Polityka międzynarodowa

Polityka międzynarodowa i zagraniczna każdego państwa ma ogromne znaczenie dla dobrobytu i bezpieczeństwa jego mieszkańców. Polityka zagraniczna pojawiła się już u zarania dziejów, kiedy to plemiona znalazły się na tyle blisko siebie, że musiały ustalić jakieś pokojowe relacje oraz przekazywać sobie informacje i wiadomości. Niestety polityka zagraniczna nie zawsze była pokojowa i zawsze stawiała przed władcami trudne zadania utrzymania bytu swojego państwa.

Polityka międzynarodowa - znaczenie, cele i zadania

Na czym polega polityka międzynarodowa

Zadaniem polityki międzynarodowej polegają na takim ułożeniu relacji z innymi państwami, aby osiągnąć żywotne cele danego państwa. Politykę zagraniczną prowadzą tylko państw niezależne i suwerenne. Polityka międzynarodowa czy zagraniczna dotyczy głównie bezpieczeństwa danego państwa oraz jego dobrobytu i bogactwa. W polityce zagranicznej stosuje się różne metody, od negocjacji do użycia siły. Metody i strategie mogą być jawne lub tajne. Stosuje się zarówno umowy jak i intrygi, zachęty jak i podstęp. Zgodnie ze starą, rzymską zasadą “pacta sunt servanda”, umowy powinny być dotrzymywane. Jednak w historii mamy wiele przykładów łamania lub niedotrzymywania umów.

W czasach historycznych za politykę zagraniczną odpowiadał władca państwa, jak król, cesarz lub senat w państwach o charakterze republikańskim. W krajach współczesnych o polityce międzynarodowej decyduje rząd, prezydent, zaś metody i sposoby działania opracowuje odpowiedni departament w ministerstwie. Dla przykładu w Polsce sprawami polityki międzynarodowej zajmuje się Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ministerstwo Obrony Narodowej, czy też Departament Polityki Bezpieczeństwa Międzynarodowego.

W czasach historycznych główny dobrobyt państwa widziano w ziemi oraz ludziach, którzy na niej pracują. Ludzie byli źródłem dochodu płynącego z płaconych przez nich podatków czy danin. Dlatego też na przestrzeni dziejów, wiele państw prowadziło agresywną politykę międzynarodową, mającą na celu zdobycie jak największej ilości ziemi. Stosowano tu różne metody, od podboju drogą militarną, poprzez metody dyplomatyczne, łapówki czy przekupstwo. Przykładem zdobyczy terytorialnych drogą dyplomatyczną jest zdobycie terenów azjatyckich przez Imperium Rosyjskie. Dla przykładu w XVIII wieku Rosja toczyła bezustanne wojny z walecznym plemieniem Czukczów. Rosjanie przegrywali mimo przewagi technologicznej. Ostatecznie zastosowano metody dyplomatyczne i Rosjanie podpisali ze starszyzną Czukczów traktat o poddaństwie.

Historia dyplomacji

Instrumentem polityki międzynarodowej jest dyplomacja, która polega na działaniu przedstawicieli danego państwa za granicą, tak aby zadbać o interesy danego państwa, odnośnie jego bezpieczeństwa i gospodarki. Dyplomacja rozwinęła się już w starożytności, kiedy to ówczesne państwa wysyłały posłów, aby przekazać informacje, listy i wiadomości od królów i władców. W starożytnej Grecji, miasta-państwa tak często wysyłały swoich przedstawicieli i posłów, że zaszła potrzeba utrzymywania stałego przedstawicielstwa. Od czasów starożytnej Grecji datuje się zwyczaj nietykalności posłów, który jednak nie zawsze był przestrzegany.

Istnienie zawodowej służby dyplomatycznej datuje się od XV wieku. Po raz pierwszy powstała ona w republikach włoskich, gdzie tak często utrzymywano kontakty z sąsiadami, że zaczęto utrzymywać stałe przedstawicielstwo lub odpowiedni departament za granicą. Ten zwyczaj szybko się upowszechnia i właśnie w XV wieku powstają w całej Europie stałe ambasady.

W Polsce zadania i misje dyplomatyczne wykonywali posłowie, wybierani do tego zadania doraźnie. W czasach historycznych nie było poczty, dlatego też wiadomości i informacje musiały być przekazywane osobiście przez wyznaczonego człowieka. Przykładem zręcznego dyplomaty, który wielokrotnie brał udział w misjach dyplomatycznych, był poseł Kazimierza Wielkiego, Niemierza z Gołczy. Polska zaczyna tworzyć stałe poselstwa w XVI wieku.

Powstanie stałych misji dyplomatycznych, które upowszechniły się w XVII wieku, spowodowały potrzebę uregulowania stosunków dyplomatycznych i protokołu dyplomatycznego. Obecnie podstawą prawną dyplomacji jest konwencja wiedeńska zawarta w 1961 roku.

Metody polityki międzynarodowej

W polityce międzynarodowej stosuje się metody polityczne, ekonomiczne i militarne. Zadania polityczne wykonuje się głównie przez służby dyplomatyczne, które utrzymują relacje z innymi państwami i prowadzą negocjacje.

Jedną z metod polityki międzynarodowej jest polityka handlowa. Wykorzystuje się tu takie metody jak: bariery handlowe, polityka celna czy sankcje gospodarcze. Polityka handlowa może do pewnego stopnia zmienić gospodarkę innego kraju, dlatego też jest to bardzo mocna metoda polityki zagranicznej. Polityka handlowa i gospodarcza stosowana była w relacjach międzynarodowych od zarania dziejów. Przykładem stosowania tej polityki w czasach historycznych były blokady gospodarcze, które najczęściej stosowano na morzu, gdzie można było przy pomocy statków zablokować dostawy żywności lub uniemożliwić wymianę handlową danego kraju.

Duże znaczenie w polityce międzynarodowej ma polityka społeczna, która może służyć do kształtowania opinii społecznej w innych państwach. Opinia społeczna ma duży wpływ na rządy, dlatego też może stać się narzędziem polityki międzynarodowej. Dlatego też przekazuje się różne informacje czy opinie, na przykład plotki czy zastraszanie, czy też zachęty, które mogą wpływać na społeczeństwo w danym kraju i kształtować jego poglądy.