Władysław I Herman – synowie, panowanie, walki, bilans rządów

Władysław I Herman - dojście do władzy

Władysław I Herman pojawił się na świecie około 1043 roku. Jego rodzicami byli książę Kazimierz I Odnowiciel i Maria Dobroniega, córka Włodzimierza Wielkiego.

Nie wiadomo, co Władysław robił w młodości. Współcześni historycy sądzą, iż książę po śmierci ojca władał dzielnicą mazowiecką. Twierdzenie to potwierdza częściowo wypowiedź najstarszego polskiego kronikarza Anonima zwanego Gallem, według którego Mazowsze było ulubioną ziemią Władysława. Tutaj też, w Płocku, książę rezydował i tutaj został pochowany.

Władysław I Herman zaczął rządzić Polską od mniej więcej 1079 roku. To właśnie wtedy jego starszy brat Bolesław II Śmiały uciekł z kraju po wybuchu konfliktu z biskupem krakowskim Stanisławem ze Szczepanowa. Zdaniem niektórych historyków, Władysław uczestniczył w tym sporze po stronie biskupa, jednak brakuje na potwierdzenie tych spostrzeżeń odpowiednich świadectw źródłowych.

Długie panowanie – najważniejsze informacje

W trosce o pokój z sąsiadami

Na początku swoich rządów Władysław I Herman dążył do uregulowania napiętych stosunków z sąsiadami. Około 1080 roku związał się z czeską księżniczką Judytą, córką Wratysława II, przez co uległy poprawie relacje Piastów z Przemyślidami. Istotną rolę w ułożeniu się obu stron odegrała Świętosława-Swatawa, żona Wratysława II, siostra Hermana.

Niewykluczone, iż za pośrednictwem Czech Polska ułożyła się również z Niemcami. Niektórzy historycy podejrzewają, iż książę Władysław złożył cesarzowi Henrykowi IV hołd lenny. Najpóźniej w 1088 roku sojusz polsko-niemiecki został wzmocniony małżeństwem Hermana z Judytą-Marią, wdową po królu węgierskim Salomonie, a zarazem siostrą cesarza.

W latach 80. XI wieku Władysław I Herman uporządkował również sprawy z Węgrami i Rusinami. Z ówczesnym królem węgierskim Władysławem Arpadą piastowski książę zawarł układ, na mocy którego do Polski powrócił z przymusowej emigracji na Węgrzech królewicz Mieszko, syn Bolesława Śmiałego. W 1088 roku władca piastowski ożenił młodzieńca z nieznaną z imienia księżniczką ruską, w wyniku czego poprawie uległy również stosunki polsko-ruskie.

Polityka pomorska księcia

Począwszy od 1090 roku Władysław I Herman zorganizował kilka wypraw wojennych, mających na celu przywrócenie Polsce utraconego w czasach panowania Bolesława Śmiałego zwierzchnictwa nad ziemiami pomorskimi. Władcę w tych zamierzeniach wspierał palatyn Sieciech, który za jego rządów cieszył się sporymi wpływami na dworze.

Początkowo Piastowie święcili triumfy podczas zmagań z poganami. W wyniku efektownego zwycięstwa pod Nakłem Polakom udało się opanować całe Pomorze Gdańskie. W głównych grodach pomorskich zwycięski palatyn umieścił swoich zaufanych ludzi.

Pomorska polityka Piastów nie była w smak Pomorzanom, którzy podnieśli bunt przeciwko okupantom i usunęli ich ze swoich grodów. Jeszcze w 1091 roku Władysław Herman i Sieciech ponownie pojawili się na Pomorzu, by odzyskać utracone tam wpływy. Podjęta na szeroką skalę kampania, podczas której Polaków wspierały posiłki czeskie, ostatecznie zakończyła się fiaskiem.

Wprawdzie po 1092 roku Piastowie incydentalnie wyprawiali się jeszcze na Pomorze, jednak broniącym się Pomorzanom udało się zachować niepodległość. Jeśli szukasz więcej informacji, sprawdź także ten artykuł o Władysławie Hermanie.

Walki z nieposłusznym synem

W 1093 roku Władysław I Herman musiał się zmierzyć z buntem wybuchłym na Śląsku. Tutejsi możnowładcy mieli już dosyć władcy i jego palatyna, którzy nie uwzględniali kompletnie ich interesów. Nominalnym przywódcą rebelii został najstarszy syn Zbigniew, którego wcześniej książę z nieznanych bliżej powodów umieścił w jednym z klasztorów w Saksonii.

Bunt z każdym dniem stanowił coraz poważniejsze zagrożenie dla podstaw władzy Władysława. Doszło nawet do tego, iż buntownicy przeciągnęli na swoją stronę księcia czeskiego Brzetysława II, który najechał ziemię śląską i opanował Kłodzk oraz okolice.

Przeciwko malkontentom Władysław Herman rzucił wojsko. Po licznych perypetiach Zbigniew i jego stronnicy zostali pokonani w krwawej bitwie nad Gopłem (około 1096 roku). W rezultacie krnąbrny syn znalazł się w niewoli ojcowskiej. Odzyskał wolność najpóźniej w 1097 roku.

Podział państwa

Odzyskanie wolności przez Zbigniewa nie zakończyło walk w łonie dynastii piastowskiej. Zapewne jeszcze w 1097 roku Zbigniew wystąpił po raz wtóry przeciwko ojcu. Towarzyszył mu wtedy jego młodszy brat Bolesław Krzywousty. Bracia wymusili na schorowanym księciu podział państwa. Wielkopolskę otrzymał Zbigniew, zaś Śląsk Bolesław.

Podział ten nie utrzymał się jednak długo, zaś zmagania między obozem juniorów a seniorem przeciągnęły się do 1101 roku. Władztwo piastowskie zostało wówczas znowu podzielone. Zbigniewowi przypadły w udziale Kujawy, Wielkopolska i ziemia łęczycko-sieradzka. Bolesław otrzymał Śląsk i Małopolskę, zaś Władysław utrzymał się na Mazowszu.

Żony i dzieci Władysława Hermana – ciekawostki

Władysław Herman zmarł 4 czerwca 1102 roku. Jego ciało spoczęło w katedrze płockiej.

Syn Kazimierza Odnowiciela był w sumie trzykrotnie żonaty. Jeszcze przed poślubieniem dwóch Judyt, związał się około 1070 roku z Przecławą z rodu Prawdziców. Małżeństwo to zostało zawarte według obrządku słowiańskiego. Owocem tego związku był Zbigniew.

Następnie Władysław Herman pojął za żonę Judytę czeską. Urodziła ona mu Bolesława Krzywoustego, późniejszego władcę Polski w latach 1102-1138. Z kolei ze związku z Judytą-Marią Herman doczekał się trzech córek. Były to odpowiednio:

• Nieznana z imienia (ur. około 1089) – żona najprawdopodobniej księcia włodzimiersko-wołyńskiego Jarosława Światopełkowicza
• Agnieszka (ur. około 1090) – opatka w Ganderscheim i Kwedlinburgu
• Nieznana z imienia (ur. około 1091) – żona nieznanego polskiego możnowładcy