Dzieci Jana III Sobieskiego. Ile synów i córek miał król?

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Herbert GnaśDrukujUdostępnij

Dzieci Jana III Sobieskiego – lista, daty urodzin i zgonów

Dzieci Jana i Marysieńki urodzone w pierwszych latach małżeństwa

Pierwszym dzieckiem pary królewskiej był syn Jakub. Urodził się 2 listopada 1667 roku podczas pobytu Marii Kazimiery w Paryżu. Nadano mu imiona Jakub Ludwik. Jego ojciec chrzestny był zresztą jego imiennikiem, bowiem został nim nie kto inny, jak sam Ludwik XIV. Jakub był w dzieciństwie dość chorowity, jednakże w przeciwieństwie do licznego rodzeństwa udało mu się dożyć wieku dojrzałego.

Kolejny poród Marii Kazimiery i Jana Sobieskiego miał okazać się tragiczny. W dniu 9 maja 1669 roku Maria urodziła bowiem bliźnięta, były martwe.  Następne dziecko – córkę – Maria urodziła w drodze do Francji w maju 1670 roku, jak podaje Edward Rudzki nieco za Brukselą. Była to Teresa Teofila, która jednak niedługo później zmarła. 15 października 1672 roku parze królewskiej urodziła się kolejna córka. Otrzymała ona imię Adelajda Teofila.

Rok później królowa była w kolejnej ciąży. 18 października 1673 roku ponownie urodziła córkę. Nie jest znane jej właściwe imię, ponieważ nie została formalnie ochrzczona. Rodzice chcieli to zrobić, jednakże dziewczynka zmarła niedługo przed ceremonią. Wiadomo jedynie, że Jan i Maria nazywali ją Menonka (La Mannone). Specyficznym zwyczajem Jana III Sobieskiego oraz Marii Kazimiery było nadawanie swoim dzieciom najbardziej pasujących według nich pseudonimów.

Wiadomo, że rodzicami chrzestnymi Menonki mieli być Maria Teresa oraz Karol II Stuart. Zmarła 7 grudnia 1675 roku w Żółkwi. W międzyczasie urodziła się kolejna córka. Było to w 1674 roku, jednakże dziewczynka urodziła się już martwa. Sytuacja ta tak źle wpłynęła na Marysieńkę, że ona sama dość długo musiała pod względem zdrowotnym dochodzić do siebie. Według części źródeł walczono wręcz o jej życie.

Potomstwo pary królewskiej od momentu koronacji

Maria ponownie w ciąży była w 1676 roku. Już w zaawansowanej ciąży (do porodu pozostawał ledwo miesiąc) Maria uczestniczyła w ceremonii koronacji. W dniu 4 marca 1676 roku na świat przyszła Teresa Kunegunda. Zarówno ona, jak i Adelajda zostały ochrzczone 19 lipca 1676 roku. Dokładnie nadane im imiona brzmiały: Adelajda Teofila Ludwika oraz Teresa Kunegunda Karolina Kazimiera. Matką chrzestną tej ostatniej została Maria Teresa. Niedługo później, w 1677 roku, Adelajda zachorowała. Nie znajdowano sposobów ani na jej leczenie, ani nawet na uśmierzenie jej cierpienia. Opiekę nad nią powierzono karmelitankom warszawskim. Dziewczynka niestety również zmarła. Jej szczątki zostały pochowane na Wawelu. Przyczyną tak częstych nieudanych ciąż była zapewne nieleczona kiła, którą prawdopodobnie Maria zaraziła się jeszcze od pierwszego męża, ordynata Zamoyskiego.

Rok 1677 to również rok przyjścia na świat kolejnego dziecka pary królewskiej, tym razem był to syn. 9 września 1677 roku (data dzienna podawana jest różnie w zależności od źródła) w Gdańsku na świat przyszedł Aleksander Benedykt. Związana jest z tym pewna ciekawostka, otóż tak bardzo obawiano się zakłócić spokój ciężarnej Marii, że w okolicy zatrzymano ruch uliczny, zaprzestano też bicia w dzwony, a nawet zatrzymano pobliski skrzypiący zegar na ratuszu. 13 września 1678 roku na świat przyszła kolejna córka, jednakże królowa poroniła.

