Świętosława - inaczej Sygryda Storråda - czy to córka Mieszka I?

Księżniczka Świętosława - postać historyczna czy legendarna?

Kronikarz niemiecki Thietmar, biskup Merseburga, nieprzychylny Słowianom, żywo interesował się polityką niemiecko-polską. Urodził się w 1097 roku, więc jego wzmianki o średniowiecznej Polsce oraz o wydarzeniach, związanych z Mieszkiem I i Bolesławem Chrobrym, są przedmiotem zainteresowania ze strony współczesnych historyków. [Jasienica, s. 21-29] W swojej kronice, pisanej po łacinie, zawarł także opis Szwecji, jako północnej krainy, pełnej osobliwości (…) które w ich przedziwnej postaci sama natura tam roztacza - krainy okrutnych czynów tamtejszego ludu (…)[Thietmar, ks.VII [39], s.509]. Władcę Szwecji, Svena Widłobrodego nazywa prześladowcą, a jego synów – jaszczurczym pomiotem. Ich matką, wg kronikarza, była córka księcia Mieszka i siostra jego syna i następcy Bolesława Chrobrego[Thietmar, ks.VII[39], s. 511]

O historyczności Świętosławy świadczy zapis geografa i kronikarza niemieckiego – Adama z Bremy. W swoim traktacie Gesta Hammaburgensis ecclesiae pontificum podał informację o sojuszu polsko-szwedzkim:

Król Szwedów, Eryk, zawarł sojusz z przepotężnym królem Polan, Bolesławem. Bolesław dał Erykowi [za żonę] córkę lub siostrę. Dzięki temu sojuszowi Duńczycy zostali do cna pobici przez Słowian i Szwedów. [Adam z Bremy, za:Labuda, s.133]

Współcześni badacze historii uważają, że sojusz zawarł Mieszko I, wydając za mąż córkę swoją i Dobrawy, przypuszczalnie w 982 – 984 roku. [Labuda, 133].

Paweł Jasienica w opracowaniu Trzej kronikarze zamieścił tablicę genealogiczną Piastów z X – XII wieku. Świętosława Sygryda, córka Mieszka I, zmarła po 1014 roku.  Podobne dane zamieścił M. K. Barański w Dynastii Piastów w Polsce. Świętosława Sygryda urodziła się około 970 roku, a zmarła po 1016 roku. Obie tablice zawierają informację, że była żoną króla Szwecji i Danii – Eryka, a po jego śmierci – żoną Svena Widłobrodego, króla Danii. A może zainteresuje cię także ten artykuł na temat Mieszka I?

Świętosława - Sygryda Storrada – życiorys dumnej Piastówny

Królowa Sygryda – u boku Eryka Zwycięskiego

Księżniczka Świętosława przyszła na świat w X wieku, około 970 roku. Rodzicami przyszłej władczyni Szwecji i Danii byli książę Mieszko I i Dobrawa, jednak skąpe źródła historyczne uniemożliwiają jednoznaczne potwierdzenie tego faktu. Po dojściu do wieku sprawnego, czyli w wieku 12 lat, Świętosława została wydana za mąż, za Eryka Zwycięskiego, władcę Szwecji. Mieszko I umocnił w ten sposób swoją pozycję u ujścia Odry i na wyspie Wolin - sojusz ze Szwecją wymierzony był w Swena duńskiego. Adam z Bremy wspomniał o tym politycznym małżeństwie w swoich Gestach. [Labuda,s.132-135]

Z postacią Piastówny związane są niezwykłe opowieści. Świętosława była ponoć zakochana w Olafie Tryggvasonie, synu króla norweskiego. Musiała o nim zapomnieć, wychodząc za Eryka Zwycięskiego, któremu, wkrótce po zamążpójściu, urodziła syna, późniejszego króla Szwecji – Olafa I Skotkonunga. Według skandynawskich sag, Eryk Zwycięski został otruty przez małżonkę, gdy, w przypływie szaleństwa, chciał złożyć w ofierze Odynowi syna Olafa. Unikając kary za mężobójstwo, Sygryda podpaliła świątynię Odyna w Uppsali – przyjęła się pogłoska, iż to bóg Thor, mszcząc się na Odynie, który zabił Eryka, podpalił jego świątynię. Po śmierci męża stała się obiektem zainteresowania kandydatów do szwedzkiej korony. Sygryda pozbyła się zalotników, mogących zagrozić pozycji jej syna, nakazując podpalenie łaźni, w której przebywali, relaksując się po uczcie, która sama dla nich wydała. Właśnie wówczas zyskała przydomek Storrada – dumna, harda. [Żylińska,s. 23-32]

