Dzieci Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki. Ile potomstwa miała para królewska?
Kazimierz Jagiellończyk (syn Władysława Jagiełły) miał chyba szczęście w miłości. W odróżnieniu od niektórych jego poprzedników czy następców żenił się jedynie raz. Jego wybranką została Elżbieta Rakuszanka (1454), znana dzisiaj jako „matka królów”. Spędzili ze sobą prawie 50 lat. Przez ten czas król spłodził mnóstwo synów i córek, stając się tym samym jednym z najpłodniejszych władców Polski. Ile w sumie dzieci miał Kazimierz? Odpowiedź znajduje się poniżej.
Jeśli szukasz więcej informacji i ciekawostek historycznych, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o Jagiellonach.
Z tego artykułu dowiesz się:
Potomkowie męscy – królowie Czech, Węgier i Polski
Władysław II Jagiellończyk
To najstarszy syn Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki. Przyszedł na świat dwa lata po ich ślubie w 1456 roku. Od początku swego życia był przygotowywany na następcę tronu. Nigdy jednak nie został królem Polski.
W 1471 roku Władysław II Jagiellończyk zasiadł na stolcu praskim po śmierci Jerzego z Podiebradów. Z kolei w 1490 roku został w drodze elekcji wybrany również na króla Węgier. Nad oboma królestwami rządził do 1516 roku. Jego panowanie na południe od Karpat jest obecnie negatywnie oceniane w historiografii czeskiej i węgierskiej.
Święty Kazimierz
W 1458 roku „matka królów” powiła Kazimierza. W 1602 roku został on ogłoszony świętym Kościoła katolickiego. Jest patronem Polski i Litwy.
Od momentu wyboru Władysława na króla Czech zaczęto go przysposabiać do objęcia rządów w Polsce po śmierci ojca. Podobnie jak w przypadku starszego brata nigdy nie dostąpił tego zaszczytu. Na początku marca 1484 roku Kazimierz nieoczekiwanie zmarł. Do grobu wpędziła go gruźlica, której nie umiano wówczas leczyć.
Jan I Olbracht
Trzecim z synów Kazimierza Jagiellończyka był Jan I Olbracht. Urodził się 27 grudnia 1459 roku w Krakowie. Zmarł z kolei 17 czerwca 1501 roku.
Tak jak reszta dzieci królewskich Jan odebrał staranne wykształcenie. Pobierał naukę od wielkiego kronikarza Jana Długosza i włoskiego humanisty Filipa Kallimacha. W latach 1491-1498 rządził księstwem głogowskim.
Po śmierci Kazimierza Jagiellończyka w 1492 roku Jan Olbracht objął rządy w Koronie. Jego panowanie trwało tutaj prawie 10 lat. W ramach ciekawostki można odnotować, iż król nie miał żony, choć przy jego boku kręciło się mnóstwo kobiet, z którymi romansował na potęgę.
Aleksander Jagiellończyk
5 sierpnia 1461 roku Kazimierz i Elżbieta powitali na świecie Aleksandra Jagiellończyka. Od 1492 roku był on wielkim księciem litewskim, zaś od 1501 roku zastąpił Jana Olbrachta w sprawowaniu funkcji króla Polski.
W 1494 roku Aleksander ożenił się z Heleną, córką wielkiego księcia moskiewskiego Iwana III Srogiego. Uważa się, iż małżeństwo to było udane, choć nie doczekało się ono potomstwa. Śmierć zajrzała Aleksandrowi w oczy 19 sierpnia 1506 roku. Miał wówczas 45 lat. Jego ciało spoczęło w Wilnie.
Zygmunt I Stary
W 1467 roku Elżbieta Rakuszanka obdarzyła męża kolejnym synem, który został zapamiętany przez potomnych jako Zygmunt I Stary. Był on przedostatnim przedstawicielem dynastii Jagiellonów w Polsce. Panował w latach 1506-1548.
