Żony Zygmunta Augusta - co o nich wiemy i czy dały mu upragnione potomstwo?

Pierwsze żony Zygmunta Augusta

Elżbieta Habsburżanka – nieszczęśliwa i schorowana pierwsza żona Zygmunta Augusta

Pierwsze małżeństwo Zygmunta Augusta zostało zaplanowane na bardzo wczesnym etapie, jego przyszła żona w momencie zaręczyn miała zaledwie 7 lat, zaś umowa przedślubna została spisana sporo wcześniej, kiedy miała tylko 4 lata. Była nią Elżbieta Habsburżanka, córka Ferdynanda Habsburga, królewna czeska i węgierska. Ze względu na pokrewieństwo pomiędzy nią a Zygmuntem Augustem zgodę na ich ślub musiał wydać sam papież, co stało się w roku 1531. Zygmunt August i Elżbieta Habsburżanka zawarli związek małżeński w 1543 roku.

Pierwszej żonie syna nie sprzyjała Bona Sforza. Prawdopodobnie w grę wchodziło tu jej antyhabsburskie nastawienie. Starała się nawet unieważnić związek syna, powołując się na fakt, że bulla papieska została wydana nieprawidłowo. Zresztą i samemu Zygmuntowi Augustowi Elżbieta miała nie przypaść do gustu. Nie pasowały mu zarówno jej uroda, jak i styl bycia. Nie były to jednak jedyne powody, dla których polski król unikał żony. Od młodości Elżbieta cierpiała bowiem na epilepsję. Zygmunt II August traktował ją oschle, z dystansem. Wyjeżdżając na Litwę, miał pożegnać się z nią zaledwie kilkoma słowami. Doszło nawet do tego, że w tę relację wtrąciła się nawet strona austriacka, oczekując od Zygmunta Augusta lepszego traktowania Elżbiety. Poprawa w tym względzie nastąpiła, jednakże była ona jedynie tymczasowa. Na domiar złego Zygmunt zaczął wdawać się w romanse.

W międzyczasie stan zdrowia Elżbiety stale się pogarszał. Krytyczny był tutaj dzień 11 czerwca 1545 roku, kiedy Elżbieta miała aż 11 ataków epilepsji w ciągu 10 godzin, co niemalże wycieńczyło jej organizm. Przeżyła jeszcze tylko kilka dni. Umarła 15 czerwca 1545 roku, zaś żałoba Zygmunta Augusta podczas uroczystości pogrzebowych miała być dość powściągliwa, niemalże oficjalna. Elżbieta oczywiście zmarła nie urodziwszy wcześniej ani jednego dziecka.

Barbara Radziwiłłówna i skandaliczne małżeństwo Zygmunta Augusta

O swoją przyszłą drugą żonę, Barbarę Radziwiłłównę, córkę kasztelana wileńskiego i hetmana litewskiego Jerzego Radziwiłła Zygmunt August zaczął starać się albo niedługo po śmierci Elżbiety, albo też według innych przekazów nawet wcześniej. Oboje poznali się w Wilnie w roku 1545. Barbara Radziwiłłówna była już wtedy wdową po wojewodzie trockim Stanisławie Gastoldzie. Król ożenił się z nią w tajemnicy w roku 1547, walcząc później o uznanie tego małżeństwa, jak i o koronę dla swojej nowej wybranki. Jako jedną z czasem przyczyn tego małżeństwa podaje się czasami informację o ciąży Barbary, jednakże później się to nie potwierdziło.

Pojęciu jej za żonę przez Zygmunta Augusta towarzyszył olbrzymi skandal. Część posłów miała prosić króla o odpuszczenie tego małżeństwa, inni mieli wręcz żądać, aby wziął z Barbarą rozwód. Sejmiki odmawiały wysyłania posłów na sejm, grożono rokoszem. Marszałek Piotr Kmita zerwał nawet jeden z sejmów przerywając obrady. Stopniowo jednak Zygmuntowi Augustowi udało się przeciągnąć na swoją stronę część szlachty.

Również to małżeństwo Zygmunta Augusta nie miało trwać długo. Przyczyną znowu była choroba żony. Według części źródeł Barbara mogła cierpieć na nowotwór macicy, który szybko wyniszczył jej organizm. Przy łóżku swojej drugiej żony Zygmunt August czuwał stale. Barbara Radziwiłłówna zmarła 8 maja 1551 roku, również nie urodziwszy ani jednego dziecka Zygmunta Augusta. On sam zaś według Przemysława Wiszewskiego miał po śmierci Barbary stracić zainteresowanie kobietami. Miało się to jednak zmienić, lub też wręcz okazać nieprawdą. A może zainteresuje cię także ten artykuł o żonach Kazimierza Wielkiego?

Ostatnia żona Zygmunta Augusta, plany rozwodu, ciekawostki

Katarzyna Habsburżanka – ostatnia żona Zygmunta Augusta

Ostatnią żoną Zygmunta Augusta miała stać się Katarzyna Habsburżanka, siostra Elżbiety i w tamtym czasie wdowa po księciu Mantuy (Włochy). Król Polski miał starać się wtedy również o siostrzenicę króla Francji. Jednakże małżeństwo z Katarzyną miało mieć znaczenie polityczne dla obu stron: Habsburgowie chcieli umocnienia sojuszu z Zygmuntem, aby ten nie zwrócił się w kierunku Francji, z kolei Zygmunt August chciał się zabezpieczyć przed nawiązaniem przez Habsburgów relacji z Rosją.

Poza tym Zygmunt II August potrzebował kolejnego małżeństwa ze względu na potencjalnego potomka, którego mógłby przejąć po nim koronę. W rzeczywistości miał jednak wcale nie chcieć tego małżeństwa. Aby poślubić Katarzynę, Zygmunt August również potrzebował dyspensy papieża.

Ślub pary miał miejsce 30 lipca 1553 roku, Katarzyna miała wtedy 20 lat. Zaś co do potomka: spodziewano się go podobno w roku 1554, ale informacja ta okazała się fałszywa. Spekulowano, że w rozpowszechnieniu tej pogłoski miała udział Bona, zaś skutek tej sytuacji był taki, że Zygmunt August tak jak wcześniej od Elżbiety, tak i później odwrócił się od Katarzyny.