Ada Sari (Jadwiga Szayer) – życie, twórczość, osiągnięcia, praca pedagogiczna
Ada Sari to polska śpiewaczka operowa, która zrobiła międzynarodową karierę. Jej największym „asem w rękawie” był potężny głos – a dokładniej rzadko spotykany sopran koloraturowy, którym śpiewaczka zaskakiwała słuchaczy w operach na całym świecie. Jak rozpoczęła się muzyczna droga Ady Sari? W których miejscach koncertowała śpiewaczka? Jakie były jej najważniejsze arie operowe oraz w ilu językach potrafiła śpiewać wokalistka? Poznaj historię Ady Sari, utalentowanej polskiej diwy operowej.
Jeśli szukasz więcej informacji historycznych i interesujących treści, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły z ciekawostkami historycznymi.
Z tego artykułu dowiesz się:
Jadwiga Szayer – międzynarodowa kariera polskiej śpiewaczki operowej
Edukacja, pierwszy występ i początki muzycznej drogi Ady Sari
Ada Sari, a właściwie Jadwiga Szayer urodziła się 29 czerwca 1886 roku w Wadowicach. Ada była córką Franciszki z Chybińskich oraz adwokata Edwarda Szayera. W wieku trzech lat przeniosła się z rodziną do Starego Sącza, ponieważ jej ociec otworzył tam kancelarię adwokacką. Niedługo potem Edward Szayer zajął stanowisko burmistrza, które piastował w Starym Sączu przez następne siedemnaście lat. W międzyczasie Ada, pod czujnym okiem ukochanej matki, uczyła się gry na fortepianie. Dziewczynka kontynuowała edukację w cieszyńskim gimnazjum, gdzie ćwiczyła śpiew. Następnie studiowała muzykę w Krakowie na pensji sióstr Bożej Miłości. Uczęszczała tam na zajęcia muzyczne, gdzie w dalszym ciągu kształciła swój niebywały wokal.
W latach 1905-1907 Ada uczyła się śpiewu w Wiedniu. Kształciła się w prywatnej szkole muzycznej u samej hrabiny Pizzamano. Artystka publicznie po raz pierwszy wystąpiła w 1906 roku, podczas koncertu odbywającego się na cześć księżnej Lichtensteinu. Ada Sari wykonała wówczas najważniejszą partię w operetce Lalka Edmonda Audrana. Właśnie tego dnia o polskiej śpiewaczce dowiedziała się cała wiedeńska prasa. W latach 1907-1909 Ada kontynuowała naukę śpiewu, tym razem w Mediolanie. W 1909 roku zagrała Małgorzatę w Fauście Charlesa Gounoda, debiutując na rzymskiej scenie Teatro Nazionale. Od tamtego momentu o Polce zaczęło się robić głośno za granicą.
Międzynarodowa kariera polskiej diwy operowej
Ada Sari w latach 1910-1912 występowała w kilku teatrach Aleksandrii, wykonując arię Santuzzy w Rycerskości wieśniaczej Pietro Mascagniego. Grała też Neddę w Pajacach Ruggiero Leoncavalla. Polska śpiewaczka operowa zachwycała swoimi partiami wokalnymi w całych Włoszech, a także Hiszpanii i Portugalii, wcielając się m.in. w rolę Elzy w Lohengrinie Richarda Wagnera. Sopran koloraturowy Ady Sari zaskoczył największych krytyków muzycznych świata. Wokal tego typu jest bowiem najwyższym głosem kobiecym, który charakteryzuje się skalą h do fis, a także dużą ruchliwością (np. precyzyjnym wykonywaniem tzw. ozdobników wokalnych). Adzie Sari, dzięki umiejętnemu władaniu tak potężnym głosem, z reguły przypadały największe partie koloraturowe w operze.
