Maria Tudor – krwawa królowa i jej droga do korony oraz rządy w Anglii

Dzieciństwo Marii Tudor – jaka była Maria I Tudor w młodości?

Maria I Tudor urodziła się 18 lutego 1516 roku w Greenwich. Jej ojcem był Henryk VIII Tudor (król Anglii w latach 1458-1509), a matką Katarzyna Aragońska – córka władców Hiszpanii. Co ciekawe, Katarzyna była wcześniej żoną Artura Tudora, starszego brata Henryka VIII Tudora. Po kim Maria I Tudor odziedziczyła swoje imię? Otóż po młodszej siostrze taty, Marii Tudor, która do 1515 roku była królową Francji. Rodzicami chrzestnymi Marii byli zarówno Yorkowie, jak i Lancasterowie – stali się nimi dlatego, aby Maria zawsze pamiętała, że jest dziedziczką obu bocznych linii Plantagenetów.

Maria była bardzo uzdolnionym dzieckiem, które jednak często chorowało. Dziewczynka ciągle narzekała na słabe widzenie i bardzo często bolała ją głowa. Mimo wszystko Henryk VIII mocno kochał swoją córkę i wychwalał jej mądrość oraz to, że dziewczynka niemal nigdy nie płakała. Z miłości do Marii ofiarował jej swój prywatny dwór pod granicą z Walią, a także osobistego nauczyciela – również od gry na klawesynie. Tato Marii postanowił dopilnować także tego, aby znaleźć swojej ukochanej córce odpowiedniego i wysoko postawionego partnera. Już, kiedy była niemowlakiem, Henryk VIII starał się, aby znaleźć kogoś godnego jego dziecka. Wszystkie pomysły zamążpójścia córki przez lata okazywały się jednak dla Henryka VIII kompletnie nietrafione.

Maria Tudor traci królewski tytuł

Henryk VIII kochał swoją córeczkę, jednak wciąż starał się o męskiego potomka, który mógłby odziedziczyć po nim koronę. Z czasem okazało się jednak, że Katarzyna Aragońska nie może mieć więcej dzieci. Henryk szybko zakochał się więc w innej kobiecie, która mogłaby mu dać syna – padło na Annę Boleyn. Władca bardzo chciał poślubić Annę, więc dążył do unieważnienia ślubu ze swoją żoną. Było to jednak niemożliwe ze względu na nauki katolickie. Papież nie chciał słuchać wyjaśnień Henryka VIII, więc mężczyzna poślubił Annę Boleyn w tajemnicy. Tomasz Cranmer, który był arcybiskupem Canterbury, teoretycznie unieważnił małżeństwo króla z Katarzyną. Papież jednak tego nie uznał, przez co w 1534 roku doszło do zerwania kościoła z Rzymem. Właśnie tak utworzył się Kościół anglikański.

Katarzyna przestała być królową Anglii, przez co Maria również utraciła swój tytuł. Stała się nieślubnym dzieckiem, które trzeba było wyrzucić z dworu i wykluczyć z praw do korony. Maria I Tudor musiała pożegnać się ze swoją służbą i zaczęła pracować jako dama dworu dla swojej przyrodniej siostry Elżbiety (córki Anny Boleyn). Maria nie mogła się też spotykać ze swoją mamą, która w 1536 roku zmarła. W międzyczasie okazało się, że Anna nie może urodzić Henrykowi wymarzonego syna. Henryk zaczął interesować się wobec tego niejaką Jane Seymour, a Annę skazał na śmierć poprzez ścięcie. Co ciekawe, Henry VIII ożenił się z Jane zaledwie… 11 dni po śmierci Anny Boleyn. Maria Tudor w tym czasie zaprzyjaźniła się ze swoją siostrą Elżbietą.

Nagła poprawa życia Marii Tudor

W czerwcu 1536 roku Maria podpisała oświadczenie, iż jest posłuszna wobec swojego ojca, godząc się na uznanie Henryka VIII za głowę kościoła w Anglii. Podpisała się również pod tym, że małżeństwo jej rodziców było nieważne. Maria swoją pokorą i zgodą na wszystko chciała bowiem pogodzić się z ojcem, co później faktycznie się jej udało. Maria Tudor zaprzyjaźniła się z Jane Seymour, swoją macochą. Rok później urodził się Edward VI, długo wyczekiwany syn Henryka. Jane zmarła jednak kilka dni po porodzie wskutek krwotoku wewnętrznego. Maria zamieszkała więc ze swoim ojcem, opiekując się nim w żałobie.

Mimo że Maria Tudor wciąż była dzieckiem nieślubnym, o jej rękę starało się wielu tytułowanych mężczyzn. Henryk nie chciał jednak zgodzić się na to, aby córka opuściła kraj. W 1543 roku Henryk VIII ożenił się po raz kolejny, tym razem z Katarzyną Parr (jedną z dam świty służącej Marii w pałacu). Rok później Marię przywrócono do linii sukcesyjnej. Mogła wobec tego przejąć koronę, gdyby Edward VI zmarł. Henryk umarł 28 stycznia 1547 roku, zostawiając swoim dzieciom sporą sumę pieniędzy i przekazując władzę. Królem został Edward VI, a Maria była jedyną kandydatką do tronu Anglii.

Krwawa Mary na tronie – w jaki sposób Maria I Tudor rządziła w Anglii?

