Wojna paragwajska – przyczyny wybuchu, strony, przebieg, straty, skutki

Wojna paragwajska – przyczyny, przebieg i tragiczne skutki

Francisco Solano López – człowiek, który zapoczątkował konflikt

W 1862 roku prezydent i dyktator Paragwaju, Francisco Solano López wymyślił, iż rozpocznie ofensywę przeciwko Brazylii. Marzył o tym, by zagarnąć część brazylijskiego terytorium. López przejął władzę po swoim ojcu, Carlosie Antonio Lópezie. W całej Ameryce Południowej Franciso nazywany był latynoskim Napoleonem. To właśnie on stał się odpowiedzialny za wybuch wojny paragwajskiej.

Dlaczego Francisco Solano López zapragnął zaatakować Brazylię? Najbardziej zależało mu na zapewnieniu swojemu państwu możliwości korzystania bez ograniczeń z ujścia olbrzymiego estuarium, powstałego z połączenia ujściowych odcinków rzek Parany i Urugwaj do Oceanu Atlantyckiego. Ujście to zwane jest La Plata. Co zatem stało się bezpośrednią przyczyną wojny? Dyktator Paragwaju wraz z wojskiem wkroczył na urugwajską ziemię. Niespodziewanie jednak Brazylia, Argentyna i Urugwaj zawarły tzw. Trójprzymierze przeciw Paragwajowi. Koalicję trzech państw finansowo wsparła też Wielka Brytania.

Paragwaj przed wybuchem jednego z najkrwawszych konfliktów XIX wieku

W przeciwieństwie do państw Trójprzymierza, Paragwaj wyróżniał się czymś wyjątkowym. Mieszkańcy państwa rozmawiali w lokalnym języku guarani, który był zupełną nowością w Ameryce Południowej. Porozumiewali się nim wszyscy tubylcy, a guarani stał się w Paragwaju językiem urzędowym. Mieszkańcy Paragwaju posiadali także łączące ich tradycje i zwyczaje oraz specyficzny sposób życia. W kraju była też stabilna sytuacja polityczna, zwłaszcza że rządy za każdym razem obejmowali znakomici prezydenci. Nie było więc mowy o wojnach domowych, czego nie można powiedzieć o Urugwaju czy Argentynie.

Mimo że Paragwaj był spokojny i stabilny, ogromnym problemem w całym państwie było cywilizacyjne zacofanie. Dopiero ojciec Francisco Solano Lópeza zaczął unowocześniać Paragwaj, budując stocznie czy teatr narodowy, a także kolej liniową. Za jego rządów wymieniono również broń dla wojska i dokupiono zmodernizowane elementy zbrojeniowe. Wzniesiono też twierdzę obronną, a na wodę wypuszczono patrole. Nie było to jednak nic nadzwyczajnego w porównaniu z Brazylią czy Argentyną, które wszystkiego posiadały znacznie więcej – zarówno nowoczesnych sprzętów, jak i liczby żołnierzy.

Historia wojny paragwajskiej – o tym powinieneś wiedzieć!

Tak przebiegała wojna paragwajska

W listopadzie 1864 roku jeden z okrętów paragwajskich zatrzymał brazylijski statek pocztowy. Na jego pokładzie podróżował wówczas nowy gubernator brazylijskiej prowincji Mato Grosso, który właśnie do owej prowincji płynął. Wydarzenie to zapoczątkowało starcie Brazylii z Paragwajem wzdłuż granicy. W grudniu tego samego roku Francisco Solano López zajął część nowej prowincji w Brazylii. 18 marca 1865 roku paragwajski dyktator wypowiedział z kolei wojnę Argentynie, która nie chciała się zgodzić, aby wojska z Paragwaju przeszły przez ich teren. Żołnierze paragwajscy najpierw zajęli cześć argentyńskich statków i zdobyli miasto Corrientes, a później wtargnęli do południowej części Brazylii. 1 maja 1865 roku Argentyna, Brazylia i Urugwaj zawarły wspomniane już wcześniej Trójprzymierze, by powstrzymać Francisco Solano Lópeza. Na czele trzech koalicyjnych państw stanęli: Bartolomé Mitre (Argentyna), Venacio Flores (Urugwaj) i Manuel Luís Osório (Brazylia).

• 11 czerwca 1865 – tego dnia miała miejsce bitwa na rzece Parana pod Riachuelo. Znacznie osłabiona została flota paragwajska, co zadecydowało o dalszej historii krwawych bitew.
  
• Wrzesień 1865 – Paragwajczycy ponieśli klęskę pod Uruguaianą (południowa Brazylia).
  
• 24 maja 1866 – rozbicie armii Francisco Solano Lópeza pod Paso de Patria (Paragwaj).
  
• 22 września 1866 – bitwa pod Curupayty (Paragwaj). Łączne straty koalicyjne wyniosły aż 4000 ofiar, podczas gdy dyktator Paragwaju stracił zaledwie… kilkudziesięciu żołnierzy. Bitwa pod Curupayty to największe zwycięstwo armii paragwajskiej w tej wojnie.

Jak to możliwe, że mały Paragwaj tak długo się bronił?

Wiele osób zastanawia się, jak to możliwe, że niewielki Paragwaj odpierał ataki przez tyle lat. Zwłaszcza że odcięty został od dostaw, więc nie miał dostępu do medycznego sprzętu albo leków, które konieczne były do leczenia żołnierzy. Dyktator Paragwaju robił wszystko, by utrzymać ludzi przy życiu. Kazał nawet oddawać mieszkańcom ich własne kosztowności na rzecz państwa, rekwirował bydło od prywaciarzy i płacił za nie mało wartościowymi już banknotami. Jako że Paragwaj nie miał dostępu również do nowoczesnego sprzętu dla żołnierzy, państwo polegało wyłącznie na swoich własnych fabrykach i produktach.

Francisco Solano López postanowił, że powoła do armii każdą osobę zdolną do noszenia broni. Oczywiście, mam na myśli samych mężczyzn. W 1866 roku zarządził pobór do wojska czarnych niewolników, a rok później wciągnął do armii również wszystkich chłopców w wieku 13-16 lat. Gospodarcze problemy Paragwaju spadły na kobiece ręce, ponieważ niemal wszyscy mężczyźni musieli walczyć z Trójprzymierzem. Z początku nie było źle, jednak w kolejnych latach działo się w Paragwaju już tylko gorzej.