Albert Einstein – pochodzenie, życiorys, odkrycia, nagrody
Albert Einstein jest najbardziej uznanym fizykiem XX wieku. Właśnie jego teorie wpłynęły na niektóre wynalazki, które przydatne nam są po dzień dzisiejszy. To laureat Nagrody Nobla, twórca teorii względności i jeden z najważniejszych twórców mechaniki kwantowej, którego autobiografia fascynuje ludzi na całym świecie. Albert Einstein przyczynił się również do ogromnego rozwoju filozofii nauki. Jakie było miejsce urodzenia Einsteina? Jak wyglądał jego życiorys i najważniejsze teorie? Oto biografia jednego z najbardziej znanych naukowców świata.
Jeśli szukasz więcej informacji i ciekawostek historycznych, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o nauce.
Z tego artykułu dowiesz się:
Albert Einstein – historia, książki o naukowcu i ważne momenty życia
Młodość i miejsce urodzenia Alberta Einsteina
Albert Einstein urodził się 14 marca 1879 roku w Ulm w Wirtembergii (Niemcy). Einstein dorastał w świeckiej rodzinie żydowskiej. Jego ojciec, Hermann Einstein, był sprzedawcą oraz inżynierem, który wraz z bratem założył Elektrotechnische Fabrik J. Einstein & Cie – monachijską firmę, zajmującą się masową produkcją instalacji wodno-kanalizacyjnych oraz gazowych. Matka Einsteina, Pauline Koch, prowadziła z kolei rodzinne gospodarstwo domowe. Einstein miał jedną siostrę Maję, która urodziła się dwa lata po nim (1881 rok).
Młody Albert Einstein uczęszczał do szkoły podstawowej w Luitpold Gymnasium w Monachium. Czuł się tam jednak wyobcowany mimo, że osiągał najlepsze wyniki w nauce. Einstein wyróżniał się na tle innych dzieci przede wszystkim swoją głęboką dociekliwością. Pod koniec lat osiemdziesiątych XIX wieku Max Talmud, polski student medycyny (czasami jadał obiady z rodziną Einsteinów), został nieformalnym nauczycielem młodego Einsteina. Talmud zapoznał swojego ucznia z tekstem naukowym dla dzieci, który zainspirował Einsteina do późniejszych rozważań o naturze światła i eksperymentu myślowego.
Rodzina Einsteinów w połowie lat 90-tych XIX wieku przeniosła się do Mediolanu (Włochy). Młody Albert został w Monachium, aby dokończyć naukę w gimnazjum Luitopolda. Chłopak zaczął jednak mieć problemy z radzeniem sobie samodzielnie, więc sprytnym sposobem wypisał się ze szkoły i dołączył do rodziny.
Dalsza nauka Alberta Einsteina i annus mirabilis („cudowny rok”)
Młodemu Einsteinowi udało się z czasem dostać do Szwajcarskiego Federalnego Instytutu Technologii w Zurychu, dzięki znakomitym wynikom z matematyki i fizyki na egzaminie wstępnym. Wciąż musiał jednak ukończyć rzuconą wcześniej edukację. Albert uczęszczał zatem w między czasie do liceum w Aarau, w Szwajcarii. W 1896 roku zdał tam maturę i jednocześnie wyrzekł się obywatelstwa niemieckiego, zostając obywatelem Szwajcarii (by uniknąć obowiązkowej służby wojskowej).
