Marilyn Monroe – życiorys, życie prywatne, filmografia, nagrody, kontrowersje
Marilyn Monroe to amerykańska aktorka, piosenkarka i producentka filmowa, która znana jest jako ikona popkultury XX wieku. Gdzie urodziła się gwiazda kina? Jakie są jej najbardziej znane filmy? Dlaczego Monroe uzyskała miano „seksbomba”? I dlaczego w tak młodym wieku dotknęła ją śmierć? Oto życiorys najsłynniejszej blondynki świata, Marilyn Monroe.
Jeśli szukasz więcej informacji i ciekawostek historycznych, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o Marilyn Monroe.
Z tego artykułu dowiesz się:
Marilyn Monroe – życiorys ikony popkultury XX wieku
Młodość i trudne dzieciństwo Marilyn Monroe
Marilyn Monroe urodziła się 1 czerwca 1926 roku w Los Angeles, w Kalifornii. Monroe tak naprawdę nazywała się Norma Jeane Mortenson (później ochrzczona zostało jako Norma Jeane Baker). Norma była córką montażystki filmowej, Gladys Pearl Baker z domu Monroe. Tożsamość jej ojca nigdy nie została poznana. Dorastając, Norma spędzała większość czasu w rodzinach zastępczych, a następnie w sierocińcu – jej matka nie chciała bowiem rezygnować z kariery kosztem opiekowania się małą Normą. Dziewczynka czuła się w sierocińcu bardzo samotna, zwłaszcza że jako jedyna z wszystkich dzieci tak naprawdę miała matkę. Z tą różnicą, że matka wcale jej nie chciała. Gladys Pearl Baker z czasem zaczęła mieć bardzo poważne problemy psychiatryczne, przez co ostatecznie została umieszczona w szpitalu psychiatrycznym.
Norma Jeane Baker w rodzinach zastępczych kilkukrotnie doświadczyła napaści seksualnej. Aktorka dopiero po czasie przyznała się, że została zgwałcona mając zaledwie 11 lat. Młoda Norma była bardzo nieśmiała, głównie przez swoje traumatyczne dzieciństwo. Porzuciła szkołę i w 1946 roku, mając lat 16, poślubiła ówczesnego swojego ówczesnego chłopak – kupca marynarki wojennej, 21-letniego Jamesa Dougherty’ego. Norma została gospodynią domową, a para nie była ze sobą blisko. Młoda kobieta mówiła wprost, że nudzi się w tym związku. W 1943 roku jej mąż wyjechał, by dołączyć do Merchant Marines – został wysłany na południowy Pacyfik, podczas II wojny światowej. Niedługo potem para rozstała się.
Początek kariery Marilyn Monroe w modelingu
Aby zarobić na życie, Norma podjęła się pracy w lokalnej fabryce amunicji, w Burbank (Kalifornia). Pracowała tam po 10 godzin dziennie, by móc samodzielnie się utrzymywać. Właśnie tutaj została odkryta jako modelka. Fotograf David Conover opisywał fabrykę amunicji i robił zdjęcia pracownikom, aby pokazać pracujące podczas wojny kobiety. Wręcz uderzyło go piękno i fotogeniczna natura Normy. Tak zaczęła się kariera przyszłej seksbomby – jako modelki.
W sierpniu 1945 roku, Norma Jeane Baker podpisała kontrakt z agencją Blue Book Model Agency. Wraz z nową umową, Norma postanowiła zmienić swój dotychczasowy wizerunek. Zaczęła nazywać siebie Marilyn Monroe, a następnie przefarbowała włosy na blond. Wkrótce Marilyn zaczęła pojawiać się na okładkach przeróżnych magazynów (np. Peek i Pageant). Do świata filmu, Monroe przedostała się w 1946 roku, podpisując 6-miesięczny kontrakt filmowy z 20th Century Fox. Sprawdź także TOP 10 najbardziej znanych cytatów Marilyn Monroe.