W 1912 roku, po wystąpieniu w operze Romeo i Julia Gounoda, Ada Sari postanowiła na zawsze rozstać się z rolami dramatycznymi. Stwierdziła bowiem, że znacznie lepiej odnajdzie się w partiach liryczno-koloraturowych. Polska diwa operowa po raz pierwszy w Warszawie wystąpiła 28 kwietnia 1914 roku, wcielając się w Gildę w operze Rigoletto Giuseppe Verdiego. Następnie udała się z grupą włoskich śpiewaków operowych w długą trasę koncertową po Rosji. W kolejnych latach ponownie odwiedziła Wiedeń, Hiszpanię, Francję, Portugalię oraz Wielką Brytanię. Śpiewała w światowych operach, wcielając się w rolę m.in.:
- Rozyny w Cyruliku Sewilskim
- Konstancji w Uprowadzeniu z Seraju
- Małgorzaty de Valois w Hugonotach
Wielka kariera Ady Sari. Zobacz, jak artystka zdobyła międzynarodową sławę
Podróże artystyczne polskiej diwy operowej
Ada Sari była zachwycająca na scenie nie tylko ze względu na swój potężny, przyprawiający o ciarki głos. Diwa operowa hipnotyzowała również niesamowitym wyglądem. Jej stroje projektowane były przez najlepszych światowych krawców. Buty Ady Sari, którymi zazwyczaj były prunelki z atłasu, tworzone były zaś przez najbardziej utalentowanych szewców. Wokalistka posiadała ich ponad pięćdziesiąt par na zmianę. Do każdej sukni operowej miała zatem odpowiednio dopasowane, przepiękne prunelki. Adzie zawsze towarzyszyła na scenie czarna woalka z kropkami, a także wenecki szal z brylancikami. Śpiewaczka do swoich szykownych sukni dopierała z reguły jeden rodzaj kamieni – perły, szmaragdy bądź brylanty. Nie korzystała z okularów, ponieważ na szyi zawsze miała zawieszony specjalny aparat do patrzenia.
Najlepszy czas w muzycznej karierze przypadł wokalistce na lata 1919-1929. Ada Sari systematycznie śpiewała wówczas w mediolańskim teatrze La Scala, gdzie występowała w Czarodziejskim flecie jako Królowa Nocy. Mówi się, że partia Królowej Nocy z tej opery jest najtrudniejszą kobiecą operową partią koloraturową na świecie! Ada Sari wyśmienicie i bez żadnego problemu radziła sobie jednak z jej wykonywaniem. W następnych latach kontynuowała koncertowanie po całym świecie, tym razem jednak odwiedzając również Amerykę Północną i Południową. Śpiewała w aż jedenastu językach, nieustannie zachwycając publiczność. Ada dała ponad 30 koncertów w Stanach Zjednoczonych. W latach 1930-1932 odwiedziła zaś opery w Czechosłowacji, Szwajcarii i Holandii, a także zaśpiewała w kilku bałkańskich krajach. Kiedy tylko mogła, regularnie wracała do Polski. Jeśli szukasz więcej informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o kulturze.
Ostatnie lata życia Ady Sari. Kariera pedagożki i liczne odznaczenia
Ada Sari z czasem ponownie zadomowiła się w kraju. Śpiewała w operze krakowskiej, ale też wrocławskiej. Swoim niepowtarzalnym głosem zachwycała słuchaczy również w Polskim Radiu i na wielu polskich scenach koncertowych. W latach 1945-1947 uczyła śpiewu w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie, a w latach 1947-1967 była profesorem nadzwyczajnym w warszawskiej Państwowej Szkole Muzycznej. Pod czujnym okiem pedagożki uczyli się inni wokaliści, m.in. Barbra Nieman, Nina Stano, Bogna Sokorska, Halina Symulska czy Halina Mickiewiczówna de Larzac. Ada Sari zmarła 12 lipca 1968 roku w Aleksandrowie Kujawskim. Polską diwę operową pochowano w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Warto wiedzieć, że Ada Sari odznaczona została za życia kilkoma nagrodami, m.in.:
- 1953 – Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- 1955 – Złoty Krzyż Zasługi
- 1960 – Order Sztandaru Pracy II klasy
Od 1985 roku w Nowym Sączu organizowany jest Międzynarodowy Festiwal i Konkurs Sztuki Wokalnej im. Ady Sari, podczas którego swoich sił spróbować mogą młodzi wokaliści, a także studenci i absolwenci polskich szkół wokalnych bądź aktorskich. Kto wie, może wśród nich pojawi się kiedyś śpiewaczka operowa z głosem tak unikatowym, jaki miała Ada Sari?
Autor: Paulina Zambrzycka
Bibliografia:
- Bogusław Kaczyński: Ada Sari. Kulisy wielkiej sławy, Wydawnictwo Casa Grande, Warszawa 2014
- Słowiński Przemysław, Kowalik Teresa: Królewski dar. Co Polacy dali światu, Wydawnictwo Fronda, Warszawa 2020