Zygmunt Stary żenił się dwukrotnie. W 1512 roku poślubił Barbarę Zápolyą. Małżeństwo to miało zacieśnić związek Jagiellonów z Zápolyami, przeciwnikami Habsburgów. Barbara zmarła po ciężkiej chorobie w 1515 roku, co mocno dotknęło Zygmunta. Po śmierci ukochanej żony król związał się z Boną Sforzą, która rozstała się z tym światem w 1557 roku. Jeśli szukasz więcej informacji, sprawdź także ten artykuł na temat Kazimierza Jagiellończyka.
Fryderyk Jagiellończyk
Ostatnim, szóstym synem Kazimierza Jagiellończyka był Fryderyk (imię otrzymał po cesarzu Fryderyku III). Urodził się 27 kwietnia 1468 roku w Krakowie. W ciągu kolejnych lat życia awansował na kolejne szczeble kariery.
Najpierw w wieku 20 lat został biskupem krakowskim. Pod koniec 1493 roku mianowano go z kolei na arcybiskupa gnieźnieńskiego, będącego jednocześnie prymasem Polski. Jakby tego było jeszcze mało, Fryderyka nominowano później także na kardynała.
Fryderyk Jagiellończyk dbał o sprawy Kościoła. Często organizował synody diecezjalne i prowincjonalne. Rozwijał też w podległych sobie diecezjach kult świętych.
Pozostałe dzieci Kazimierza Jagiellończyka – potomkowie płci żeńskiej
Jadwiga Jagiellonka
To pierwsza z córek Kazimierza Jagiellończyka. Pojawiła się na świecie w 1457 roku, a więc w rok po narodzinach Władysława. Imię otrzymała na część królowej Jadwigi Andegaweńskiej.
Kilkukrotnie o rękę Jadwigi Jagiellonki starał się król węgierski Maciej Korwin, jednak za każdym razem odmawiano mu jej. Ostatecznie królewna wyszła za mąż za księcia bawarskiego Jerzego Bogatego. Na ich ślubie, zorganizowanym pod koniec 1475 roku, zgromadziło się aż 9 tysięcy osób. Pomimo hucznego weseliska, małżeństwo Jagiellonki było kompletnie nieudane. Nie miała ona łatwego życia, gdyż jej małżonek był hulaką, pijakiem i rozpustnikiem.
Zofia Jagiellonka
W 1464 roku Kazimierz Jagiellończyk i Elżbieta Rakuszanka mogli ucieszyć się z narodzin kolejnej córki. Była nią Zofia. W wieku 13 lat wyswatano ją z Fryderykiem Hohenzollernem, margrabią brandenburskim na Ansbach i Bayreuth. W przeciwieństwie do starszej siostry miała bardzo skromne wesele.
O wiele bardziej była natomiast wystawna jej stypa. Ponoć jednej nocy pogrążeni w żałobie uczestnicy pogrzebu Jagiellonki wypili aż 1500 miarek wina oraz skonsumowano kilkaset ryb i dwa woły. W ten sposób Fryderyk chciał podziękować zmarłej małżonce za ich wspólne pożycie. Doczekali się w sumie aż osiemnaścioro dzieci! Zofia zatem prześcignęła pod tym względem swoją niezwykle „produktywną” matkę, stając się najpłodniejszą z niewiast z dynastii Jagiellonów.
Trzy Elżbiety
9 maja 1465 Elżbieta Rakuszanka powiła swoją imienniczkę. Niestety nie nacieszyła się nią zbyt długo, gdyż dziewczynka zmarła dokładnie rok później. Nie są znane przyczyny śmierci królewny.
7 lat później „matka królów” ponownie urodziła córeczkę. Na cześć zmarłej wcześniej córki nazwała ją Elżbieta. Dziewczynka również zmarła w dzieciństwie, dożywszy 9 latek. Pochowano ja najprawdopodobniej w grobie babci Anny Cylejskiej na Wawelu.
W listopadzie 1482 roku urodziła się ostatnia już córka Kazimierza Jagiellończyka. Ponownie nadano jej imię Elżbieta. W 1515 roku Zygmunt Stary wydał ją za mąż za księcia legnickiego Fryderyka II. Szczęście małżonków trwało jedynie kilkanaście miesięcy. A wszystko przez to, że Jagiellonka zmarła przy porodzie córki Jadwigi w 1517 roku.