Olaf Tryggvason również przypomniał sobie o młodzieńczej miłości. Sygryda Storrada nie została jego żoną. Sagi tłumaczą zachowanie Piastówny dwojako – raz, że to Olaf wzgardził jej ręką, innym razem, że dumna Sygryda, rozczarowana postawą dawnego ukochanego, który teraz myślał jedynie o zdobyciu władzy, odtrąciła jego zaloty. Olaf Tryggvason, bohater sag, był wówczas znany z rozbójniczych wypraw do krajów słowiańskich, do Flandrii, Anglii, Szkocji i Irlandii. Olaf i Sven Widłobrody, późniejszym mąż Sygrydy, w 994 roku zagrozili Londynowi. Około roku 1000 Olaf Tryggvason został królem norweskim, przeciwko któremu zawiązała się koalicja duńsko-szwedzko-słowiańska. Nie wiadomo, czy Sygryda miała swój udział w jej powstaniu. Była już wówczas żoną Svena Widłobrodego. Król norweski zginął w roku 1000, w Bitwie Trzech Królów. Stał się bohaterem sag. Niektóre z opowieści utrzymują, że ocalał. [Kienzler, s. 15-33]

Sygryda Storrada – małżonka króla Danii, Svena Widłobrodego

Z małżeństwa ze Svenem Widłobrodym urodziły się dwie córki oraz synowie – Harald i późniejszy król Anglii, Kanut. To właśnie potomkowie króla Danii zostali przez Thietmara nazwani jaszczurczym pomiotem. Podobnie jak ojciec, który zdobył sławę jako nieustraszony krwawy wiking, wsławili się okrutnymi podbojami. Sygryda nie odnalazła szczęścia w małżeństwie. Porywczy Sven wygnał ją z kraju, co opisuje niemiecki kronikarz:

Wygnana przez męża na długi okres czasu, wiele musiała ona znosić wraz z innymi przykrości. [Thietmar,ks.VII[39], s. 511]

Świętosława znalazła schronienie na dworze brata, władcy Polski, Bolesława Chrobrego. Fakt ten potwierdza żona Kanuta, królowa Emma. Być może za jej namową, biskup Brunon Bonifacy z Kwerfurtu, w 1008 roku, co poświadczają ówczesne dokumenty, udał się do Szwecji z misją chrześcijańską. Ochrzcił syna Świętosławy Olafa, króla Szwecji, wraz z tysiącem ludzi, po czym musiał wracać do Polski, bowiem jego misja wywołała wzburzenie. Warto podkreślić, za Gerardem Labudą, znawcą polsko-skandynawskich koneksji politycznych, że za życia Świętosławy Sygrydy Skandynawia przyjęła chrześcijaństwo, na co z pewnością miała wpływ chrześcijanka, żona Eryka Zwycięskiego, a po jego śmierci - Svena Widłobrodego. [Labuda, s. 135]

Po śmierci Svena Widłobrodego, w 1014 roku, Harald i Kanut zabrali matkę do Anglii. Przebywała tam do śmierci. Świętosława Sygryda Storrada, matka królów, zmarła, prawdopodobnie, w Londynie, po 1016 roku. Historycy wciąż próbują rozwiązać zagadki, związane z jej imieniem, pochodzeniem i zawieranymi małżeństwami. W sadze o Olafie Tryggvasonie, z 1109 roku, znajduje się ustęp, potwierdzający, że Sygryda była drugą żoną Svena Widłobrodego, ale matką jego synów, wg tej opowieści, była Gunhilda, córka króla Windlandii. [Prinke, s. 105]