Napoleon Bonaparte

Kim był Napoleon Bonaparte - nowy Aleksander Wielki, wódz armii uwielbiany przez swoich żołnierzy, polityk, w którym Polacy upatrywali nadzieję na odrodzenie Polski, czy też reformator, który pozostawił po sobie Kodeks Napoleona będący podstawą obecnego prawa cywilnego. Historycy spierają się na temat jego postaci i jego wpływu na świat. Jego biografia zawiera jeszcze wiele niewiadomych. Dowiedz się o życiu i karierze tego wielkiego przywódcy, poznaj ciekawostki z jego życia i spuściznę jaką po sobie pozostawił.

Biografia Napoleona Bonaparte - początek kariery

Życiorys Napoleona - początki kariery wojskowej i politycznej

Urodzony na Korsyce w szlacheckiej rodzinie włoskiego pochodzenia, Napoleon Bonaparte pobierał nauki we Francji, najpierw w seminarium duchownym, a następnie w szkołach wojskowych. W wieku 20 lat zakończył naukę w stopniu podporucznika i został skierowany do służby w artylerii. Jego kariera wojskowa zaczęła się, gdy opowiedział się po stronie rewolucji francuskiej i wziął udział w oblężeniu Tulonu. Wtedy objawił się jego talent strategiczny, który przyczynił się do zdobycia miasta i zyskał mu stopień generała już w wieku 24 lat. Do roku 1797 walczył z Austriakami w Italii. Podlegały mu legiony polskie we Włoszech.

W 1798 historia notuje wyprawę Napoleona do Egiptu, który miał być bazą wypadową w celu odebrania Brytyjczykom Indii. W wyprawie wzięli udział uczeni, aby zbadać historię Egiptu. Mimo początkowych sukcesów ekspedycja zakończyła się porażką z powodu zniszczenia floty francuskiej przez admirała Nelsona, włączenia się do walki wojsk tureckich oraz klimatu i chorób, które dziesiątkowały wojsko.

Napoleon Bonaparte - polityka wewnętrzna

Zamach stanu 18 brumaire’a

W 1799 Bonaparte przystąpił do spisku mającego obalić rządzący Francją dyrektoriat. W wyniku zamachu stanu został mianowany jednym z konsulów, zaś uchwalona w grudniu tego roku nowa konstytucja dała mu stanowisko pierwszego konsula, który miał faktyczną władzą powoływania urzędników państwowych. Przejęcie władzy odbyło się tym łatwiej, że społeczeństwo było zmęczone zamętem rewolucyjnym, korupcją i przestępczością, zaś Napoleon był popularnym i lubianym politykiem.

Polityka wewnętrzna Napoleona jako konsula:

• uchwalił amnestię dla rojalistów, jednak bez zwrotu ich majątków,
• podpisał konkordat przywracający kościołowi swobodę kultu, lecz bez zwrotu majątków zagrabionych przez rewolucję,
• uchwalił kodeks Napoleona,
• zreformował szkolnictwo,
• zreformował administrację państwowę.

Historia pamięta Napoleona nie tylko jako wodza, lecz także jako prawodawcę. Kodeks Napoleona stał się fundamentem prawa cywilnego dla całego świata. Nadawał on wszystkim ludziom wolność osobistą i równość wobec prawa. Jednak kodeks Napoleona był wsteczny wobec praw rodzinnych obowiązujących przed rewolucją. Zwiększał on władzą ojca i męża nad kobietami, które nie mogły się kształcić ani dysponować majątkiem. Kodeks Napoleona laicyzował małżeństwo, które stało się umową cywilną. Dopuszczał również rozwody.

Polityka wewnętrzna Napoleona szła również w kierunku poprawy gospodarki. Aby uzyskać fundusze w 1803 roku sprzedał Stanom Zjednoczonym Luizjanę. Natomiast polityka zagraniczna skierowana była na ekspansję w Europie i na świecie. Początkowo zawarł pokój z Austrią i Wielką Brytanią. Stworzył Republikę Batawską w Holandii i Republikę Helwecką w Szwajcarii oraz planowła przywrócić Francji władzę w Haiti. Działania te zaostrzyły stosunki z Wielką Brytanią i doprowadziły do wojny.

Koronacja Napoleona na cesarza

W 1804 roku Napoleon koronował się na cesarza Francuzów. Koronacja Napoleona odbyła się w Katedrze Notre Dame. Aby dodać ceremonii splendoru Napoleona namaścił i pobłogosławił papież. Jednak przyszły cesarz sam wziął koronę i włożył sobie na głowę, aby zaznaczyć, że sam sobie zawdzięcza władzę. Następnie koronował swoją żonę Józefinę na cesarzową.