Kariera filmowa Marilyn Monroe – początek światowej sławy
Początkowo Monroe wcale nie była uważana za zdolną aktorkę. Była statystką i podczas pracy uczyła się głównie śpiewu, pantomimy czy tańca, obserwując profesjonalistów na planie filmowym. W 1947 roku przedłużono jej kontrakt z wytwórnią. Wówczas zagrała w dramacie „Dangerous Years” oraz w komedii „Scudda Hoo! Scudda Hay!”. Później nie przedłużono jej kontraktu, więc Marilyn wróciła do modelingu. W dalszym ciągu ciężko pracowała, marząc o wielkiej karierze filmowej. Wkrótce udało jej się podpisać kontrakt z Columbia Pictures, gdzie miała okazję dalej kształcić się jako aktorka i „podrasować” swój wizerunek.
Gdy Monroe straciła kolejny kontrakt. Aby mieć jakiekolwiek pieniądze na utrzymanie, pozowała nago do zdjęć, które w 1953 roku kupił Hugh Hefner i wrzucił do pierwszego numeru Playboya. Wkrótce, dzięki kontaktom z Johnem Hyd’em, Monroe zagrała w dwóch filmach („Asfaltowa dżungla” i „Wszystko o Ewie”). Jej kariera aktorska zaczęła powoli się rozwijać. Ze swoim niskim głosem i figurą klepsydry, Marilyn Monroe wkrótce stała się jedną z najsłynniejszych aktorek Hollywood. Udowodniła, że posiada wszelakie niezbędne umiejętności aktorskie.
Marilyn Monroe – amerykańska piosenkarka, aktorka i producentka filmowa
Najważniejsze wydarzenia i najbardziej znane filmy Marilyn Monroe
1951 rok – Monroe grała wówczas głównie w niskobudżetowych filmach, jednak krytycy mocno doceniali jej grę aktorską. Marilyn szczególnie ukochali sobie amerykańscy żołnierze, a ona stała się ich ulubioną pin-up girl. Marilyn w tym roku zagrała w kilku znaczących produkcjach:
- „Proszę nie pukać”
- „Małpia kuracja”
- „Uprzejmie informujemy”
W tym roku Monroe stała się też właścicielką nagrody Henrietta Award, dla najpopularniejszej młodej aktorki. Marilyn Monroe była określana przez krytyków jako seksbomba, dlatego też gwiazda grała głównie „głupiutkie i piękne blondyneczki”. Już wtedy zaczęły pojawiać się jej problemy z tremą, bezsennością i nadużywaniem alkoholu oraz barbituranów.
1953 rok – w tym roku Marilyn Monroe zagrała w filmach, które odniosły duże sukcesy i do dziś są symbolami kinematografii.
- „Niagara” – ten kasowy film jeszcze bardziej rozsławił aktorkę, potwierdzając jednak jej status seksbomby, a nie talent aktorski.
- „Mężczyźni wolą blondynki” – musical reżyserii Howarda Hawska został znakomicie oceniony przez krytyków, lądując na liście najbardziej dochodowych filmów ówczesnego roku. Marilyn Monroe zasłynęła w filmie ze swojego znakomitego śpiewu i tańca, wykonując utwór „Diamonds Are a Girl’s Best Friend”.
- „Jak poślubić milionera” – to komedia romantyczna, która również wylądowała na liście najbardziej dochodowych produkcji 1953 roku. Monroe wówczas była bardzo niepewna siebie na planie, inspirując się jednak poradami Natashy Lytess (nauczycielka sztuki aktorskiej). Niedługo po premierze filmu, aktorka została jedną z najbardziej dochodowych gwiazd 1953 / 1954 roku.
Inne najbardziej znane filmy z Marilyn Monroe – nominacje i nagrody aktorki
1954 rok – właśnie wtedy nakręcono „Słomianego wdowca”, który był brodwayowską komedią romantyczną. Scena z tego filmu najbardziej dziś kojarzy się z postacią Monroe – kiedy Marilyn w białej sukience stoi nad kanałem wentylacyjnym metra i stara się złapać suknię, unoszoną w górę przez podmuchy z wentylacji. Do nakręcenia słynnej sceny, gwiazda potrzebowała aż 40 dubli. Co ciekawe, by nie pokazać zbyt wiele, Monroe założyła wówczas dwie pary białej bielizny. Aktorka za tę rolę otrzymała nominację do nagrody BAFTA.
