Alan Turing to matematyk i kryptolog z Wielkiej Brytanii, który miał ogromny wkład w rozwój kryptologii, informatyki oraz biologii matematycznej. Gdyby nie jego wynalazki i niezwykłe odkrycia, sztuczna inteligencja dziś mogłaby wcale nie istnieć. Co dokładnie wynalazł Alan Turing? Kiedy miała miejsce jego śmierć? Jakie są ciekawostki związane z życiem Turinga? Oto biografia słynnego matematyka z Londynu.
Dzieciństwo, rodzina i homoseksualizm, czyli życiorys Alana Turinga
Alan Turing urodził się 23 czerwca 1912 roku w zamożnej dzielnicy londyńskiej Maida Vale w Londynie. Jego ojciec (Julius Mathison Turing) pracował w indyjskiej służbie cywilnej, zaś matka (Ethel z domu Stoney) towarzyszyła mężowi podczas podróży służbowych. Rodzice Alana chcieli, aby ich dzieci wychowywały się w Wielkiej Brytanii – Alan miał też bowiem starszego brata, Johna. Julius z Ethel po niedługim czasie wrócili do Indii, zostawiając młodego Turinga i brata pod opieką nianiek. Kiedy Alan miał 6 lat, rodzice zapisali go do szkoły dziennej St Michael’s przy Charles Road 20. Nauczyciele chłopca prędko odkryli w nim potencjał naukowy. Rodzina była bardzo dumna z młodego, zdolnego Alana.
Od 1922 do 1926 roku Alan Turing uczył się w Hazelhurst Preparatory School, we wsi Frant (Sussex). Później 13-sto letni już chłopiec zapisał się do szkoły Sherborne z internatem (Dorset). Pierwszy dzień nauki Alana zbiegł się jednak w czasie ze strajkiem generalnym w Wielkiej Brytanii. Chłopiec był na tyle zdeterminowany by zacząć edukację, że przyjechał do szkoły pokonując aż 97 km na rowerze. Zdolny uczeń zaskakiwał swoim umysłem ścisłym, jednak niektórzy nauczyciele wcale nie rozumieli zainteresowań chłopca matematyką. Naciskali wychowanków szkoły na naukę o literaturze, wierząc w jej przyszłość.
W szkole Sherborne wyszedł na jaw homoseksualizm Alana Turinga. Okazało się, że młody uczeń zakochał się w Christopherze Collanie Morcomie, który był jego pierwszą wielką miłością. Niestety jego ukochany zmarł w lutym 1930 roku z powodu powikłań gruźlicy odmiany bydlęcej, po wypiciu skażonego mleka krowiego. Śmierć Christophera wywołała ogromny smutek u Alana Turinga. Jedyne ukojenie chłopak odnajdywał w pracy nad wzorami matematycznymi.
Gdzie jeszcze uczył się twórca sztucznej inteligencji? Dalsza edukacja Alana Turinga
Alan Turing studiował matematykę w latach 1931-1934 w King’s College w Cambridge, otrzymując na koniec wyróżnienie. W 1935 roku udało mu się obronić doktorat w wieku zaledwie 22 lat. Rok później Turing opublikował swoją pracę matematyczną „O liczbach obliczalnych i ich zastosowaniu do problemu Entscheidungsproblem” – jej celem było rozwiązanie problemu rozstrzygalności.Turing poprawił opisy i obliczenia Kurta Gödla z 1931 roku, zastępując język formalny prostymi opisami urządzeń – stały się one później znane jako maszyny Turinga. Zdolny matematyk udowodnił w pracy, że jego „uniwersalna maszyna obliczeniowa” może być zdolna do wykonania wszelkich możliwych obliczeń matematycznych, jeśli tylko znajdzie się na to odpowiedni algorytm. Zależnie od instrukcji jaką dostanie, maszyna może wykonywać dowolną operację. Jego praca została nazwana najbardziej wpływową w historii matematyki.
Alan Turing problem rozstrzygalności sprowadził do tzw. problemu stopu by sprawdzić według nowej teorii, czy istnieje możliwość utworzenia algorytmu mającego możliwość zatrzymania programu. Okazało się, że nie ma takiego algorytmu. Dowód twierdzenia nazwano później dowodem Turinga. Dokładnie w tej samej pracy („O liczbach obliczalnych…”) Alan Turing stworzył komputer, a raczej zarysował jego pierwszy schemat, opierając się o prace Charlesa Babbage’a. W wieku 26 lat Turing stał się najbardziej genialnym matematykiem na całym świecie, a do dnia dzisiejszego maszyny Turinga są centralnym przedmiotem badań obliczeniowych. W latach 1936-1938 młody matematyk spędził większość czasu na nauce w Uniwersytecie Princeton, gdzie studiował kryptologię i matematykę.
Biografia Alana Turinga – czy słynny twórca popełnił samobójstwo?
Co wspólnego z kryptologią oraz informatyką miał Alan Turing?