Koronacja Napoleona została uwieczniona na obrazie francuskiego malarza Jacques'a-Louis Davida z 1806 roku. Malarz był uczestnikiem ceremonii, w czasie której mógł wykonać szereg szkiców. Ostatecznie zdecydował się na obraz przedstawiający koronację Józefiny przez Napoleona. Osobistości ówczesnej polityki zostały tak wiernie przedstawione, że obraz uważany jest za źródło historyczne.

Cesarz Napoleon - polityka zagraniczna

Wojny napoleońskie

Polityka zagraniczna cesarza Napoleona nakierowana była na supremację Francji w Europie. Zgromadził ogromną armię. Plany inwazji na Wielką Brytanię cesarza Napoleona udaremniła klęska floty francuskiej pod Trafalgarem. W kolejnych latach Napoleon pokonał Austrię, która zrzekła się na jego rzecz Królestwa Włoch, Wenecji i Dalmacji. Doprowadził do rozwiązania Rzeszy Niemieckiej i ustanowił Związek Reński zależny od Francji. Rozbił armię pruską i zajął prawie całe Prusy.

W wyniku wojen napoleońskich prawie cała Europa została uzależniona od Francji, której terytorium zwiększyło się do 750 tys. km². Do Francji włączone zostały Belgia, Holandia, znaczna część Włoch, dzisiejszych Niemiec i państw bałkańskich. Powstały też nowe państwa całkowicie zależne od Francji jak Księstwo Warszawskie, Związek Reński czy Związek Helwecki. Swoich braci Napoleon umieścił na tronach Hiszpanii, Neapolu, Holandii i Westfalii.

Wyprawa Napoleona na Rosję

Kresem potęgi Francji stała się wyprawa Napoleona na Rosję w 1812 roku, która zakończyła się nie tylko klęską, lecz także zniszczeniem armii francuskiej. Początkowo wojska Napoleona odnosiły zwycięstwa. Doszło wówczas do najkrwawszej bitwy w dotychczasowych dziejach. Zwycięska dla Francuzów bitwa pod Borodino przyniosła 30 tysięcy zabitych Francuzów i około 58 tysięcy zabitych Rosjan. Następnie wojska rosyjskie wycofywały się wciągając Francuzów w głąb Rosji, stosując strategię spalonej ziemi i unikania bitew. Cesarz zajął opuszczoną Moskwę.

Ponieważ armii zaczęły zagrażać zima, trudności aprowizacyjne oraz tyfus, który dziesiątkował żołnierzy, Napoleon zdecydował się wycofać z Moskwy. Kamieniem milowym wyprawy Napoleona na Rosję była nierozstrzygnięta bitwa pod Berezyną, kiedy to Kutuzow pod naciskiem opinie publicznej musiał stanąc do bitwy. Francuzom udało się przeprawić przez rzekę, dzięki talentowi Napoleona. Jednak zmagania te stały się początkiem końca epopei Napoleona. Potem następował już tylko odwrót armii wycieńczonej tyfusem i głodem.

Bitwa pod Waterloo i koniec kariery Napoleona

W trakcie odwrotu z Rosji armia Napoleona została praktycznie zniszczona, głównie wskutek zarazy i głodu. Zawiązana wówczas koalicja Prus, Rosji, Wielkiej Brytanii i Szwecji rozgromiła resztki armii Napoleona pod Lipskiem i ruszyła na Paryż. Pod naciskiem sprzymierzonych Napoleon abdykował i został zesłany na wyspę Elbę, z której uciekł i jeszcze raz zebrał armię. Jednak jego ostatnia bitwa pod Waterloo zakończyła się ponowną klęską. Biografia Napoleona kończy się na wyspie św. Heleny, gdzie zmarł po 6 latach zesłania. Przyczyną jego śmierci był prawdopodobnie rak żołądka.

Historycy badający życiorys Napoleona zastanawiają się co było przyczyną jego klęski. Niektórzy upatrują się problemów w zdrowiu Napoleona, gdyż pod koniec swojej kariery choroby nie pozwalały mu kierować armią. Istnieją przypuszczenia, że bitwa pod Waterloo zakończył się klęską z powodu hemoroidów, które dokuczały Napoleonowi do tego stopnia, że nie mógł dosiadać konia ani samodzielnie dowodzić.

