Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holocaustu – przypominamy najczarniejszą kartę w historii świata

Holocaust – definicja. Zbrodnie nazistowskich Niemiec

Skąd wzięło się słowo holocaust? Jaka jest jego definicja?

Holocaustto słowo, którego pierwszy raz użyto, określając masakrę chrześcijan ormiańskich w 1895 roku. Terminologia wyrażenia pochodzi z łaciny kościelnej (słowo holocaustum), będąc adaptacją greckiego czasownika holócauston – co w tłumaczeniu na język polski oznacza „spalenie ofiary w całości”. Termin holocaust odnosi się głównie do ludobójstwa ze względu na narodowość, pochodzenie etniczne czy wiarę. Holcaust jako wydarzenie dotyczył zaś osób, które były więźniami nazistów w obozach koncentracyjnych. Eksterminacja skupiała się najbardziej na poszczególnych grupach etnicznych, które były masowo mordowane za czasów III Rzeszy Niemieckiej.

Bez cienia wątpliwości, Holocaust kojarzyć się będzie większości z nas z polityką Adolfa Hitlera, który po dojściu do władzy rozpoczął izolowanie ludności żydowskiej, pozbawiając ich wszelkich możliwych praw, a następnie życia.

Przyczyny Holocaustu. Kto odpowiedzialny był za ludzką tragedię?

Większość osób wiąże Holocaust z początkiem II wojny światowej. W rzeczywistości jednak, II wojna światowa była wyłącznie pretekstem do masowej zagłady ludności żydowskiej. Fundamentem wojny stało się tworzenie obozów koncentracyjnych oraz systemu gett. Kiedy Adolf Hitler przemówił w Reichstagu (30 stycznia 1939 roku), bardzo wyraźnie zaznaczył, jaki jest jego cel: „Gdyby międzynarodowej finansjerze żydowskiej w Europie i poza nią miało udać się jeszcze raz popchnąć narody do wojny światowej, rezultatem nie będzie bolszewizacja ziemi, a tym samym triumf żydostwa, lecz zniszczenie rasy żydowskiej w Europie”. Właśnie te słowa pozwalają lepiej zrozumieć założony przez Hitlera program eksterminacji Żydów. Jak można zauważyć, Holocaust i plan zlikwidowania ludności żydowskiej był zamierzeniem Hitlera, jeszcze przed jego przejęciem władzy w Niemczech.

Kiedy Adolf Hitler został wodzem III Rzeszy, zaczął powoli wcielać w życie swój absurdalny program eksterminacji Żydów. Nim jednak osiągnął swój cel warto wiedzieć, że jednym z pierwszych elementów początkujących prześladowanie żydowskiej ludności była ustawa norymberska (1935 rok). To na jej moc powstała ustawa o obywatelstwie Rzeszy, ochronie krwi niemieckiej i barwach Rzeszy. Właśnie wtedy zaczęto wykluczać Żydów ze społeczności niemieckiej. Ludność żydowska traciła swoje prawa, jednak antysemityzm (wrogość wobec Żydów) od samego początku miał wymiar gospodarczy. Wraz z II wojną światową, antysemityzm nie był już celem gospodarczym. Stał się zagładą, do której doprowadził Adolf Hitler.

Zbrodniczy charakter Holocaustu. Brutalne zbrodnie hitlerowskie

Akty chuligaństwa czy pogrom Żydów, a także ich bezprawne osadzanie w obozach koncentracyjnych zaczęło się od Nocy Kryształowej (1938 rok). Według nazistów Żydem był ten, kto miał w rodzinie minimum jedną osobę pochodzenia żydowskiego (do trzeciego pokolenia wstecz). Według nich, Żydzi byli mieszanką rasową, która szkodzić może genetycznie Aryjczykom („prawdziwym” Niemcom). Ośmieszanie, zastraszanie czy upokarzanie Żydów było wówczas na porządku dziennym. Oskarżano ludność żydowską o wyzysk, demoralizowanie, pasożytnictwo, a także niszczenie narodów, w których mieszkali. Zaczęto znakować Żydów Gwiazdą Dawida, a także izolować od innych. 8 października 1939 roku utworzono pierwsze getto na polskiej ziemi, w Piotrkowie Trybunalskim. Ludność żydowska zaczęła uciekać, by schronić się za granicą.