Korona i małżeństwo Marii Tudor

Po kilku latach okazało się, że Edward VI jest ciężko chory. Król Anglii nie chciał jednak, aby jego przyrodnia siostra zasiadła na tronie. Zmienił więc testament Henryka VIII i odsunął od sukcesji zarówno Marię, jak i Elżbietę. W zamian za to wprowadził na tron Jane Grey, wnuczkę Marii Tudor, która była żoną jego syna Guildforda. Chciał w ten sposób przekazać koronę męskim potomkom Grey, a kobietę uczynić „zastępcą” do momentu, aż Guildford będzie mógł zostać władcą. Kiedy Edward umarł, na tronie zasiadła Jane Grey, rządząc krajem przez całe… dziewięć dni. Co na to wszystko Maria? Wybrała się do kościoła katolickiego Norfolku, gdzie okrzyknięto ją królową. W Londynie również miała ogromne poparcie, ponieważ ludzie nie przepadali za Jane Grey i także chcieli przywrócenia katolicyzmu w Anglii.

Maria I tudor, córka Henryka XVIII i jej historia - kontrowersje wokół Krwawej Mary, koronacja, droga do tronu
Wjazd Marii do Londynu 3 sierpnia 1553 roku.- fot. domena publiczna

Z czasem Maria została ponownie uznana za dziecko ślubne. Kobieta postanowiła wobec tego zrobić wszystko, aby wypuścić z więzienia katolików angielskich (którzy zostali uwięzieni tam przez jej ojca i brata), a także przywrócić im utracone przywileje. Chciała również znaleźć męża, aby korony nie odziedziczyła jej siostra Elżbieta, która była protestantką. Maria I Tudor w lipcu 1554 wyszła za Filipa II Habsburga, księcia Asturii, czyniąc go w ten sposób królem Anglii. W rzeczywistości od tej pory władza należała jednak do Marii.

Warto wiedzieć, że królowa była zafascynowana swoim mężem, lecz on już Marią… nie bardzo. W późniejszych latach Maria kilka razy myślała, że jest z Filipem w ciąży. Za każdym razem okazywało się jednak, że to nieprawda. Jej rzekomy „stan błogosławiony” był spowodowany prawdopodobnie puchliną wodą lub rakiem, na co zresztą kobieta umarła. Objawy ciąży Marii mylono zatem z objawami prawdziwej choroby.

Dlaczego Maria Tudor była Krwawą Mary?

Maria I Tudor była zagorzałą katoliczką. Właśnie dlatego chciała, aby Anglia wróciła do katolicyzmu tak, jak było dawniej. Dlaczego Maria zyskała sobie niechlubny przydomek „Krwawej Mary”? Ponieważ to za jej panowania wysłano na stos prawie 300 protestantów, którzy sprzeciwiali się powrotowi Anglii do katolicyzmu. Owszem. Egzekucje i skazanie protestantów na śmierć były „odwetem” za herezję. Ciężko porównywać liczby ofiar na przestrzeni lat i zestawiać je ze sobą, jednak w tym przypadku trzeba zadać sobie pytanie. Dlaczego przezwisko „Krwawa Mary” dotyczyło kobiety, za której panowania zamordowano ok. 300 osób? Przecież jej ojciec, Henryk VIII, za czasów swoich rządów wysłał na śmierć niemal 500 ludzi za to, że przywiązani byli oni do wiary katolickiej. Mimo to Henryk VIII wcale nie otrzymał podobnego pseudonimu.

Warto dodać, że to nie Maria I Tudor odpowiedzialna była za okrucieństwo, do którego dochodziło w latach jej panowania. Można jednak przypuszczać, że królowa Anglii przymykała oko na łapanie heretyków przez lokalne władze – lub raczej dawała im tzw. zielone światło, aby mogli bezkarnie działać. Złe oblicze Marii I Tudor wyszło na jaw tak naprawdę, dopiero gdy królowa zmarła 17 listopada 1558 roku. Ludzie opisywali ją wówczas jako przerażającą władczyni, która nienawidziła ludzi sprzeciwiających się kościołowi. Mówiono o niej, że była katolicką fanatyczką, która bez serca zabijała heretyków. W rzeczywistości jednak Maria I Tudor wcale nie była tak surowa, jak oceniła ją historia. Spójrzmy na inne postaci, chociażby takie jak Vera Renczi, Wład Palownik czy Daria Sałtykowa – oni rzeczywiście byli okrutni i bezwzględni.

Maria nawróciła Anglię na rzymski katolicyzm. Trwało to jednak bardzo krótko, bo po śmierci królowej na tronie zasiadła Elżbieta (która została… protestantką). Maria żyła zgodnie ze swoim sumieniem i była skłonna oddać życie za swoją głęboką wiarę. To właśnie ona utrzymała dynastię i doprowadziła do tego, że przyszłe królowe miały władzę identyczną co mężczyźni. W poprzednich latach rządy królów Anglii były bardziej krwawe. Czy Maria I Tudor faktycznie zasłużyła więc na przydomek „Krwawej Mary”? Na to pytanie musimy odpowiedzieć sobie sami.

Autor: Paulina Zambrzycka

Bibliografia:

  1. Porter Linda: Maria Tudor. Pierwsza królowa, Wydawnictwo Astra, Kraków 2013
  2. Anna Whitelock: Maria Tudor, Wydawnictwo Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2019
ikona podziel się Przekaż dalej