Napoleon Bonaparte a historia Polski

Po rozbiorach Polski, politycy na emigracji zaczęli upatrywać nadzieję dla Polski w osobie Napoleona Bonaparte, wówczas jeszcze generała brygady. W 1797 roku generał Jan Henryk Dąbrowski utworzył legiony polskie we Włoszech, które miały wspierać Napoleona w walce z Austrią. Morale i nadzieje było tak wielkie, że Józef Wybicki napisał pieśń o legionach, która jest obecnie hymnem Polski. Niestety zamiast walczyć o sprawy polskie, legiony wykrwawiały się tłumiąc powstania ludności włoskiej przeciw Francuzom.

Po zajęciu Berlina, Napoleon wkroczył na ziemie polskie, gdzie postanowił wykorzystać Polaków do swoich działań wojennych, szczególnie że ludność witała go owacyjnie. Klęska wojsk rosyjsko-pruskich zmusiła zaborców do podpisania pokoju w Tylży, na mocy którego powstało Księstwo Warszawskie. Napoleon wykorzystał nadzieje na odbudowę Polski żądając coraz więcej ludzi i pieniędzy, co w rezultacie prowadziło do zapaści gospodarczej. Księstwo Warszawskie przetrwało 6 lat, do klęski Napoleona pod Lipskiem.

Historia Napoleona to nie tylko legiony polskie we Włoszech i Księstwo Warszawskie, lecz także słynny romans z Marią Walewską. Nie wiadomo czy połączyła ich miłość czy też Maria zdecydowała się na romans, aby bronić sprawy polskiej. Gdy zaszła w ciążę ich związek dobiegł końca. Maria urodziłą syna, którego Napoleon wspierał finansowo. Jego syn Aleksander wybrał karierę polityczną we Francji. Podobno, wraz z matką, odwiedził Napoleona na Elbie.

Napoleon Bonaparte - ciekawostki z jego życia i działalności

Życiorys Napoleona Bonaparte budzi ogromne zainteresowanie historyków, którzy spierają się na temat szczegółów jego życia. Najbardziej znane ciekawostki jego biografii to niski wzrost czy umiejętność dyktowania kilku listów na raz.

Co ciekawe wzrost Napoleona nie należał do najniższych, gdyż wynosił 168 cm. W tym czasie przeciętny wzrost poborowego wynosił 160 cm. Wielu historyków uważa, że przysłowiowy niski wzrost Napoleona, zwanego “małym kapralem”, wynikał z propagandy jego wrogów. Określenie “mały kapral” nie miało nic wspólnego ze wzrostem, lecz było pieszczotliwym imieniem nadanym przez uwielbiających go żołnierzy.

Napoleon uchodził za kobieciarza. Miał wiele kochanek, które wybierał najczęściej z dworów swoich sióstr. Były wśród nich zarówno szlachcianki, mieszczki jak i aktorki i śpiewaczki. W młodości kochał się w kobietach znacznie starszych od siebie, a nawet myślał o małżeństwie. Jego miłością była pierwsza żona Józefina, z którą nie doczekał się potomstwa. Zarzuty, że jest impotentem, zostały odparte, gdy kochanka Maria Walewska zaszła w ciążę. Mimo to rozwiódł się z Józefiną i poślubił Marię Ludwikę Habsburg, która dała mu oczekiwanego syna. Przypisuje mu się 6 nieślubnych dzieci. Jego prawowity syn nie objął po nim władzy i zmarł w wieku 21 lat, prawdopodobnie na gruźlicę.

Historycy zastanawiają się również nad stanem zdrowia Napoleona, który w połowie swojego życia znacznie się zmienił fizycznie i psychicznie, co widać na przedstawiających go obrazach. Wielokrotnie stan zdrowia nie pozwalał mu na samodzielne dowodzenie w bitwach. Kontrowersje budzi też przyczyna jego śmierci, gdyż istnieją podejrzenia, że został otruty. Większość historyków jednak skłania się ku rakowi żołądka jako przyczynie jego śmierci.

Napoleonowi przypisuje się wprowadzenie ruchu prawostronnego w Europie. Próby uregulowania ruchu na drogach pojawiły się już z chwilą budowy dróg. Jednak prawdopodobnie początkowo ruch odbywał się po lewej stronie. Dopiero władze rewolucji francuskiej ustanowiły ruch prawostronny, zaś upowszechnił się on w wyniku wojen napoleońskich.