Niesamowita historia obrazu Czarnej Madonny z Jasnej Góry – czy znasz te fakty?

„Ta, która prowadzi” – historia kultu Matki Bożej Jasnogórskiej

Klasztor zakonu paulinów na Jasnej Górze został założony przez księcia Władysława Opolczyka, w 1382 roku. Nie wiadomo, jakie były dzieje wizerunku Matki Bożej, zanim został ofiarowany jasnogórskim zakonnikom. Legenda głosi, iż obraz powstał za życia Maryi, a jego autorem był św. Łukasz, który namalował wizerunek Najświętszej Panienki na deskach stołu, używanego przez rodzinę Jezusa w Nazarecie. Do Konstantynopola obraz miała przewieźć św. Helena, w IV wieku, skąd trafił na Ukrainę, na przełomie IX i X wieku. Książę Władysław Opolczyk wywiózł go z zamku w Bełzie, chcąc ochronić przed zniszczeniem ze strony Tatarów – wyznawców Allacha. Według pobożnych przekazów, to Matka Boża wybrała Jasną Górę na swoją siedzibę. Książę, zatrzymał się w Częstochowie w drodze do Opola i przekazał wówczas ikonę pod opiekę ojcom paulinom.

Klasztor nie oparł się bandyckim napadom. Pielgrzymki wiernych, pragnących zanieść swoje modlitwy i wota przed obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem przyciągnęły uwagę rabusiów. Relację z tragicznych wydarzeń znajdujemy w piętnastowiecznej kronice Jana Długosza. 14 kwietnia 1430 roku, w Niedzielę Wielkanocną, na klasztor napadli rabusie, podszywający się pod husytów. Napadu mieli dokonać polscy panowie – Jakub Nadobny z Rogowa, Jan z Łańcuchowa oraz książę ruski, husyta – Fryderyk Ostrogski, wraz z rabusiami z Czech, Moraw i Śląska. Głównym motywem napadu była chęć wzbogacenia się. Skradziono wota, obraz Madonny ograbiono z kosztowności i zniszczono jej wizerunek, przebijając mieczem twarz oraz połamano ramy. Polscy szlachcice, którzy dopuścili się napadu i zniszczenia obrazu, zostali ujęci i osadzeni w wieży. Obraz został przewieziony do Krakowa i odrestaurowany.

Najważniejsze wydarzenia, związane z obrazem Czarnej Madonny:

• W 1655 roku, w czasie potopu szwedzkiego, Jasna Góra stawiła opór siłom nieprzyjaciela. Cudowną obronę twierdzy przypisano wstawiennictwu Czarnej Madonny. Zwycięstwo nad Szwedami rozsławiło miejsce i cudowny obraz.
• 1 kwietnia 1656 roku, król Jan Kazimierz złożył we Lwowie śluby i ogłosił Matkę Bożą Częstochowską patronką i królową Królestwa Polskiego i Księstwa Litewskiego.
• Koronacji obrazu, pierwszej na polskich ziemiach, dokonano, za zgodą papieża Klemensa XI, w 1717 roku. Po raz drugi obraz koronowano w 1910 roku, po rabunku złotych koron oraz perłowej sukni, ofiarowanych przez papieża Klemensa XI.
• W lipcu 1920 roku, po odparciu bolszewików, uznano, że cud nad Wisłą dokonał się dzięki opiece Matki Bożej Częstochowskiej – ponownie ogłoszono jej wybór na Królową Polski.
• Z okazji 300 – lecia ślubów lwowskich Jana Kazimierza, Prymas Polski Stefan Wyszyński, w 1956 roku, zainicjował ich odnowienie.
• 3 maja 1966 roku, W czasie obchodów 1000- lecia chrztu Polski, oddano ojczyznę pod macierzyńską niewolę Maryi. Akt oddania odczytał na Jasnej Górze Prymas Stefan Wyszyński.
• Przed obrazem Jasnogórskiej Madonny modlił się 4 czerwca 1979 roku papież Jan Paweł II, podczas pierwszej pielgrzymki do Polski. Wygłosił wówczas pamiętne słowa, w których podkreślił rolę Matki Bożej i Jasnej Góry w dziejach Polski.
• 28 lipca 2016 roku uroczystościom z okazji 1050 rocznicy Chrztu Polski przewodniczył papież Franciszek. W jasnogórskim sanktuarium papież odprawił dziękczynną mszę.

