Leonarda

Po ukończeniu nauki Leonardo wstąpił do cechu artystów we Florencji, a po kilku latach stworzył własną pracownię. Z okresu pracy we Florencji pochodzi jego wczesnie dzieło, portret Ginevry Benci.

W 1482 roku artysta znalazł pracę na dworze Lodovica Sforzy w Mediolanie, gdzie został nadwornym malarzem i inżynierem. Oferował swoje usługi głównie jako muzyk i inżynier. Swoje talenty wykorzystywał głównie do projektowania widowisk teatralnych z niesamowitymi efektami specjalnymi. Aby zabawiać gości księcia, ułożył zbiór zagadek i łamigłówek. Książe Sforza udostępnił malarzowi swoja rezydencję na pracownię oraz podarował posiadłość z winnicą.

W tym okresie Leonardo namalował słynny fresk Ostatnia wieczerza. Niestety w skutek eksperymentów i prób tworzenia fresków nową techniką, malowidło bardzo szybko uległo zniszczeniu. Namalował też Damę z gronostajem i Madonnę w grocie, jednak wobec nawału innych prac i zainteresowań, nie miał wiele czasu na malarstwo.

Po najeździe Francuzów na Lombardię i cieczce Lodovica Sforzy, Leonardo opuścił Mediolan i udał się do Mantui, na dwór Izabeli D’Este. Następnie w Wenecji stworzył ekspertyzę odnośnie fortyfikacji miasta. Przez kolejne lata podróżował imając się różnych zajęć, głównie inżynieryjnych.

Od roku 1513 pracował dla papieża w Rzymie. W 1516 roku został zaproszony do Francji przez króla Franciszka I. Król zapewnił artyście świetne warunki życia i spędzał z nim dużo czasu na rozmowach. Leonardo, który był już wtedy częściowo sparaliżowany po wylewie, zmarł w 1519 roku.

Ciekawostki z życia Leonarda

Leonardo kochał przyrodę i zwierzęta. Stosował dietę wegetariańską. Miał też zwyczaj kupować ptaki, aby wypuszczać je na wolność. Potępiał też polowania i nigdy nie brał w nich udziału.

Biografowie spierają się co do tego, czy był mańkutem. Do dziś nie wiadomo, dlaczego Leonardo prowadził swe notatki pisząc od prawej do lewej. Czy był leworęczny i nie chciał pisząc zamazywać tekstu? Czy też chciał utrudnić niepowołanym odczytanie swych notatek?

Nie zachował się, żaden pewny wizerunek Leonarda i nie do końca wiadomo jak wyglądał w młodości. Jednak ze źródeł pisanych wiadomo, że był bardzo przystojnym mężczyzną. Nigdy się nie ożenił. Istnieje wiele domysłów na temat jego życia prywatnego. Niektórzy biogafowie przypisują mu romanse z Ginevrą Benci, Izabelą D’Este czy też z Izabelą Aragońską. Inni zaś twierdzą, że był homoseksualistą. W młodości Leonardo znalazł się w grupie oskarżonych o korzystanie z męskiej prostytutki. Oskarżenia oddalono, jednak malarz stał się ostrożny i odtąd nie ujawniał szczegółów ze swego życia prywatnego.

Najważniejsze dzieła Leonarda da Vinci

Dzieła malarskie

Co ciekawe Leonardo nie uważał się za malarza. Na dworach ówczesnych książąt szukał pracy jako inżynier lub architekt. W listach do potencjalnych pracodawców podawał przede wszystkim informacje o umiejętności budowy machin wojennych, talentach muzycznych i przedstawiał swoje wynalazki. Zaś informacje o talencie malarskim podawał mimochodem, gdzieś na końcu. W ciągu swojego życia namalował prawdopodobnie tylko 22 dzieła malarskie, zaś na łożu śmierci żałował że nie poświęcił się bardziej malarstwu. Co ciekawe, za życia bardzo ceniono go jako malarza. Księżna D’Este nie mogła się doprosić, aby ją sportretował. Jednak Leonardo bardziej interesował się badaniem świata, projektowaniem, tworzeniem wynalazków i wymyślaniem nowych technik, że nie starczało mu czasu na malarstwo.

Znane dzieła Leonarda da Vinci, które dotrwały do naszych czasów:

  1. Zwiastowanie,
  2. Madonna z goździkiem,
  3. Portret Ginevry Benci,
  4. Mona Lisa,
  5. Madonna Benois,
  6. La bella Principessa,
  7. La belle Ferroniere,
  8. Dama z gronostajem,
  9. Św. Hieronim - obraz niedokończony,
  10. Madonna w grocie 1,
  11. Madonna w grocie 2,
  12. Portret muzyka,
  13. Fresk Ostatnia wieczerza,
  14. Św. Anna samotrzeć,
  15. Madonna z kądzielą,
  16. Zbawiciel Świata,
  17. Jan Chrzciciel.

Prócz tego źródła podają informacje o 5 dziełach, które zaginęły. Ponadto zachowały się liczne rysunki i szkice Leonarda jak również bogato ilustrowane notatniki i zapiski.

