Sto dni Napoleona - opis, przebieg, znaczenie, skutki
Sto dni Napoleona to okres od 1 marca, kiedy to były cesarz Francuzów Napoleon, powrócił z Elby do Francji, do 22 czerwca 1815 r. – dnia ponownej abdykacji Bonapartego. Początkowy przebieg wydarzeń dawał nadzieję na pełen sukces Korsykanina – po trzech tygodniach wkroczył do stolicy bez stoczenia ani jednej bitwy. Kluczowe znaczenie miały jednak nie powracające do niego oddziały francuskie, a armie koalicji antyfrancuskiej. A te zadały cesarzowi ostateczny cios w bitwie pod Waterloo. Zesłanie na Wyspę św. Heleny zakończyło w Europie czas wojen napoleońskich.
Jeśli szukasz więcej informacji i ciekawostek historycznych, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o Napoleonie Bonaparte.
Z tego artykułu dowiesz się:
Sto dni Napoleona – Napoleon na Elbie
Kończyły się wojny napoleońskie. W dniach 16 – 19 października 1813 r. rozegrała się bitwa pod Lipskiem. Powracająca z Rosji pokonana armia Napoleona Bonaparte w „bitwie narodów” została pokonana przez wojska VI koalicji antyfrancuskiej. Odniesiona klęska przypieczętowała los Napoleona – cesarz przegrywał bitwy, tracił poparcie swoich dowódców, lud zwracał się przeciwko niemu.
Powrót do Paryża pierwszy raz w trakcie wojen napoleońskich nie łączył się z triumfem. Data 6 kwietnia 1814 r. była dla cesarza szczególnie bolesna – tego dnia abdykował. Nie mogąc znieść tej klęski Bonaparte próbował popełnić samobójstwo i zażył truciznę. Połknięta dawka doprowadziła jednak tylko do ciężkiej choroby i 14 kwietnia udał się na wygnanie.
Miejscem zesłania była Elba – niewielka wyspa na Morzu Śródziemnym. Po latach wojen i podbojów były cesarz został panem na kawałku ziemi liczącym ok. 200 km2. Towarzyszyła mu straż przyboczna w liczbie ok. tysiąca żołnierzy. Początkowo Napoleon wprowadził na wyspie reformy, ale szybko zaczął uskarżać się na monotonię. Dodatkowo docierały do niego wieści z Francji – o malejącym poparciu dla monarchy Ludwika XVIII, o rozpadzie koalicji i o planach przeniesienia go z Elby. Nie miał więc wiele do stracenia, gdy 26 lutego 1815 r. opuścił wyspę. Trzy dni później wysiadł na francuskim brzegu.
Sto dni Napoleona – przebieg stu dni, bitwa pod Waterloo
Data 1 marca 1815 r., dzień, w którym Napoleon powrócił do Francji, uznawana jest za początek jego stu dni. Początkowo wszystko przebiegało po myśli cesarza – wysyłane przeciwko niemu przez Bourbonów wojska przechodziły na jego stronę. By zwiększyć ich liczebność, do stolicy ruszył okrężną drogą, co do historii przeszło jako „lot orła”. 20 marca wkroczył do Paryża, który Ludwik XVIII opuścił niewiele wcześniej. Jednak jego znaczenie i pozycja jako władcy były niepewne.
Już 25 marca koalicja antyfrancuska, która na trwającym od jesieni kongresie wiedeńskim nie mogła dojść do porozumienia, ponownie się zjednoczyła i wypowiedziała Napoleonowi wojnę. Cesarz początkowo zaproponował pokój, ale został on odrzucony, co argumentowało mobilizację wojska francuskiego. Cesarz potrzebował szybkiego zwycięstwa. Zdecydował się zaatakować stacjonującą w Niderlandach brytyjską armię księcia Wellingtona. Po dwóch zwycięskich potyczkach oddziały cesarza pojawiły się pod Waterloo.
Bitwa pod Waterloo rozegrała się 18 czerwca 1815 r. Walki toczyły się cały dzień. Wydawało się, że armia brytyjska została pokonana, dopóki z odsieczą nie przybyły wojska pruskie pod dowództwem Gebharda von Blüchera. Ostatecznie pod Waterloo połączone siły koalicjantów niemal dwukrotnie przewyższały swoją liczebnością oddziały Napoleona. To właśnie pod Waterloo cesarza spotkała ostateczna klęska i to tu skończyły się wojny napoleońskie. Sprawdź także ten artykuł na temat wojen napoleońskich.
Sto dni Napoleona – skutki i znaczenie
22 czerwca 1815 r. był dla Napoleona datą jeszcze gorszą niż 4 kwietnia z poprzedniego roku – tego dnia abdykował po raz drugi. Bez znaczenia okazały się być jego dotychczasowe sukcesy wobec ostatniej porażki. Byłego cesarza czekało kolejne zesłanie – na Wyspę św. Heleny. Jeszcze w trakcie swojej edukacji pisał o niej jako o nieistotnej, nic nie znaczącej, a w połowie października 1815 r. stałą się ona jego ostatnim domem. Zmarł 5 maja 1821 r. na raka żołądka.
Kiedy Napoleon znalazł się na Wyspie św. Heleny, Francja podpisała z koalicją VI koalicją pokój, w którym zgadzała się na wypłatę odszkodowań w kwocie 700 milionów franków i powrót swoich granic do ich kształtu z roku 1790. Dodatkowo koalicjanci mieli prowadzić okupację wyznaczonych części ziem francuskich.
Jeszcze przed bitwą pod Waterloo zakończył się kongres wiedeński, który ustalał nowy porządek w Europie. Zadecydowano tam o powrocie na monarsze trony dynastii, które utraciły władzę przez Napoleona – była to zasada restauracji. Podkreślono ich prawa do władania krajami, zgodnie z zasadą legitymizacji. Ustalono tam także zasadę równowagi mającą dopilnować do tego, by żadne państwo nie stało się zbyt silne. Nowy ład zapoczątkowany przez kongres wiedeński przetrwał w Europie właściwie do wybuchu pierwszej wojny światowej.
Autor: Aleksandra Drążek-Szychta
Bibliografia:
- Baszkiewicz J., Historia Francji, Ossolineum, Wrocław 1994
- Leśniewski S., Wojny napoleońskie, Bellona, Warszawa 2015
- Malarski T., Waterloo 1815, Bellona, Warszawa 2003
- Wootten G., Narodziny współczesnej Europy. Waterloo 1815, Wielkie Bitwy historii, Amercom, Poznań 2009
- Zamoyski A., Napoleon. Człowiek i mit, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2019