Polscy naukowcy i działacze społeczni - nazwiska, daty, wynalazki, osiągnięcia

Polscy naukowcy i działacze społeczni - nazwiska, daty, wynalazki, osiągnięcia

Wielu Polaków wsławiło się jako naukowcy lub działacze społeczni. Najsłynniejsi z nich to: Maria Curie Skłodowska oraz Mikołaj Kopernik. Jednak mało kto wie, że tak powszechne wynalazki jak biurowy spinasz i wycieraczki samochodowe są dziełem polskiego wynalazcy. Poznaj nazwiska i daty życia najwybitniejszych polskich naukowców i wynalazców.

Wybitni polscy naukowcy oraz ich wynalazki i najważniejsze osiągnięcia

Polscy naukowcy i wynalazcy

Polacy zapisali się w historii świata, także jako naukowcy i wynalazcy. Co ciekawe, Polakom zawdzięczamy takie wynalazki, jak: kamizelka kuloodporna, hologram, świetlówka, lampa naftowa, melex, projektor filmowy, czy wycieraczki samochodowe. Mało kto wie, że tak popularny przyrząd jak spinacz biurowy, został wynaleziony przez Polaka, Józefa Hofmana.

Najwybitniejsi polscy naukowcy - nazwiska i daty życia:

  • Mikołaj Kopernik (1473-1543),
  • Jan Heweliusz (1611-1687),
  • Ignacy Domeyko (1802-1889),
  • Maria Skłodowska-Curie (1867-1934),
  • Ignacy Łukasiewicz (1822-1882),
  • Henryk Arctowski (1871-1958),
  • Ernest Malinowski (1818-1899),
  • Ludwik Zamenhof (1859-1917),
  • Józef Hofmann (1876-1957).

Najważniejsze nazwiska w dziedzinie nauki i postępu technicznego

Bez wątpienia najważniejszym polskim odkrywcą był Mikołaj Kopernik, którego kluczowe odkrycie zmieniło postrzeganie świata. Od tego momentu ziemia nie była już środkiem wszechświata, lecz jedną z wielu planet. To, najważniejsze w owym czasie, odkrycie starano się umniejszyć i ukryć, gdyż obawa, że ziemia nie leży w środku zainteresowania Boga mogła spowodować niepokoje społeczne i zamieszki.

Około 150 lat później gdański browarnik, Jan Heweliusz, zbudował obserwatorium, gdzie wraz z żoną, obserwował Księżyc i Słońce. Jego największe osiągnięcia to opisanie Księżyca w dziele Selenografia oraz odkrycie komet i zbadanie toru ich ruchu. W ich ślady poszedł XX-wieczny astrofizyk, Aleksander Wolszczan, którego kluczowe osiągnięcie stanowiło odkrycie 3 planet poza układem słonecznym.

Najważniejsze wynalazki Polaków

Najsławniejszym polskim wynalazcą jest Ignacy Łukasiewicz, lwowski farmaceuta, który wynalazł lampę naftową. Jego pierwsza lampa kopciła i zatruwała powietrze. Aby tego uniknąć wydestylował naftę z ropy naftowej. Lampy naftowe upowszechniły się na całym świecie, gdyż dawały lepsze światło niż świece i były bezpieczniejsze i bardziej praktyczne.

Polskim Edisonem nazywano Jana Szczepanika, któremu zawdzięczamy takie wynalazki, jak: kamizelka kuloodporna i kamera będąca prototypem telewizorów. Opatentował on ponad 50 wynalazków. Pracował nad sterowcami, łodzią podwodną oraz techniką nanoszenia obrazu na tkaninę.

W tym samym czasie żył Józef Hofmann, pianista i kompozytor, który ma na swoim koncie ponad 70 patentów. Ulepszył pracę klawiszy fortepianowych. W młodości samodzielne skonstruował automobil. Wynalazł amortyzatory do samolotów i samochodów. Metronom muzyczny poddał mu pomysł skonstruowania wycieraczek do samochodu. Wymyślił spiralną grzałkę do gotowania wody, regulowany taboret, spinacz biurowy i wiele innych.

