Popełnił morderstwo i uciekł. Historia awanturnika i geniusza malarstwa, Caravaggio

Caravaggio – geniusz malarstwa i awanturnik

Zanim Caravaggio zrewolucjonizował malarstwo…

Caravaggio, a właściwie Michelangelo Merisi da Caravaggio urodził się 29 września 1571 roku w Mediolanie. Był synem Fermo Merisi – architekta oraz dekoratora domu ówczesnego księcia Mediolanu. Mamą chłopca była zaś pochodząca z majętnej rodziny Lucia Aratori. Gdy młody Michelangelo miał pięć lat, przeniósł się z rodzicami do miejscowości Caravaggio. W Mediolanie szalała wówczas zaraza, dlatego też rodzina Merisi musiała uciec ze swojego domu. Rok później zmarł ojciec Michelangela.

Caravaggio, jak później zaczął mówić o sobie artysta, w latach 1584-1588 zaczął uczyć się podstaw malarstwa od Simona Peterzano– Simon był bowiem jednym z uczniów Tycjana. Młody Caravaggio chciał odbyć praktykę u Simona i wrócić do Mediolanu. Właśnie w Mediolanie bowiem zapoznał się za młodu z największymi dziełami sztuki (m.in. z Ostatnią Wieczerzą Leonarda da Vinci), a także sztuką Lombardii. Właśnie tamtejsza sztuka wywarła największy wpływ na późniejszą twórczość Caravaggio.

Początek awanturniczego życia malarza

Lata 1592-1600 Caravaggio spędził w Rzymie. Początkujący malarz przybył do Wiecznego Miasta bez pieniędzy, bez adresu i bez bagażu. Nie miał żadnego wykształcenia artystycznego – wiedział wyłącznie to, czego nauczył się od Simona Peterzano i co zdołał sam podpatrzyć w Mediolanie. Nie było Caravaggiowi po drodze powielanie schematów typowych dla malarzy. Nie chciał szkicować ludzi bądź dokładnie planować wszystkie kroki – czyli co oraz w którym miejscu umieści na obrazie. Swoje dzieła malował w w szaleństwie, na poczekaniu – zazwyczaj wtedy, gdy dopadała go wena twórcza.

Tak samo gwałtowny, jak na swoich obrazach, Caravaggio był również życiu. Mówi się, że artysta do Rzymu uciekł wyłącznie dlatego, iż zamordował w Mediolanie nieznajomego mężczyznę. Gdyby nie dokonanie zabójstwa, być może Caravaggio nigdy nie miałby szansy tworzenia dzieł dla rzymskich kościołów. Artysta zatrudnił się najpierw u malarza papieża Klemensa VIII, gdzie malował głównie owoce oraz kwiaty. Po jakiś czasie znów wylądował na ulicy, gdzie naprzemiennie bił się z nieznajomymi i zdobywał kolejne zlecenia. Jego talent wkrótce zauważył kardynał Francesco Maria Bourbon del Montego, który zlecił Caravaggiowi wykonanie kilku różnych dzieł. Były one tak bardzo intymne (m.in. słynny Bachus), że naukowcy oraz historycy długo spierali się, czy Caravaggio nie był… homoseksualistą. Dokładnie odwzorowywał bowiem każdy detal męskiego ciała.

Kolejne dzieła Caravaggio były już obrazami głównie religijnymi, pełnymi realizmu. Największą sławę przyniosły malarzowi zlecenia, które realizował dla okolicznych kościołów. Wśród tych obrazów, które uczyniły Caravaggio jednym z najbardziej znanych malarzy na świecie, wymienić można m.in.:

• Ekstaza św. Franciszka z Asyżu – 1594-1595
• Święta Katarzyna – 1598 rok
• Nawrócenie Marii Magdaleny – 1598-1599 rok
• Judyta ocinająca głowę Holofernesowi – 1598–1599 rok

Twórczość i życie Caravaggio – genialnego artysty, który zamordował człowieka

Wielka sława i coraz grubsza kartoteka policyjna

Gdy tylko pierwsze obrazy Caravaggio pojawiły się w kościołach, malarz natychmiast otrzymał mnóstwo innych zleceń. Na kolejnych dziełach wciąż uwieczniał motywy religijne, a także przedstawiał w mocno drastyczny sposób ludzką śmierć. Dla niektórych koneserów sztuki realizm wydobywany spod pędzla Caravaggio był jednak zbyt wulgarny, a więc nie do zaakceptowania. Z tego też powodu część dzieł geniusza zostało odrzuconych lub oddanych artyście do poprawki. Oczywiście, brak akceptacji niektórych dzieł wcale nie odejmował mu sławy! Caravaggio szybko stał się inspiracją dla młodych artystów, którzy próbowali go naśladować. W Rzymie zawrzało. Coraz więcej młodych malarzy nie słuchało lekcji i porad mistrzów malarstwa, a wychodziło na rzymskie place by szukać modeli oraz modelek – tak, jak robił to Caravaggio.

