Tadeusz Kościuszko

Zastanawiamy się kim był Tadeusz Kościuszko dla Polski i świata. Jego bogata biografia rzucała go w różne regiony świata, gdzie szukał możliwości uczestniczenia w walce o wolność. Był człowiekiem zafascynowanym ideami wolności, o które walczył nie tylko z bronią w ręku, lecz także w życiu prywatnym. Zmniejszał pańszczyznę w swoim majątku, przeznaczył nagrody pieniężne na wykup czarnych niewolników w USA. Poznaj najważniejsze informacje i fakty z życia bohatera walki o wolność Polski i USA.

Kim był Tadeusz Kościuszko - biografia, informacje i dokonania

Biografia Tadeusza Kościuszki - wczesne lata życia

Historia zapisała życiorys Tadeusza Kościuszki jako człowieka czynu i bohatera narodowego Polski, Stanów Zjednoczonych i Białorusi. Najważniejsze zasługi oddał w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych oraz w powstaniu, które historia upamiętniła pod nazwą Insurekcji Kościuszkowskiej.

Ród Kościuszków wywodził się ze starej szlachty białoruskiej, która z czasem uległa polonizacji. Tadeusz urodził się w 1746 roku na Polesiu. Ponieważ jego starszy brat Józef miał odziedziczyć niewielki majątek rodzinny, Tadeusz wybrał karierę wojskową. W 1765 roku wstąpił do Korpusu Kadetów Szkoły Rycerskiej założonej przez Stanisława Augusta. Szkołę tę ukończył w stopniu kapitana. Naukę kontynuował we Francji, dokąd udał się w 1769 roku dzięki wsparciu Adama Kazimierza Czartoryskiego. Studiował między innymi w Akademii Wojskowej szwoleżerów gwardii królewskiej w Wersalu.

Informacje o karierze wojskowej Tadeusza Kościuszki

Po ukończeniu studiów w Paryżu w 1775 roku, Tadeusz Kościuszko zaczął szukać zatrudnienia w wojsku, najpierw w Polsce, a następnie w Saksonii. W Polsce, po I rozbiorze, wojsko zostało znacznie zredukowane, dlatego też plany kariery wojskowej nie powiodły się. Z powodu braku majątku, nic nie wyszło również z planów założenia rodziny. Ponieważ nie znalazł zatrudnienia w Dreźnie w armii elektora saskiego, Tadeusz wrócił do Paryża, gdzie dowiedział się o wojnie o wolność Ameryki.

W 1776 roku wsiadł w Hawrze na statek do Filadelfii. Tu wykorzystano jego kwalifikację jako inżyniera wojskowego. Powierzono mu fortyfikacje obozów wojskowych i twierdz. Szczególnie doceniono jego zasługi w pracach fortyfikacyjnych, które przyczyniły się do zwycięstwa w bitwie pod Saratogą. Następnie zajął się budową twierdzy West Point nad rzeką Hudson. Później pracował jako inżynier wojskowy w armii południowej.

Za wybitne dokonania w armii amerykańskiej Tadeusz Kościuszko został w 1783 roku awansowany do stopnia generała brygady oraz otrzymał nadanie ziemi i nagrodę pieniężną, która miała być wypłacana w ratach.

Najważniejsze dokonania w Polsce w latach 1784 - 1793

W roku 1784 Tadeusz Kościuszko wrócił do Polski, gdzie kilka lat zarządzał rodzinnym majątkiem. Gdy sejm czteroletni przystąpił do reform wojskowych powołując 100-tysięczną armię Rzeczypospolitej, dla Tadeusza Kościuszki pojawiła się szansa powrotu do kariery w wojsku. W roku 1789 otrzymał nominację na generała majora wojsk koronnych i wysoką pensję.

Konfederacja targowicka dążąca do zniesienia postanowień konstytucji 3 maja, wezwała na pomoc wojska rosyjskie. Tymczasem Tadeusz Kościuszko, jako dowódca jednej z 3 dywizji armii koronnej, brał udział w przygotowaniach armii do wojny polsko-rosyjskiej. Armia koronna nie miała dostatecznych sił, aby odeprzeć atak Rosji. Dlatego też po wkroczeniu wojsk rosyjskich do Polski, wycofała się na linię Bugu. Tadeusz Kościuszko odznaczył się jako bohater zwycięskiej bitwy pod Zieleńcami oraz wykazał swoje wysokie umiejętności jako dowódca. Jednak w 1792 roku nadeszła wiadomość o przystąpieniu króla do Targowicy i nakazie zaprzestania wszelkich działań przeciwko wojskom rosyjskim. Wówczas Tadeusz Kościuszko, jak większość ówczesnych działaczy politycznych, udał się na emigrację, gdzie przygotowywał plany powstania przeciw zaborcom, które zapisało się w historii pod nazwą insurekcji kościuszkowskiej.