Einstein ostatecznie dostał pracę w 1902 roku, obejmując stanowisko urzędnika w szwajcarskim urzędzie patentowym. Pracując w nim, Albert Einstein miał czas na dalsze zgłębianie idei, które pojawiły się podczas jego studiów w Szwajcarskim Federalnym Instytucie Technologii. Właśnie te rozważania ugruntowały twierdzenia Einsteina na temat zasady względności. W 1905 roku miał miejsce „cudowny rok” dla przyszłego naukowca. Albert Einstein opublikował wówczas książki (5 sztuk), z których najważniejsze to:
- O elektrodynamice ciał w ruchu – ta słynna publikacja wprowadziła szczególną teorię względności, godząc elektrodynamikę Maxwella z zasadą względności, bez zmieniania jej. STW, jak skrótowo nazywana jest szczególna teoria względności, wyjaśniła również niezależność prędkości światła w próżni. W innej pracy, naukowiec przewidział też równoważność masy i energii. Dzięki temu odkryciu, powstał wzór E=mc2
Warto dodać, że naukowiec rozwinął też wątek efektu fotoelektrycznego (zaobserwowany przez Philipa Lenarda w 1888 roku). Einstein przyjął, iż światło oddziałuje z materią jako cząstki (fotony). Właśnie dzięki temu stwierdzeniu, w jego ręce powędrowała Nagroda Nobla.
- O nowej metodzie wyznaczania rozmiarów molekuł – w niej Albert Einstein wyjaśnił, a także szczegółowo opisał ruchy Browna.
Alberta Einsteina awansowano w 1906 roku na eksperta technicznego drugiej klasy. Później, w 1907 roku, nastąpił kolejny przełomowy moment w jego życiu. Einstein sformułował zasadę równoważności, nazywając ją „najszczęśliwszą myślą życia”. Właśnie ta szczęśliwa myśl pozwoliła mężczyźnie dokonać przełomu w pracach nad ogólną teorią względności.
Pierwsza i druga miłość naukowca – ciekawostki o Albercie Einsteinie
6 stycznia 1903 roku Einstein poślubił Milevę Maric, serbską studentkę fizyki. Naukowiec poznał swoją przyszłą żonę w szkole w Zurychu. Z początku rodzice Alberta byli zdecydowanie przeciwni temu związkowi, głównie ze względu na pochodzenie etniczne Milevy. Niemniej jednak, Einstein nadal się z nią spotykał, a także rozmawiał za pośrednictwem listów, w których opisywał dziewczynie również wiele swoich naukowych pomysłów.
W 1903 roku pojawiły się też inne ciekawostki o Albercie Einsteinie. Młodej parze urodziła się córka Lieserl, którą ponoć oddano do adopcji i jej dalsze losy były nieznane. Poza dziewczynką, para miała dwóch synów – Hansa Alberta Einsteina (który został znanym inżynierem hydrauliki) i Eduarda Einsteina (u którego w młodym wieku zdiagnozowano schizofrenię). Małżeństwo Einsteinów nie było jednak szczęśliwe, ponieważ para rozwiodła się w 1919 roku.
Podczas swojego małżeństwa z Milevą, Einstein rozpoczął romans z kuzynką Elsą. Para sformalizowała swój związek 2 lipca 1919 roku. Niestety, Einstein nadal spotykał się z innymi kobietami. Drugie małżeństwo naukowca zakończyło się 20 grudnia 1936 roku, przez śmierć Elsy.
Biografia Alberta Einsteina. Wynalazki, teorie i życiorys fizyka
Nagroda Nobla – historia osiągnięć naukowych Einsteina
Z ciekawostek warto pamiętać o tym, że Albert Einstein był aż 11 razy nominowany do Nagrody Nobla. Jeszcze ciekawszym jest fakt, że do nagrody nominowało go aż 40 różnych naukowców, z czego dwanaścioro naprawdę wiele razy.
W 1922 roku, naukowiec otrzymał nagrodę Nobla (za rok 192)1. W większej części nominacji do nagrody, uzasadnieniem była teoria względności, sformułowana przez Einsteina. Jako, że komitet uznawał ją za niewystarczalną, uzasadnieniem ofiarowania Nagrody Nobla ustanowił wyjaśnienie efektu fotoelektrycznego przez Alberta Einsteina. Naukowiec nie odebrał nagrody osobiście, bo był w podróży za granicą – zrobił to, w jego imieniu, ówczesny ambasador Niemiec w Szwecji (Rudolf Nadolny).
