Wszystkie kobiety Adama Mickiewicza. Ile serc złamał nasz wieszcz narodowy?
Nasz wieszcz narodowy Adam Mickiewicz ożenił się jedynie raz. Jego wybranką została Celina z domu Szymanowska. W życiu poety było obecnych jednak mnóstwo innych kobiet. Z niektórymi kobietami jedynie niewinnie flirtował, z innymi natomiast miał poważne związki, które jednak prędzej czy później się rozpadły. Mickiewicz nie spuszczał wzroku z innych kobiet nawet po ożenku z Szymanowską.
Jeśli szukasz więcej informacji i ciekawostek historycznych, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o kobietach w historii.
Z tego artykułu dowiesz się:
Pierwsze kobiety w życiu wieszcza – skandale, przygody miłosne i wielkie uczucia
Maryla Wereszczakówna – miłość platoniczna?
Pierwszą poważną miłością w życiu Adama Mickiewicza była jego rówieśnica Maryla Wereszczakówna, wywodząca się z zamożnej i wpływowej szlachty litewskiej. Po raz pierwszy Mickiewicz ujrzał Marylę na wakacjach w sierpniu 1820 roku w miejscowości Tuhanowicze. Miał wtedy 22 lata i od kilkunastu miesięcy uczył w gimnazjum w Kownie, gdzie ledwo wiązał koniec z końcem. Maryla, chociaż nie była boginią piękności, przypadła niemal od razu do gustu wieszcza polskiego, który szczególnie cenił jej wykształcenie i obeznanie w literaturze.
Pobyt poety w Tuhanowiczach trwał dwa tygodnie. Przez ten czas Maryla i Adam odbyli wiele spacerów i wspólnych rozmów. Do romansu jednak chyba nie doszło. Maryla była wtedy już zaręczona z hrabią Wawrzyńcem Puttkamerem, za którego wyszła za mąż niedługo po wyjeździe Mickiewicza z wakacji.
Małżeństwo z Puttkamerem nie było chyba udane. Pani Puttkamerowa wyraźnie nudziła się przy boku hrabiego, który nie miał dodatkowo dla niej czasu. Wszystko zmieniło się, gdy ponownie w pobliżu Maryli zakręcił się Mickiewicz, w którym najzwyczajniej w świecie się zakochała. Mickiewicz szczerze odwzajemnił to uczucie. Para prowadziła ożywioną korespondencję. W procederze tym pośredniczył serdeczny przyjaciel wieszcza polskiego, Tomasz Zan, który przepisywał listy kochanków i umiejętnie wkomponowywał je we własną korespondencję. Jak stąd widać, Mickiewicz zwracał się do swojej kochanki w bardzo oryginalny sposób. Do dziś pozostanie tajemnicą, kto wpadł na ten pomysł, którego wykrycie stało się możliwe dopiero po wielu latach.
Według niektórych autorów, owocem romansu kochanków była córeczka Ewelina, która zmarła w dzieciństwie. Nie ma jednak na potwierdzenie tego domysłu odpowiednich świadectw źródłowych. Jedno jest natomiast pewne w chwili obecnej – świetnie zapowiadająca się znajomość skończyła się już po kilku latach, zerwał ją zaś sam Mickiewicz!
Przygody miłosne z Karoliną Kowalską
Adam Mickiewicz w młodości poznał również Karolinę Kowalską, z którą miał przelotny romans. Wybranka poety była mężatką. Kochankowie spotykali się ze sobą w domu Karoliny (w Kownie), w którym notorycznie nie było jej męża, który jako lekarz musiał często wyjeżdżać do pacjentów. Para miała więc sporo czasu dla siebie.
O związku Adama i Karoliny wiedzieli chyba wszyscy, tylko nie Józef Kowalski, mąż zdradzającej niewiasty. Z czasem jednak Józef zaczął coś podejrzewać. O romansie jej żony doniósł mu pewien szambelan, który nie mógł znieść tego, iż Karolina odrzuciła jego zaloty. W efekcie wybuchł poważny skandal. Na całe szczęście kochankom udało się z niego jakoś wykaraskać. Od tego czasu Mickiewicz zaczął coraz rzadziej widywać się z panią Kowalską.
