Wojny domowe - obszary występowania, przyczyny, przebieg, skutki

Wojny domowe to najbardziej smutne i krwawe wydarzenia w historii ludzkości. Właśnie w czasie wojen domowych dochodzi do największych przykładów ludobójstwa i masowych mordów. Wojna wewnątrz państwa pomiędzy skonfliktowanymi grupami prowadzi często do eskalacji nienawiści i zabijania sąsiadów przez sąsiadów. Dowiedz się jaka jest definicja, cechy, najczęstsze przyczyny i skutki wojen domowych.

Konflikty na świecie, które można określić jako wojna domowa

Co to jest wojna domowa - definicja i cechy

Definicja wojny domowej określa ją jako konflikt zbrojny jako walkę wewnątrz kraju. Wojny domowe nie zostają wywołane przez zewnętrznego agresora, lecz walczą ze sobą obywatele państwa, członkowie plemienia lub grupy etnicznej.

Wojna domowa ma zasięg terytorialny w ramach jednego państwa. Stronami konfliktu są podmioty należące do tego samego państwa. Przyczyny konfliktów leżą w stosunkach wewnętrznych. Najczęściej jest to walka o władzę, walka o lepsze warunki ekonomiczne jakiejś grupy, czy też walka ekonomiczna pod pozorem walki o wolność religijną lub narzucenie innym swojej religii.

Na przestrzeni dziejów, konflikty pojawiają się najczęściej w państwach, gdzie żyją obok siebie różne grupy etniczne, szczególnie gdy jedna z grup jest bardziej przedsiębiorcza i wzbogaca się, zaś biedna grupa uważa to za niesprawiedliwe. Przykładem takich konfliktów jest rzeź Ormian w Imperium Osmańskim. Konflikty wewnętrzne wybuchają również z powodu ruchów separatystycznych, gdy jakaś grupa chce się odłączyć. Przykładem mogą być separatyści sikhijscy.

Skutki wojen domowych są katastrofalne dla gospodarki danego kraju. Następuje osłabienie gospodarcze i finansowe.

Główne wojny domowe w historii:

  • wojny domowe u schyłku republiki rzymskiej,
  • wojna domowa w Rzymie 312 - 324,
  • wojna domowa An Lushana w Chinach 755,
  • wojna dwóch róż w Anglii,
  • wojny husyckie,
  • wojna w Anglii 1642 - 1651,
  • wojna secesyjna 1861 - 1865,
  • wojna białych i czerwonych w Rosji,
  • wojna domowa w Meksyku 1910 - 1917,
  • wojna domowa w Irlandii 1922 - 1923,
  • wojna domowa w Hiszpanii 1936 - 1939,
  • wojna domowa w Grecji 1944 - 1949,
  • wojna domowa w Rwandzie 1990 - 1994,
  • wojna w byłej Jugosławii 1991 - 1995,
  • wojna domowa w Libii,
  • wojna domowa w Syrii 2011,
  • wojna domowa w Jemenie 2011.

Najkrwawsze wojny domowe, które spowodowały znaczne osłabienie państw

Wojny domowe w starożytnym Rzymie

Wojny domowe znaczą historię świata od zarania dziejów. O początku cywilizacji ludzkiej dochodziło do walk wewnętrznych, kiedy to władza przechodził z rąk do rąk. Przykładem, kiedy to walki wewnętrzne spowodowały osłabienie, a co za tym idzie upadek państwa, były walki w Cesarstwie Rzymskim.

Już pod koniec republiki doszło do prób zagarnięcia władzy przez wodzów legionów rzymskich Mariusza i Sullę. Kilka lat później doszło do walk o władzę między Pompejuszem a Juliuszem Cezarem, a następnie między Oktawianem a Markiem Antoniuszem. Walki te doprowadziły do znacznych strat materialnych oraz do wymordowania rzymskich elit. Dwukrotnie (w roku 83 i 43) ogłoszono listy proskrypcyjne, na mocy których mordowano ludzi znajdujących się na liście, zaś morderca otrzymywał część majątku zabitego.

Wskutek tych walk władza znalazła się w ręku jednego człowieka. Jednak władza cesarza, ani prawo sukcesji, nie były prawnie ustalone. Dlatego też dochodziło do licznych walk o władzę. Spośród 52 cesarzy, 29 zostało zabitych w zamachach. Ciągłe wojny domowe spowodowały wyludnienie, straty materialne i osłabienie finansowe. Osłabione cesarstwo nie było w stanie obronić się przed zewnętrznymi najeźdźcami.

Najkrwawsze wojny domowe

Wojna domowa, która pociągnęła za sobą najwięcej ofiar, miała miejsce w roku 755 n.e. kiedy to generał An Lushan usiłował obalić dynastię Tang i przejąć władzę. Zyskał on duże poparcie, gdyż społeczeństwo obwiniało cesarza o klęski żywiołowe, które dotknęły Chiny. Rewolta została stłumiona. Szacuje się, że walki pochłonęły 36 milionów ofiar

Do najkrwawszych wojen domowych dochodzi w Afryce po upadku kolonializmu. Państwa afrykańskie zostały sztucznie podzielone między kolonialistów, zaś granice rysowano ołówkiem na mapie, nie zwracając uwagi, jakie plemiona zamieszkują dane tereny. W rezultacie zamiast państw narodowych, powstały państwa obejmujące skonfliktowane ze sobą plemiona. Dodatkowo władze kolonialne podsycały konflikty, zgodnie z zasadą “dziel i rządź”.

Za najkrwawszą wojnę domową uważa się konflikt w Rwandzie w latach 1990 - 1994. Przyczyny konfliktu leżały w dużej gęstości zaludnienia i dużym rozdrobnieniu gospodarstw rolnych, które nie pozwalały ludziom się wyżywić. Wcześniej lonflikt między plemionami Hutu i Tutsi podsycała jeszcze władza kolonialna. Przed wybuchem konfliktu chłopom z plemienia Hutu rozdano maczety. Momentem zapalnym było zestrzelenie samolotu, w którym zginął prezydent Rwandy. Hutu przystąpili do mordowania Tutsi. Jednak w wielu miejscowościach ofiarami mordów padali ludzie bogatsi, bez znaczenia na plemię. Szacuje się, że ilość ofiar osiągnęła prawie 1 milion ludzi.

Do licznych i krwawych wojen domowych dochodziło w XX wieku, kiedy to komuniści przejmowali władzę w wielu państwach globu. Wojna domowa w Rosji między bolszewikami a rojalistami przyniosła co najmniej 200 tysięcy ofiar. Ogromne ilości ofiar pochłonęła wojna domowa w Chinach kiedy to komuniści stanęli do walki z partią Kuomintang. W wyniku tej wojny do władzy doszedł Mao Zedong, którego uważa się za największego ludobójcę wszechczasów, mającego na rękach krew około 70 milionów ludzi.