Anna Jagiellonka
Żyła w latach 1476-1503. W 1491 roku poślubiła księcia pomorskiego Bogusława X, co wzmocniło w znaczący sposób więzi łączące Pomorze z Polską.
Anna Jagiellonka, podobnie jak inne córki Elżbiety rozstała się z tym światem w wyniku choroby. Jeszcze przed śmiercią obdarzyła Bogusława synem – Ottonem. Zdaniem niektórych uczonych, Anna zmarła na gruźlicę lub zapalenie płuc.
Barbara Jagiellonka
To przedostatnia (przed trzecią z Elżbiet) z córek Kazimierza Jagiellończyka. Na świat przyszła w połowie lipca 1478 roku w Sandomierzu.
Tak jak każdą z dziewczyn z rozrastającego się domu Jagiellonów, Barbarę wydano za mąż. Nastąpiło to w 1496 roku. Jej wybrankiem był książę saski Jerzy Brodaty. Ich pożycie było nad wyraz udane. Jagiellonka powiła aż dziesięcioro dzieci: 5 córek i 5 synów.
Z liczbą potomstwa Barbara niemal dogoniła swoją matkę Elżbietę. Ta ostatnia, jak wynika to z niniejszych rozważań, urodziła aż trzynaścioro dzieci. Sześciu synów i siedem córek. Aż 11 spośród nich dożyło lat sprawnych.
Autor: Mariusz Samp
Bibliografia:
- Bardach Juliusz, Kazimierz Jagiellończyk, [w:] Poczet królów i książąt polskich, red. A. Garlicki, Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, Warszawa 1978.
- Bogucka Maria, Kazimierz Jagiellończyk, Książka i Wiedza, Warszawa 1978.
- Borkowska Urszula, Dynastia Jagiellonów w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.
- Duczmal Małgorzata, Jagiellonowie – leksykon biograficzny, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1996.
- Hartleb Kazimierz, Ostatni Jagiellonowie, Sylwety monarchów i ludzi, Ocena wydarzeń, Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych, Lwów 1938.
- Janicki Kamil, Damy złotego wieku, Znak Horyzont, Kraków 2014.
- Janicki Kamil, Barbara Zápolya, Być może jedyna polska królowa, którą mąż kochał szczerze, gorąco, wręcz bez pamięci [https://ciekawostkihistoryczne.pl/2018/03/04/barbara-zapolya-byc-moze-jedyna-polska-krolowa-ktora-maz-kochal-szczerze-goraco-wrecz-bez-pamieci; dostęp: 18.03.2021].
- Jasienica Paweł, Polska Jagiellonów, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1990.
- Jasiński Kazimierz, Rodowód Piastów śląskich, Piastowie wrocławscy, legnicko-brzescy, świdniccy, ziębiccy, głogowscy, żagańscy, oleśniccy, opolscy, cieszyńscy i oświęcimscy, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2007.
- Procner Maria, Polska królowa urodziła 13 dzieci, w tym czterech władców i świętego. Do historii przeszła jako matka królów [https://kobieta.onet.pl/historia-polski-elzbieta-rakuszanka-matka-krolow/tj618k5; dostęp: 16.03.2021].
- Rosik Stanisław, Wiszewski Przemysław, Wielki poczet polskich królów i książąt, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2006.
- Rudzki Edward, Polskie królowe, Żony Piastów i Jagiellonów, Instytut Prasy i Wydawnictw „Novum”, Warszawa 1990.
- Rybus Henryk, Królewicz kardynał Fryderyk Jagiellończyk jako biskup krakowski i arcybiskup gnieźnieński, Varsoviae, Warszawa 1935.
- Rymar Edward, Rodowód książąt pomorskich, t. 2, Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica, Szczecin 1955.
- Wdowiszewski Zygmunt, Genealogia Jagiellonów i Domu Wazów w Polsce, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2005.