Podczas II wojny światowej Alan Turing dostał propozycję pracy w Bletchley Park jako kryptoanalityk. Właśnie tam powstała słynna bomba Turinga, która służyć miała do łamania kodu nazistowskiego urządzenia Enigma (niemieckiej maszyny szyfrującej). Pierwszej bomby Turinga na urządzenie Enigma użyto 18 marca 1940 roku, zaś Alan Turing stał się czołowym uczestnikiem łamania niemieckich szyfrów. W 1946 roku Turing otrzymał od króla Jerzego VI Order Imperium Brytyjskiego za zasługi w czasie wojny.
Po wojnie twórca bomb rozkodowujących maszyny nazistowskie utworzył kolejną rzecz – komputer lub też raczej jego prototyp. Zaprojektował każdy szczegół, choć finalnie nie zbudował urządzenia. Jego dziełem był również test Turinga, tzw. sztuczna inteligencja bądź bardziej próba jej zdefiniowania. W latach 1945–1947 kryptolog mieszkał w Hampton w Londynie, gdzie pracował nad projektem Automatic Computing Engine w National Physical Laboratory. Swój pierwszy program komputerowy utworzył dokładnie 10 maja 1950 roku. Mimo, że ACE nie został skonstruowany, to właśnie Turing zapoczątkował sztuczną inteligencję i stworzył możliwość produkcji późniejszych komputerów na całym świecie.
W 1948 roku Alan Turing został wykładowcą na Wydziale Matematyki Uniwersytetu Wiktorii w Manchesterze. Pracował tam nad stworzeniem oprogramowania jednego z najwcześniejszych komputerów z bazą danych – Manchester Mark 1. Turing napisał pierwszą wersję Podręcznika Programisty dla tego urządzenia, a następnie znów zajął się problemem sztucznej inteligencji. Dziś stosuje się odwróconą formę testu Turinga w Internecie, znaną jako CAPTCHA (określenie na to, czy użytkownik jest człowiekiem czy komputerem). Od 1952 roku pracował zaś nad biologią matematyczną i procesem morfogenezy, posługując się równaniem reakcja-dyfuzja. Prace Turinga nad biologią matematyczną uważane są za kluczowe w owej dziedzinie.
Życiorys Alana Turinga, którego nie znacie – śmierć słynnego matematyka
W 1941 roku Alan Turing oświadczył się swojej koleżance Joan Clarke (matematyk i kryptoanalityk), jednak później zerwał zaręczyny po przyznaniu się do bycia homoseksualistą.
W 1952 roku Turing mając 39 lat nawiązał romans z 19-letnim Arnoldem Murrayem. Gdy włamano się do domu matematyka, w trakcie śledztwa Turing przyznał się do związku z Murrayem. Wówczas homoseksualizm był w Wielkiej Brytanii karalny. Obaj mężczyźni zostali oskarżeni, zgodnie z obowiązującym prawem karnym z 1885 roku. Murray został warunkowo zwolniony, zaś Turing dostał do wyboru więzienie albo leczenie się – poprzez branie zastrzyków hormonalnych mających zmniejszyć libido. Codziennie przyjmowane leki sprawiły, że Alan stał się impotentem.
Homoseksualizm kryptologa nie pozwolił mu na wyjazd do Stanów Zjednoczonych. Odsunięto też Alana Turinga od badań związanych z komputerami, zabrano certyfikat i dostęp do poufnych informacji.
Alan Turing w latach 30-tych - fot. domena publiczna Dnia 7 czerwca 1954 roku Turing popełnił samobójstwo, poprzez zatrucie się cyjankiem. Nośnikiem trucizny prawdopodobnie było jabłko, które znaleziono na wpół zjedzone obok ciała martwego matematyka. Sugeruje się, że do samobójstwa mogła zainspirować go słynna scena z Królewny Śnieżki Walta Disneya, która była ulubioną bajką Turinga. Matka Turinga uważała jednak, że syn połknął cyjanek przypadkowo – przez źle przechowywane chemikalia laboratoryjne w mieszkaniu. Szczątki kryptologa poddano kremacji 12 czerwca tego samego roku, zaś prochy rozrzucono w ogrodach krematorium.
We wrześniu 2009 roku premier Gordon Brown przeprosił Brytyjczyków za niesprawiedliwość i okrutne traktowanie Alana Turinga w imieniu całego rządu Wielkiej Brytanii.
Królowa Elżbieta II pośmiertnie ułaskawiła Alana Turinga w 2013 roku.
W 2014 roku Morten Tyldum nakręcił film o pracy Turinga nad łamaniem kodu Enigmy, Gra tajemnic. Film utworzył na podstawie adaptacji biografii Andrewa Hodgesa: „Alan Turing. Enigma”.
W 2019 roku Brytyjczycy uznali Alana Turinga za najwybitniejszą postać XX wieku. Matematyk wygrał tym sposobem z Pablo Picassem, Martinem Lutherem Kingiem, Nelsonem Mandelą, Muhammadem Alim, Davidem Bowiem czy Ernestem Shackletonem.
Autor: Paulina Zambrzycka
Bibliografia:
Andrew Hodges: Alan Turing. Enigma, Wydawnictwo Albatros, Warszawa 2014
Simon Singh, Piotr Amsterdamski:Księga szyfrów, Wydawnictwo Świat Książki, Warszawa 2003
Agnijo Banerjee, David Darling: Dziwna matematyka, Wydawnictwo Helion S.A., Warszawa 2020