Stefan Drzewiecki zbudował mechanizm pozwalający na obliczenie kosztu przejazdu dorożką, który stał się prototypem współczesnych liczników odległości. Pracował też nad budową łodzi podwodnych, wyrzutni torpedowych i samolotów.

Ludwik Zamenhof stworzył język esperanto, który w założeniu miał być językiem międzynarodowym ułatwiającym porozumiewanie się na całym świecie.

Polscy naukowcy w dziedzinie medycyny

Polacy wsławili się również w dziedzinie medycyny. Ludwik Hirszfeld, polski Żyd, pracował nad grupami krwi. Jemu właśnie zawdzięczamy oznaczenie grup krwi jako 0, A, B i AB, czynniki Rh. Biolog Rudolf Weigl opracował skuteczną szczepionkę przeciw tyfusowi plamistemu. Jako człowiek pochodzenia austriackiego, odmówił wpisania na volkslistę w czasie II wojny światowej. Uratował wielu polskich naukowców i przedstawicieli polskiej inteligencji, których zatrudniał w czasie wojny jako karmicieli wszy potrzebnych do produkcji szczepionki.

Hilary Koprowski stworzył szczepionkę przeciwko chorobie Heinego-Medina. Kazimierz Funk badał witaminy i hormony. Jego dziełem jest wyodrębnienie witaminy B1 z otrębów ryżowych. Odkrył, że brak witamin, jest przyczyną groźnych chorób.

Polscy działacze społeczni i ich kluczowe osiągnięcia

Polacy działali również w dziedzinie poprawy życia ludzi i walki o równouprawnienie i równy dostęp do edukacji.

Najwybitniejsi działacze społeczni, nazwiska i daty życia:

  • Paweł Włodkowic (1370 - 1435),
  • Stanisław Staszic (1755 - 1826),
  • św. Brat Albert (1845 - 1916),
  • Henryk Jordan (1842 - 1907),
  • Stefania Sempołowska (1869 - 1944),
  • Janusz Korczak (1878 - 1942).

Paweł Włodkowic, żyjący na przełomie XIV i XV wieku, duchowny, uczony, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, był prekursorem tolerancji religijnej. Uczestnicząc w polskim poselstwie na sobór w Konstancji, głosił, że nie należy nękać pogan pod pozorem nawracania i że każdy, nawet poganie, mają prawo do życia w spokoju. Na owe czasy twierdzenie, że poganie mają prawo do pozostania w swojej wierze, było poglądem rewolucyjnym i nie do wyobrażenia.

Stanisław Staszic działał na rzecz poprawy życia chłopów. Założył towarzystwo rolnicze i stał się prekursorem spółdzielczości.

Myśl społeczna odgrywa szczególną rolę w czasach rozbiorowych, kiedy to, po przegranych powstaniach, Polacy skupiają się na pracy organicznej. Ważna jest wówczas emancypacja kobiet, które zostały bez środków do życia. Działaczki społeczne, jak: Stefania Sempołowska, Klementyna Hoffmanowa z Tańskich, czy też Kazimiera Kłoczowska, pracowały na rzecz dostępu kobiet i niższych warstw społecznych do edukacji.

Jako działacz społeczny zapisał się lekarz położnik Henryk Jordan, twórca tzw. ogródków jordanowskich. Działał on w stowarzyszeniach walki z gruźlicą, higieny i sprawności fizycznej. Dzięki niemu wprowadzono do szkół opiekę lekarską i lekcje wychowania fizycznego. W Krakowie stworzył on bezpłatny ogród z urządzeniami sportowymi dla dzieci i młodzieży. Wkrótce pomysł ten został spopularyzowany na całym świecie, gdzie zaczęły powstawać ogródki jordanowskie.