Niels Bohr – życiorys, biografia, odkrycia, Nagroda Nobla

Niels Bohr – biografia fizyka. Teoria, dokonania i odkrycia Nielsa Bohra

Zanim Niels Bohr został noblistą…

Niels Bohr urodził się 7 października 1885 roku w Kopenhadze. Był synem profesora fizjologii Christiana (mężczyzna wykładał na Uniwersytecie w Kopenhadze) i żydówki Ellen Adler, która pochodziła z zamożnej rodziny bankowców. Niels miał również młodszego brata Haralda, który został matematykiem oraz piłkarzem. Niels uczył się w Gammelholm Latin School, w której edukację rozpoczął, mając zaledwie siedem lat. W wieku 18 lat Niels rozpoczął studia licencjackie na tym samym uniwersytecie, gdzie wykładał jego ojciec. Największym konikiem Nielsa była fizyka, którą młodzieniec z zapałem studiował – choć Niels doskonale opanował również matematykę i astronomię.

Królewska Duńska Akademia Nauk i Literatury w 1905 roku zorganizowała konkurs – uczestnicy mieli zbadać pomiar napięcia powierzchniowego strumienia wody. Bohr postanowił wziąć udział w konkursie, a przygotowania do niego czynił w laboratorium taty na uniwersytecie. Do wykonania eksperymentu przygotował własne szkło, z którego następnie stworzył probówki. Niels Bohr wyszedł poza ramy konkursu i wprowadził ulepszenia, które całkiem zmieniły słynną teorię Lorda Rayleigha. Do badania Niels Bohr wziął pod uwagę lepkość wody i pracował ze skończonymi amplitudami – a nie tylko z nieskończenie małymi, jak robiono do tej pory. W ostatniej chwili wysłał esej sędziom konkursu. Był tak innowacyjny i odkrywczy, że młodemu fizykowi udało się zdobyć główną nagrodę – był nią złoty medal.

W kolejnych latach Bohr zdobył tytuł magistra – głównie dzięki swojej elektronowej teorii metali. Temat do opracowania wyznaczył mu promotor, którym był nie kto inny, a jego… własny ojciec. Bohr rozwinął później swoją pracę magisterską, tworząc z niej pracę doktorską – opierał się przy jej pisaniu na teorii Paula Drude i Hendrika Lorentza. Bohr rozszerzył model utworzony przez obu naukowców, jednak wciąż nie mógł wyjaśnić efektu Halla – zjawiska polegającego na różnicy potencjałów w przewodniku, w którym płynie prąd elektryczny, podczas gdy przewodnik znajduje się w poprzecznym polu magnetycznym (do prądu płynącego). Niels doszedł wobec tego do wniosku, że teoria elektronów nie może wyjaśnić w pełni magnetycznych właściwości metali. Teza Nielsa Bohra okazała się przełomowa, a fizykiem zainteresowały się kraje poza obszarem Skandynawii. Teoria Nielsa znana jest dziś jako Twierdzenie Bohra-Van Leeuwena.

Rodzina i życie prywatne Nielsa Bohra

Niels Bohr w 1910 roku poznał niejaką Margrethe Nørlund – siostrę matematyka Nielsa Erika Nørlunda. To właśnie dla niej Niels zdecydował się zrezygnować z bycia członkiem kościoła w Danii. Małżeństwo pomiędzy Nielsem a Margrethe zawarte zostało 1 sierpnia 1912 roku w ratuszu w Slagelse – była to ceremonia cywilna. Para doczekała się aż szóstki potomstwa. Niestety, najstarszy syn (Christian) zginął podczas wypadku łodzi w 1934 roku. Z kolei syn Harald zmarł w wieku zaledwie 10 lat w wyniku powikłań związanych z zapaleniem opon mózgowych. Pozostali synowie odnieśli duże sukcesy w różnych dziedzinach:

• Aage Bohr – został fizykiem podobnie jak ojciec. W ręce Aage’a tak samo, jak w ręce Nielsa, trafiła Nagroda Nobla za dokonania w dziedzinie fizyki.
  
• Erik Bohr – został doskonałym inżynierem chemii.
  
• Ernest Bohr – został uznanym prawnikiem i sportowcem olimpijskim.
• Hans Bohr – jako jedyny z rodzeństwa postanowił zostać lekarzem.

Życiorys Nielsa Bohra – badania atomu, prace i Nagroda Nobla

Najważniejsze dokonania naukowe Nielsa Bohra

Po uzyskaniu doktoratu w Kopenhadze w 1911 roku Niels Bohr postanowił podjąć się pracy w Manchesterze. Właśnie tam, pod czujnym okiem Ernesta Rutherforda, zajął się badaniem budowy atomu – oczywiście wspierając się teorią Rutherforda. Dwa lata później udało się Bohrowi opublikować pracę na ten temat. Opisał w niej własny model budowy atomu wodoru, który opierał się na dwóch głównych założeniach – momencie pędu elektronu i różnicy energii elektronu na sąsiednich orbitach, która równa była iloczynowi stałej Plancka i częstotliwości fali promieniowania.

Według Nielsa Bohra dalsze orbity zawierały większą ilość elektronów niż te bliższe. Miało to wytłumaczyć chemiczne własności wszystkich pierwiastków. Niels Bohr zauważył również, że dzięki emisji bądź pochłanianiu fotonów elektron może poruszać się między orbitami. Teoria Bohra stworzyła podwaliny dla mechaniki kwantowej. Zresztą do dziś mówi się, że Niels był popularyzatorem najbardziej „egzotycznych” teorii mechaniki kwantowej (np. zasady nieoznaczoności i dualizmu korpuskularno-falowego). Sprawdź także ten artykuł z TOP 10 cytatów z Alberta Einsteina.