Co na to wszystko sam mistrz? Caravaggio miał coraz więcej pieniędzy. Stawał się też jednak coraz większym awanturnikiem. Jego akta sądowe ledwo dopinały się w teczce – artysta dokonywał bowiem coraz większej liczby napaści i rozbojów. Zdarzało mu się obrażać innych pod wpływem alkoholu, wybijać okna w kamienicach albo nie opłacać mieszkań, które wynajmował. Caravaggio tułał się z miejsca w miejsce, przebierał w prostytutkach i prowadził nierządne życie. Mimo wszystko, wcale nie przeszkadzało mu to w malowaniu wielkich dzieł dla kościołów. Jeśli szukasz więcej ciekawostek, sprawdź także ten artykuł na temat rzeźnika z Rostowa.

Morderstwo niewinnego człowieka i ucieczka na Maltę

Caravaggio wiódł awanturnicze i burzliwe życie. Czasami malował przez dwa tygodnie niemal nie odrywając się od płótna, zaś później cały miesiąc snuł się ulicami Rzymu i szukał potencjalnych ofiar. Szwendał się po lokalnych tawernach, pił alkohol i prowokował mężczyzn do bójki. Mieszkając w Rzymie stanął przed sądem aż… jedenaście razy. Zarzutów była cała masa – obrażanie stróżów prawa, pisanie obraźliwych haseł na murach, znęcanie się nad ludźmi. Ciężko było zapanować artyście nad gniewem, dlatego też często wybuchał. Temperament Caravaggio był nieokiełznany. Jako, iż był jednak genialnym malarzem, często wstawiali się za nim wysoko postawieni ludzie – nawet sam papież. Nadszedł jednak dzień, kiedy sam papież nie mógł wyciągnąć do artysty pomocnej dłoni.

W 1606 roku Caravaggio zamordował niejakiego Rannuccia Tomassino z włoskiego miasteczka Terni. Wiadomo, że mężczyźni posprzeczali się ze sobą w jednej z lokalnych karczm, a następnie rzucili się na siebie. Niektórzy sądzą, że powodem ich bójki mogła być kobieta, w której oboje się zakochali. Caravaggio nie mógł pozostać w Rzymie, będąc wyjęty spod prawa. Uciekł więc do Neapolu, gdzie spędził kilka miesięcy. Stamtąd zaś wyjechał na Maltę. Caravaggio wierzył, że joannici mający tam swoją główną siedzibę pomogą oczyścić go z winy. Caravaggio został nadwornym malarzem Zakonu Kawalerów Maltańskich, a później rycerzem. Właśnie na Malcie artysta namalował m.in. słynne Ścięcie św. Jana Chrzciciela (1608 rok), które jest jedynym podpisanym przez niego obrazem. Niestety, nawet maltańscy rycerze nie byli w stanie nic zrobić. Caravaggio pod koniec sierpnia 1608 roku został aresztowany i skazany na dożywotnie pozbawienie wolności.

Co dalej działo się z Caravaggio?

Zanim ogłoszono ekstradycję, Caravaggio uciekł na Sycylię ze swoim przyjacielem. Zatrzymali się w Palermo, gdzie malarz znów zdobywał świetnie płatne zlecenia. Właśnie w Palermo namalował m.in. Wskrzeszenie Łazarza (1609 rok). Przebywając na wygnaniu, Caravaggio zrobił się bardzo nerwowy. A na pewno jeszcze bardziej, niż zwykle. Spał w wyjściowych ciuchach z bronią w ręku, w każdej chwili gotowy do ucieczki. Gdy tylko ktoś skrytykował jego dzieło, niszczył płótno z dzikim wrzaskiem. Często też spacerował ulicami Palermo i śmiał się z miejscowych artystów. Po kilku miesiącach Caravaggio wrócił do Neapolu. Prawdopodobnie narobił sobie na Sycylii mnóstwo wrogów.

W Neapolu nieznany sprawca próbował odebrać malarzowi życie. Udało mu się okaleczyć twarz Caravaggio, jednak malarz wyszedł z napaści cało. Właśnie w tym czasie Caravaggio namalował słynne dzieło Dawid z głową Goliata (1609-1610). W 1610 roku artysta otrzymał ułaskawienie z Rzymu, więc postanowił wrócić do Wiecznego Miasta. Niestety, nigdy tam nie dotarł. Zmarł z niejasnych przyczyn 18 lipca 1610 roku, w drodze do stolicy Italii.