Czarna Madonna z blizną – opis cudownego obrazu

Obraz należy do bizantyjskiego typu ikonograficznego, tzw. Hodegetrii (grec. ‘ta, która prowadzi’) – ukazującej Matkę Bożą z Dzieciątkiem. Obraz, który widzimy dzisiaj, został namalowany na drewnianej desce, na starszym dziele, powstałym w XII lub w XIII wieku, w Bizancjum. W XIV wieku usunięta została warstwa malarska, a w miejscu zarysu postaci namalowano nowe sylwetki, z charakterystycznymi włoskimi akcentami – Maryja ma lekko przymknięte oczy, prosty nos oraz drobne usta. Spod chusty wysuwają się kosmyki włosów. Dzieciątko ma realistycznie uchwycone rysy twarzy. Przyjmuje postawę pełną dostojeństwa, dla uwypuklenia, że jest Panem świata. Bogurodzica podtrzymuje Jezusa na lewym ramieniu, prawą dłoń wyraźnie kierując w jego stronę. Niestety, nie wiemy, kto namalował obraz – jego autor prawdopodobnie swoje umiejętności malarskie zdobywał w Sienie.

W wyniku konserwacji dzieła, w 1430 roku, obraz zyskał kolejną zewnętrzną warstwę. Dodana została zdobiona rama, z laską oplecioną wicią akantu. Ciemnogranatowa szata Matki Bożej zdobiona jest złocistymi heraldycznymi liliami. Płaszcz - maforion, ma karminową podszewkę i jest ozdobiony złocistym obramowaniem. Zniszczenie obrazu w 1430 roku upamiętniają ślady cięć – na szyi oraz na prawym policzku Maryi. Blizny zostały specjalnie wyróżnione w czasie konserwacji dzieła. Mały Jezus z nieproporcjonalnie małą głową, ubrany jest w czerwoną tunikę, zdobioną ornamentami. W lewej ręce trzyma Ewangelię, prawą – wznosi w geście błogosławieństwa.

Tło obrazu oraz aureole wokół głów Maryi i Jezusa tworzą złote blachy, które ofiarował cudownemu obrazowi król Władysław Jagiełło. Aureola Matki Bożej ma 56 promieni, co odpowiada latom, które przeżyła na Ziemi, natomiast na aureoli Jezusa widnieją 33 promienie – odpowiednik 33 lat życia. Obraz pierwotnie zasłaniały firanki, a od 1723 roku przysłania go srebrna zasuwa, z dekoracją, odnoszącą się do Niepokalanego Poczęcia. Po lewej stronie widoczne są królewskie insygnia Maryi Królowej Polski – berło i jabłko. Po prawej stronie znajdują się dary Jana Pawła II – Złota Róża oraz wotum, złote serce, z napisem: Totus Tuus (Cały Twój). Obraz Czarnej Madonny od wieków ozdabiany był kosztownościami. Przy okazji religijnych uroczystości, w trakcie roku liturgicznego, zmieniane są sukienki, nakładane na obraz. W skarbcu jasnogórskim znajduje się 10 drogocennych sukienek. Sprawdź także ten artykuł na temat 10 najważniejszych malarzy świata.

Apel Jasnogórski – codzienne spotkanie z Matką Bożą

Początek wieczornej modlitwy ma związek z niezwykłymi wydarzeniami:

• 4 listopada 1918 roku polscy żołnierze 22. Pułku Piechoty, o 22.15 modlili się pod obrazem Czarnej Madonny, aby podziękować za odzyskanie wolności.
• Kapelan AK, zakonnik pauliński, o. Polikarp Sawicki, w czasie II wojny światowej odmawiał wieczorną modlitwę do Matki Bożej razem z młodzieżą akademicką. W spotkaniach uczestniczył również Karol Wojtyła.
• Wieczorną modlitwę, o 21.00, odmawiali członkowie katolickiej organizacji Krzyż i Miecz, na pamiątkę cudownego ocalenia w 1930 roku swojego założyciela, pilota kpt. Władysława Polesińskiego, uczestnika kampanii wrześniowej.
• Wieczorna modlitwa w Kaplicy Cudownego Obrazu na Jasnej Górze odmawiana jest codziennie o godzinie 21.00, od 8 grudnia 1953 roku, kiedy to modlono się w intencji uwięzionego Prymasa Tysiąclecia.

W trakcie nabożeństwa maryjnego śpiewana jest, między innymi, średniowieczna pieśń Bogurodzica Dziewica oraz hejnał Maryjo, Królowo Polski. Prowadzone są rozważania na tle życia Maryi, odmawiany jest różaniec oraz modlitwa Pod Twoją obronę i udzielone zostaje błogosławieństwo. Wieczorny apel kończy pieśń do Matki Bożej.