Podróże Alberta Einsteina i… rządy Adolfa Hitlera
Słynny fizyk zaczął dużo podróżować. W latach 20-tych i 30-tych odwiedził wiele państw azjatyckich, ale też aż trzykrotnie zawitał do Stanów Zjednoczonych. W 1933 roku zamieszkał w Nowym Jorku, później przeniósł się z ówczesną żoną na Bermudy. W 1936 roku Albert Einstein został doktorem Uniwersytetu Nowojorskiego. W tym samym roku, zmarła żona naukowca, Elsa. 1 października 1940 roku Einstein stał się obywatelem USA.
W tym samym czasie, naziści pod wodzą Adolfa Hitlera zyskiwali na znaczeniu – dzięki swojej brutalnej propagandzie w zubożałych Niemczech (po I wojnie światowej). Partia nazistowska wpłynęła na innych naukowców, nazywając dzieło Einsteina „fizyką żydowską”. Obywatelom żydowskim zakazano pracy na uniwersytecie bądź innych naukowych stanowiskach, a sam Einstein miał zostać zamordowany. W międzyczasie, inni europejscy naukowcy opuścili regiony zagrożone przez Niemcy i wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych, obawiając się nazistowskich strategii stworzenia broni atomowej.
Po przeprowadzce do USA, Albert Einstein nigdy nie wrócił do swojej ojczyzny. To w Princeton (New Jersey) spędził resztę życia, pracując nad jednolitą teorią pola – wszechstronnym paradygmatem, mającym na celu ujednolicenie różnorodnych praw fizyki. Podczas II wojny światowej, Einstein pracował nad systemami uzbrojenia marynarki wojennej i przekazał duże darowizny pieniężne dla wojska, sprzedając na aukcjach manuskrypty warte miliony. W eseju dla The Atlantic Monthly, Einstein opowiedział się również za współpracą z ONZ – w celu utrzymania broni jądrowej jako środka odstraszającego przed konfliktem podczas II wojny światowej.
Śmierć Alberta Einsteina
W ostatniej dekadzie swojego życia Einstein, który zawsze uważał się za samotnika, oddalił się jeszcze bardziej od wszelkiego rodzaju reflektorów, woląc pozostać blisko Princeton i pogrążyć się w opracowywaniu nowych teorii naukowych. Dzień przed przemówieniem z okazji siódmej rocznicy powstania Izraela, stwierdzono u niego tętniaka aorty brzusznej (1948 rok). Naukowiec został zabrany do szpitala na leczenie, ale odmówił operacji wierząc, że przeżył swoje życie. Einstein zaakceptował sytuację i postanowił wykrzesać z życia tyle, ile się da. W 1950 roku tętniak zaczął się jednak powiększać, więc naukowiec spisał testament – po to, by jego prawa autorskie, rękopisy orz listy przekazano do Uniwersytetu Hebrajskiego.
Albert Einstein zmarł 18 kwietnia 1955 roku w Priceton, mając 76 lat. Podczas sekcji zwłok Einsteina, patolog Thomas Stoltz Harvey usunął mózg naukowca. Einstein za życia brał czynny udział w badaniach mózgu – jedna z biografii potwierdziła, że naukowiec zawsze miał nadzieję, iż inni uczeni zbadają jego mózg po śmierci. Mózg Alberta Einsteina znajduje się teraz w Centrum Medycznym Uniwersytetu Princeton. Zgodnie z ostatnim życzeniem fizyka, reszta jego ciała została poddana kremacji, a prochy rozrzucone w sekretnym miejscu.
Autor: Paulina Zambrzycka
Bibliografia:
- Abraham Pais:Pan Bóg jest wyrafinowany… Nauka i życie Alberta Einsteina, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa 2001
- Abraham Pais: Tu żył Albert Einstein, Wydawnictwo Próczyński i S-ka, Warszawa 2005
- Jeremy Bernstein:Albert Einstein i granice fizyki, Wydawnictwo Świat Książki, Warszawa 2008