Adama i Karoliny nie połączyły jakieś wielkie uczucia. Cały związek rozpadł się niczym domek z kart, po tym jak literat poznał Marylę Wereszczakównę, która poważnie zawróciła mu w głowie. Jeśli szukasz więcej informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o sławnych pisarzach.
Kolejne kobiety Adama Mickiewicza
Kochanki poznane za granicą
Po rozstaniu z Marylą Adam Mickiewicz jeszcze kilkukrotnie się zakochiwał. Żył wszak w specyficznej epoce, w której ponad rozsądkiem i rozwagą dominowały uczucia. W 1827 roku kochliwy poeta, bawiąc w Moskwie, zadurzył się w pięknej 19-letniej dziewczynie Karolinie Jaenisch. Kobieta była bardzo inteligentna. Postanowił się nawet z nią ożenić. W ostatnim jednak momencie wycofał się ze swych planów. Ponoć od ożenku odstręczały go charakterologiczne przywary Karoliny, która bardzo łatwo wpadała w histerię.
W Moskwie Adam Mickiewicz poznał także Zinaidę Wołkońską, bardzo utalentowaną kobietę. Według biografów Mickiewicza, wieszcza łączył z urodziwą Rosjanką co najmniej flirt. Dama – jak się przypuszcza – nie dała się oczarować zalotnikowi.
Swój pobyt w Rosji Mickiewicz uwieńczył również romansem z pianistką Marią Szymanowską, matką późniejszej jego żony – Celiny. O wiele poważniejszy związek łączył natomiast Mickiewicza z Karoliną Sobańską. Początkowo był to zwykły romans, który z czasem przerodził się w prawdziwą przyjaźń. Karolina była agentką, dekonspirującą wywrotowców, działających na terytorium Imperium. Koniec związku nastąpił w 1829 roku, kiedy wieszcz polski udał się do Niemiec.
Kolejną przygodę miłosną Adam Mickiewicz przeżył z Konstancją Łubieńską, mężatką. W 1831 roku Mickiewicz trzymał do chrztu córkę Konstancji – Marię Teklę. Wkrótce potem Łubieńska zakochała się po uszy w poecie, dla którego była nawet w stanie porzucić życie rodzinne. Z czasem mężatka oprzytomniała i zarzuciła swoje zamiary. Nie zapomniała jednak o Mickiewiczu, który przeprowadził się do Paryża. Regularnie pisała do niego listy i wpłacała na jego konto pieniądze.
Nieszczęśliwe małżeństwo?
W 1834 roku nastąpiła poważna zmiana w życiu mającego już ponad 30 lat Adama Mickiewicza, który postanowił się ożenić. Jego wybranką została Celina Szymanowska. Ich ślub odbył się w Paryżu.
Pierwsze lata małżeństwa nie zapowiadały mającej później nadejść katastrofy. Celina urodziła mężowi aż sześcioro dzieci, czterech synów (Władysława, Józefa, Aleksandra i Jana) oraz dwie córki (Marię i Helenę). Niemal od samego początku małżonkowie borykali się z kłopotami finansowymi. By im zaradzić, Mickiewicz stara się o dodatkową pracę, na lewo i prawo pożycza pieniądze od przyjaciół. Słowem, ima się każdej sposobności, aby zapewnić rozrastającej się rodzinie godne warunki życia.