Systematyczna akcja mordowania Żydów rozwinęła się wraz z wybuchem II wojny światowej i przejęciem władzy przez Hitlera. Niemcy zaczęli coraz bardziej rozwijać system gett, a także obozy koncentracyjne i obozy pracy. Rozpoczęła się zorganizowana, fizyczna likwidacja narodu żydowskiego. Organizatorzy Holocaustu mieli świadomość, że posiada on charakter zbrodniczy. Nie używali jednak słów, które jednoznacznie wskazywałyby na mordowanie ludności żydowskiej. Według nich, nie było likwidacji Żydów, a „specjalne traktowanie” lub też „ostateczne rozwiązanie”. Niewątpliwie, to osoba Hitlera – mającego paranoję na punkcie żydowskiego pochodzenia – była najważniejszą przyczyną Holocaustu i okrutnych zbrodni, które Holocaust pociągnął za sobą w czasie II wojny światowej.

Eksterminacja Żydów i utworzenie obozów zagłady

W drugiej połowie 1941 roku sformułowano politykę zagłady wszystkich Żydów w Europie (Endlösung der Judenfrage). Eksterminacja rozpoczęła się od działań „oddziałów specjalnych” Einsatzgruppen, który na terenie Związku Radzieckiego zamordował pół miliona Żydów (głównie poprzez wywożenie w specjalne lokacje i masowe rozstrzeliwania karabinami maszynowymi). Jako, że naziści uznali tę metodę mordów za zbyt kosztowną, zaczęto truć Żydów cyjanowodorem (Cyklonem B). Systematycznym programem wyniszczenia ludności żydowskiej była akcja Reindhardt, kiedy to utworzono obozy zagłady:

• Belzec
• Sobibor
• Treblinka
• Auschwitz-Birkenau
• Kulmhof
• Majdanek

Obozy te znajdowały się na polskich ziemiach, ponieważ Polska była centralnym krajem Europy, w którym mieszkało dużo Żydów. Nie szczędzono nikogo – dzieci, kobiet czy starszych osób. Wywożono ludność żydowską koleją, kierując do obozów zagłady, a tam regularnie odprowadzano do komór gazowych. Osoby, które ocalały, długo nie potrafiły nic opowiedzieć o mrocznej przeszłości. Jednak, niektórzy po wielu latach odważyli się ujawnić, jak było naprawdę i przez jaki koszmar musieli przejść.

Ofiary Holocaustu – historie osób, które przeżyły koszmar

Alina Dąbrowska – droga przez piekło Holocaustu

Alina Dąbrowska (urodzona w 1923 roku) trafiła do obozu w Auschwitz, kiedy miała 20 lat. Dziś kobieta jest jednym z niewielu żyjących świadków najczarniejszej karty w historii świata. Alina Dąbrowska przebywała w 5 obozach koncentracyjnych: Auschwitz-Birkenau, Ravensbruck, Malchow, Buchenwald i Leipzig. Została aresztowana przez pracę dla podziemia (drukowała i kolportowała prasę podziemną). W obozie testowano na niej szczepionki na tyfus – mimo, że zachorowała, Alina Dąbrowska wyszła z choroby. Minęło ponad 50 lat, nim kobieta odważyła się wrócić do obozu w Oświęcimiu z własnej woli, by odwiedzić upiorne miejsce.

Alina Dąbrowska, będąc zawieziona do Auschwitz nie miała pojęcia, że zacznie się tam największy koszmar jej życia. W książce „Wiem, jak wygląda piekło” opowiada o tym, dlaczego po wojnie ukrywała swój numer obozowy (44165), o początkach prowadzonych na niej eksperymentów pseudomedycznych doktora Mengele i wyjściu z piekielnych czeluści Auschwitz. Zadaniem Aliny Dąbrowskiej w obozie było spisywanie wykazów zamordowanych Żydów. W dokumentacji musiała pisać, że przyczyną śmierci Żydów było zapalenie płuc.

Alina Dąbrowska tak naprawdę nigdy nie miała nadziei na to, że opuści obóz. Podczas swojego pobytu w obozie, przeżyła dwie selekcje. Alina Dąbrowska wspomina, że stale śnią się jej krzyki osób, które zabierano na egzekucję, a także widok przemęczonych i wychudzonych ciał kobiet, które snuły się z kąta w kąt w baraku, do którego ją przypisano. Opowiada o tym, jak Żydzi od razu kierowani byli do gazu, zaraz po przyjeździe do obozu. Niemcy wmawiali nieświadomym Żydom, że każdy musi iść do kąpieli, zanim dostanie przydział do baraku. Na jej oczach rozegrał się prawdziwy koszmar: „Nie było dnia, żeby ktoś nie leżał na ziemi. Nigdy nie było pewności, czy ta osoba nie żyje, czy jest wycieńczona do granic możliwości.”