Leonardo da Vinci jako renesansowy rzeźbiarz i architekt

Jako wszechstronnie uzdolniony człowiek renesansu, Leonardo zajmował się również rzeźbą. Jednak żadna z jego prac rzeźbiarskich nie została ukończona. Pozostały po nich tylko liczne rysunki i projekty. Otrzymał on zlecenie wykonania pomnika konnego Francesca Sforzy. Wykonał szereg rysunków, projektów, stworzył model gipsowy naturalnej wielkości, jak również przygotował się technicznie do wykonania odlewu. Jednak trwała wojna z Francją i brąz na pomnik został przeznaczony na inne cele.

Obecnie w Mediolanie znajduje się posąg konia wykonany dokładnie według notatek i rysunków Leonarda da Vinci. Pomnik, odsłonięty w 1999 roku, znajduje się w pobliżu wyścigów konnych i stanowi jedną z atrakcji turystycznych Mediolanu.

Również projekty architektoniczne Leonarda nie doczekały się realizacji. Ciekawy był projekt mostu w Konstantynopolu. Prawdopodobnie w czasie pobytu w Rzymie, Leonardo rozmawiał z wysłannikami sułtana i przekazał im swój list z ofertą pracy dla sułtana Bajazyda II. Wykonał dla niego projekt mostu. Co ciekawe projekt ten zrealizowano w Norwegii. W 2001 roku otwarto w miejscowości As, most wybudowany według zmniejszonego projektu Leonarda.

Leonardo da Vinci jako renesansowy inżynier, architekt i wynalazca

Leonardo da Vinci jako człowiek renesansu

Epoka renesansu rozpoczęła się we Włoszech w XIV wieku i trwała do końca XVI wieku. W okresie poprzedzającym upadek Konstantynopola, artyści, myśliciele, naukowcy i ludzie sztuki uciekali przed Turkami do Włoch. Był to okres świetności księstw włoskich, odkrycia dzieł starożytnych i fascynacji sztuką, literaturą i nauką.

O Leonardzie mówi się jako o człowieku renesansu, o wszechstronnych zainteresowaniach. Całe życie prowadził własne badania nad światem i sporządzał dokładne notatki ze swoich obserwacji, które zaczął prowadzić już w młodości. Wykonywał setki szkiców i rysunków. Zaczął od nauki rysunku badając proporcje ludzkiego ciała. Owocem jego dociekań jest “Człowiek witruwiański”, czyli schemat proporcji ciała. Leonardo tworzył ogromne ilości notatek, z których do naszych czasów zachowało się około 7 tysięcy stron, co stanowi połowę, tego co stworzył.

Pracując u Lodovica Sfrozy zajmował się projektowaniem ogrodów, budową studni. Na własną rękę studiował podstawy mechaniki, budowę kanałów i matematykę. Nauczył się też lepiej łaciny, aby studiować dzieła starożytnych. Leonardo szukał też pracy na dworach jako muzyk. Co ciekawe, w Polsce został wykonany instrument muzyczny, według wcześniej nie zrealizowanego projektu Leonarda.

Leonardo da Vinci i medycyna

Leonardo interesował się ludzkim ciałem początkowo jako artysta, aby szlifować umiejętność rysunku. W późniejszych latach rozpoczął studiowanie ciała ludzkiego, wykonując sekcje zwłok we florenckim szpitalu. Sekcje były wówczas zabronione, jako zbezczeszczenie zwłok. Dlatego też ówcześni artyści jak Leonardo czy Michał Anioł, wykonywali sekcje po kryjomu, w nocy, borykając się z obrzydzeniem.

W latach 1511 - 1514, Leonardo studiował działanie serca, tętnic i żył. Prawdopodobnie swoje obserwacje opierał na badaniach zwłok ludzkich oraz zwierzęcych. Interesował się również powstawaniem życia. Zachowały się jego rysunki dziecka w łonie matki czy też działania stosunku seksualnego. Był też prekursorem zdrowego trybu życia, gdyż odkrył, że chorobom można zapobiegać przez umiarkowane ćwiczenia fizyczne i poprawę diety.

Wynalazki Leonarda da Vinci

Mistrz Leonardo uważał się głównie za inżyniera. W liście do Lodowica Sforzy opisywał swoje umiejętności inżynierskie, szczególnie w projektowaniu machin wojennych. Już w młodości interesował się sztuką wojenną i tworzył schematy wymyślonych przez siebie machin, na przykład czegoś w rodzaju karabinu maszynowego. Leonardo studiował również przepływ wody i projektował ogrody i studnie.

Większość wynalazków Leonarda nigdy nie zostało wykonanych za jego życia i pozostało tylko jako pomysły w jego notatkach. Na dworze Lodovica Sforzy pracował głównie jako twórca imponujących widowisk, w czasie których wykorzystywał znajomość techniki, aby tworzyć zapierające dech efekty specjalne. Na łożu śmierci, zaś, żałował że nie poświęcił się bardziej malarstwu, które przyniosło mu światową sławę na wieki.