Gdyby tego było mało, na rodzinę Mickiewiczów spadają jak grom z jasnego nieba kolejne przykrości, w tym choroba psychiczna Celiny. W obłęd żona Adama popadła po urodzeniu drugiego dziecka. Historycy na różne sposoby próbowali tłumaczyć zaburzenia psychiczne Celiny. Według niektórych z nich, chorobę wywołała kolejna miłość w życiu kochliwego męża, który związał się z Ksawerą Deybel, mieszkającą z Mickiewiczami pod jednym dachem przez kilka ładnych lat. Uważa się, iż Katarzyna obdarzyła Mickiewicza dwójką dzieci. Jeśli w tych spostrzeżeniach kryje się choć ułamek prawdy, to nietrudno zrozumieć postawę Celiny, która nie mogła wytrzymać psychicznie całej tej trudnej sytuacji.
Początkowo Adam Mickiewicz osobiście opiekował się chorą żoną. Później, gdy jej stan znacznie się pogorszył, oddał ją do szpitala dla obłąkanych. Wyciągnął ją stamtąd po jakimś czasie Andrzej Towiański, uznawany za cudotwórcę. Rodzina Mickiewiczów szczerze wierzyła w to, iż Celina została cudownie uzdrowiona przez Towiańskiego, który założył organizację Koło Sprawy Bożej. Do dnia dzisiejszego nie wiadomo, w jaki sposób Towiański postawił na nogi Mickiewiczową. Faktem natomiast pozostaje to, iż Celina powróciła do w miarę normalnego życia i nawet czynnie się zaangażowała na rzecz rozwoju sekty Towiańskiego.
Działalność Celiny przerwała jej śmierć. Nastąpiła ona 5 marca 1855 roku. Tego feralnego dnia przy małżonce był obecny jej mąż. Nie minęło kilka miesięcy, kiedy Mickiewicz podzielił los żony. Zmarł nagle 26 listopada w Konstantynopolu. Przyczyną jego śmierci była prawdopodobnie szalejąca w tym czasie epidemia cholery. Jego ciało pochowano na cmentarzu Les Champeaux w Montmorency. W 1890 roku zwłoki poety przeniesiono na Wawel.
Autor: dr Mariusz Samp
Bibliografia:
- http://niniwa22.cba.pl/choroba_celiny.htm [dostęp: 11.03.2021].
- https://www.se.pl/wiadomosci/polska/super-historia-piekne-sabosci-mickiewicza-aa-wXED-jeCh-pVXF.html [dostęp: 11.03.2021].
- Kalicka M., Kobiety jego życia (Adam Mickiewicz) – Mickiewicz Adam nie odmawiał [https://marhan.pl/biblioteka/51-ludzie/2990-kobiety-jego-zycia-mickiewicz-adam-nie-odmawia-2; dostęp: 11.03.2021].
- Koneczny F., Życie i zasługi Adama Mickiewicza, Fundacja Pomocy Antyk „Wydawnictwo Antyk – Marcin Dybowski”, Komorów 2009.
- Koper S., Kobiety w życiu Mickiewicza, Bellona – Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 2010.
- Koper S., Skandale i romanse Adama Mickiewicza [https://dorzeczy.pl/56435/1/skandale-i-romanse-adama-mickiewicza.html; dostęp: 11.03.2021].
- Koropeckyj R., Adam Mickiewicz, Życie romantyka, przekł. M. Glasenapp, Wydawnictwa WAB – Grupa Wydawnicza Foksal, Warszawa 2013.
- Mucha B., Rosjanki w życiu Adama Mickiewicza, Śląsk, Katowice 1994.
- Sudolski Z., Panny Szymanowskie i ich losy, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1986.
- Wawrzykowska-Wierciochowa D., Adam i Maryla, Dzieje romantycznej miłości Adama Mickiewicza i Maryli Wereszczakówny, Instytut Wyd. Zw. Zaw., Warszawa 1990.
- Witkowska A., Celina i Adam Mickiewiczowie, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1998.
- Witkowska A., Mickiewicz, Słowo i czyn, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
- Witkowska A., Wielcy romantycy polscy, Sylwetki: Mickiewicz, Słowacki, Krasiński, Norwid, Wiedza Powszechna, Warszawa 1980.
- Witkowska A., Wielkie stulecie Polaków, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1987.