1955 rok – Marilyn Monroe odeszła z 20th Century Fox i założyła swoją własną wytwórnię Marilyn Monroe Productions, stając się producentką filmową. W tym samym roku zapisała się do Actors Studio w Nowym Jorku, by dalej rozwijać umiejętności aktorskie. Wystąpiła w kilku filmach, sama posiadając możliwość wybierania reżyserów. Monroe stała się nie tylko producentką filmową, ale też bizneswoman.
1956 rok – aktorka wystąpiła w filmie „Przystanek autobusowy”. Monroe dostała za swoją rolę nominację do Złotego Globu za najlepszą aktorkę pierwszoplanową. W tym samym roku, Monroe zagrała we własnej produkcji „Książę i aktoreczka”. Gwiazda otrzymała za swoją rolę Césara francuskiego, nagrodę David di Donatello (Włochy) oraz została nominowana do nagrody BAFTA.
1958 rok – w tym roku Monroe zagrała w „Pół żartem, pół serio”, a za swoją rolę aktorka dostała Złotego Globa. Produkcja uważana jest za klasykę kina i jeden z najlepszych filmów, jaki kiedykolwiek powstał w Stanach Zjednoczonych.
1961 rok – zdrowie fizyczne i psychiczne aktorki zaczęło się pogarszać. Wystąpiła w tym roku w filmie „Skłóceni z życiem”. Mimo, że produkcja nie spotkała się z przychylną oceną krytyków, rola Marilyn Monroe w filmie uznawana jest za jedną z jej najlepszych w całej karierze.
Śmierć Marilyn Monroe – teorie spiskowe
Marilyn Monroe coraz bardziej podupadała na zdrowiu, co zaczynało się odbijać na jej karierze. Niektórzy uważali, że aktorka udaje. W 1962 roku gwiazda zaśpiewała słynne „Happy Birthday” z okazji 45 urodzin prezydenta Johna F. Kenned’yego. Aktorka nadal grała, jednak w mniej znanych produkcjach – za to bardzo kontrowersyjne sceny (np. pływanie nago w filmie „Słodki kompromis”). Monroe pozowała również m.in. dla Vogue. Później kariera aktorki została brutalnie przerwana, przez jej śmierć.
Marylin Monroe zmarła 5 sierpnia 1962 roku. Ostatni dzień przed śmiercią, aktorka spędziła we własnym domu (Los Angeles). Nad ranem, gosposia Monroe (Eunice Murray) znalazła aktorkę martwą w łóżku. Nagła śmierć Marilyn Monroe zaszokowała cały świat. Pojawiły się różne teorie spiskowe na temat śmierci młodej gwiazdy kina, m.in., że to terapeuta Monroe (dr Greenson) otruł aktorkę. Inne teorie głoszą, że Marilyn Monroe zabiła Eunice Murray, FBI (ponoć podejrzewano aktorkę o sympatyzowanie z partią komunistyczną) lub Robert Kennedy (z którym gwiazda miała romans). Większość wskazuje jednak na to, że Monroe popełniła samobójstwo – przez przedawkowanie środków nasennych.
8 sierpnia 1962 roku odbył się pogrzeb amerykańskiej aktorki. Pochowano ją na terenie Westwood Memorial Cemetery. Śmierć Marylin Monroe stała się głównym tematem na całym świecie, a do dziś knute są kolejne teorie spiskowe wokół jej przyczyny. Jak było naprawdę? Czy Marylin Monroe faktycznie popełniła samobójstwo, przytłoczona problemami psychicznymi i wielką karierą? Tego nie dowiemy się już nigdy.
Autor: Paulina Zambrzycka
Bibliografia:
- Alfonso Signorini: Marilyn. Żyć i umrzeć z miłości, Wydawnictwo Świat Książki, Warszawa 2004
- Donald Spoto: Marilyn Monroe. Biografia, Wydawnictwo Prima, Nowy Jork 2001
- Churchwell Sarah: Twarze Marylin Monroe, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2018