Ostatnie lata życia Tadeusza Kościuszki

W 1796 roku Tadeusz Kościuszko został uwolniony z twierdzy w zamian za podpisanie przysięgi wiernopoddańczej, która m.in. zakazywała mu wjazdu do Polski. Po uwolnieniu udał się na emigrację. Przebywał w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych i Francji, gdzie przyjmowany był jako bohater.

Ostatecznie osiadł w Szwajcarii, gdzie mieszkał od 1808 do śmierci w 1817 roku. W ostatnich latach życia opublikował książkę na temat wojskowości. Zajmował się również sztuką: malował obrazy i zajmował się wyrabianiem ozdobnych przedmiotów i biżuterii. Dużo jego energii pochłaniała dobroczynność na rzecz dzieci i ubogich w Szwajcarii.

Ciekawe fakty z życia Tadeusza Kościuszki

Odznaczenia Tadeusza Kościuszki:

1. Był on jednym z pierwszych osób odznaczonych orderem Virtuti Militari w roku 1792,
2. W roku 1784 otrzymał Order Cyncynata w Filadelfii.

Kościuszko nigdy się nie ożenił. W młodości zakochał się w Ludwice Sosnowskiej. Ojciec dziewczyny miała wobec niej inne plany matrymonialne, dlatego też młodzi chcieli uciec i wziąć ślub potajemnie. Niepowodzenie tych planów przyczyniło się do wyjazdu Kościuszki z Polski. W latach późniejszych jedni podejrzewali go o homoseksualizm, inni zaś, że był kobieciarzem.

Mało kto wie, że Tadeusz Kościuszko był również artystą. Będąc w młodości w Paryżu studiował a Akademii Malarstwa i Rzeźby. Był również świetnym pianistą. Prawdopodobnie przebywając w niewoli rosyjskiej komponował polonezy i walce.

Powstanie kościuszkowskie - fakty i bitwy

Kościuszko już na emigracji rozpoczął przygotowania do powstania, które miało być ostatnią deską ratunku dla Rzeczypospolitej. Wysłał do Polski instrukcję przygotowań do powstania. Jednak decyzja o redukcji wojska polskiego oraz informacje o rozbiciu przez Rosjan organizacji podziemnej, spowodowały przyspieszenie planów powstańczych.

Powstanie kościuszkowskie rozpoczęło się 24 marca 1794 roku uroczystą przysięgą na rynku Krakowa. W czasie działań wojennych Tadeusz Kościuszko zreformował armię polską. Przypisuje mu się stworzenie formacji kosynierów, czyli milicji chłopskiej oraz strzelców celnych. Tworząc oddział strzelców Kościuszko wzorował się na amerykańskich oddziałach rangersów przeznaczonych do działań specjalnych. Strzelców rekrutowano spośród myśliwych, leśniczych i ludu Kurpiów, którzy przechodzili szkolenie w strzelaniu.

Kościuszko odznaczył się w czasie zwycięskiej bitwy pod Racławicami. Jednak w bitwie pod Maciejowicami został ranny i dostał się do niewoli. Przetrzymywano go w twierdzy Pietropawłowskiej w Petersburgu.

Co zrobił Tadeusz Kościuszko dla zwykłych ludzi

Historia zna Tadeusza Kościuszkę głównie jako przywódcę insurekcji kościuszkowskiej, bohatera bitwy pod Racławicami i uczestnika walki o wolność USA. Mniej wiemy kim był dla zwykłych ludzi. Kościuszko był człowiekiem zafascynowanym ideałami wolności. Wierzył, że wszyscy powinni być równie. Domagał się wolności i praw dla takich grup jak kobiety, polscy chłopi pańszczyźniani, Żydzi, Indianie czy Afroamerykanie.

Po powrocie z wojny amerykańskiej, przez kilka lat gospodarzył w rodzinnym majątku. Tu znacznie ulżył doli chłopów pańsczyżnianych. Ograniczył ich pańszczyznę z 4 dni do 2, zaś kobiety całkowicie zwolnił. Kościuszko uważał, że kobiety powinny mieć takie same prawa jak mężczyźni.

W 1794 roku, w czasie trwania powstania kościuszkowskiego, wydał Uniwersał Połaniecki, który m.in. ograniczał poddaństwo chłopów, nadawał im wolność osobistą i polecał zawieranie umów między szlachtą a chłopami. Akt ten miał zachęcić chłopów do udziału w powstaniu. Wskutek upadku powstania, uniwersał nie wszedł w życie i w rezultacie nie miał żadnego wpływu na życie chłopów. Jednak miał znaczenie symboliczne. Po bitwie pod Racławicami zaczął nosić chłopską sukmanę. Panował wówczas zwyczaj, że dowódca nosił mundur oddziału, który się najbardziej odznaczył w bitwie.

Tadeusz Kościuszko upominał się również o prawa dla Żydów. W czasie powstania utworzył oddziały złożone z Żydów.

Pieniądze otrzymane za zasługi w wojnie o wolność Stanów Zjednoczonych wypłacono mu dopiero w roku 1798. Pieniądze te przeznaczył na wykupienie z niewoli i kształcenie czarnych niewolników. Będąc w USA przeciwstawiał się zabijaniu Indian.