Następnym z kolei dzieckiem, jaki urodził się Janowi III i Marii Kazimierze był Konstanty Władysław, stało się to 1 maja 1680 roku. Wspomina się, że królowa mogła być w ciąży również na przełomie 1680 i 1681 roku. Podróżowała wtedy na Ruś i miała nieustannie krwawić. Ostatnim zaś synem i w ogóle dzieckiem Jana i Marii był syn Jan. Maria urodziła go w dniu 7 maja 1683 roku w Wilanowie. W źródłach nie zachowało się jednak wiele informacji na jego temat. Nie wiadomo, z jakich powodów zmarł, wspomina się jedynie, że stało się to w roku 1685.

Dzieci Jana III Sobieskiego – biografia, dalsze losy, ciekawe informacje

Jak można wywnioskować z powyższych informacji, tylko czworo dzieci pary królewskiej dożyło dorosłości. Byli to synowie: Jakub Ludwik, Aleksander Benedykt, Konstanty Władysław oraz córka Teresa Kunegunda. Jan III Sobieski próbował zapewnić Jakubowi tron po sobie, ale bezskutecznie. W roku 1691 Jakub ożenił się z Jadwigą Elżbietą, córką elektora Palatynatu Reńskiego Filipa Wilhelma. Sam Jakub próbował później swoich sił już w trakcie elekcji, która wyniosła na tron Augusta II. Wszedł zresztą z nim na tym tle w konflikt, co skończyło się jego uwięzieniem w twierdzy Pleissenburg. Z kolei pozwalając, aby jego córka wyszła za Jakuba Stuarta, skonfliktował się z cesarzem Karolem VI. Pod koniec życia Jakub zamieszkał w rodzinnej Żółkwi. Zmarł 19 grudnia 1737 roku. Ponoć w momencie jego śmierci rozpętała się burza, zaś piorun trafił w tarczę z herbem znajdującą się nad bramą.

Konstanty Władysław nie zapisał się w historii tak wyraźnie, jak Jakub. Wspierał go w staraniach o koronę, za co został wraz z nim uwięziony w Plessenburgu. Dość długo rodzina żyła sprawą jego małżeństwa z Marią Józefą Wesslówną, która zapewne była córką jednej z ochmistrzyń Teresy Kunegundy. Wzięty w tajemnicy ślub miał być obarczony wadami prawnymi, starano się więc o unieważnienie małżeństwa, ostatecznie bezskutecznie. W latach 20. XVIII wieku Konstanty zaczął zmagać się z problemami zdrowotnymi. Cierpiał zapewne na cukrzycę i/lub gościec czy też podagrę. Nadużywał również w tym czasie alkoholu. Zmarł 26 lipca 1726 roku. Jeśli szukasz więcej ciekawych informacji, sprawdź także ten artykuł na temat Jana III Sobieskiego.

Aleksander Benedykt wydaje się, że w mniejszym stopniu niż bracia interesował się polityką. Był też dość słabego zdrowia, chorował na gościec. Maria podobno marzyła, że zostanie kardynałem, on jednak nie był tym zainteresowany. Po przeprowadzce w celach zdrowotnych do Włoch stał się przyczyną licznych skandali towarzyskich. Założył tam również własną scenę teatralną. Niestety coraz bardziej we znaki dawała mu się choroba, on sam zaś nie zamierzał zrezygnować ze swojego tempa życia, ponoć nie brał nawet sprowadzanych mu przez matkę lekarstw. Pod koniec życia postanowił wstąpić do zakonu kapucynów. Zmarł 19 listopada 1714 roku.

Teresa Kunegunda została żoną elektora bawarskiego Maksymiliana Emanuela. W trakcie jego panowania Bawaria zaangażowała się w wojnę o sukcesję hiszpańską. W wyniku serii wydarzeń para znalazła się na wygnaniu. Do Bawarii udało im się powrócić dopiero w roku 1715, po 10 latach na wygnaniu. Jej mąż zmarł 26 lutego 1726 roku. Władzę po ojcu przejął syn pary, Karol jednakże jego relacje z matką były trudne. Do tego stopnia, że otrzymywała od niego tylko niewielkie sumy na utrzymanie. Teresa zdecydowała się w końcu wyjechać i zamieszkała w Wenecji, gdzie borykała się z problemami finansowymi. Zmarła 10 marca 1730 roku, została pochowana obok męża w Monachium.

Autor: Herbert Gnaś

Bibliografia:

1. I. Kienzler, Marysieńka i Sobieski. Wielka Miłość, Wydawnictwo Lira, Warszawa 2017.
2. E. Rudzki, Polskie królowe. Żony królów elekcyjnych, Instytut Prasy i Wydawnictw „Novum”, Warszawa 1987.
3. A. Skrzypietz, Królewscy synowie — Jakub, Aleksander i Konstanty Sobiescy, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2011.