Wojny napoleońskie - daty, przebieg, zasięg działania, strony konfliktu

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Aleksandra DrążekDrukujUdostępnij

Wojny napoleońskie – opis konfliktów

Lata 1796 – 1815 najogólniej w historii określa się mianem wojen napoleońskich. Nie jest to jednak stwierdzenie dokładne – Napoleon Bonaparte, mimo, że był doskonałym strategiem, nie wywołał tych konfliktów. Pierwsze bitwy toczone były pomiędzy koalicjami państw europejskich a Francją rewolucyjną, a doprowadziły do nich plotki rozsiewane we Francji przez żyrondystów, sugerujących istnienie europejskiego spisku wymierzonego przeciw Francji. Dokładniejsze byłoby określenie  tych konfliktów jako wojen prowokowanych przez koalicje antyfrancuskie.

Wojny napoleońskie to liczne podboje i bitwy, których wynik kształtował losy całej Europy. Kalendarium tej epoki najlepiej przedstawić wypunktowując informacje o najważniejszym znaczeniu:

• najczęściej uznaje się liczbę siedmiu kampanii: włoską, egipską, pruską (tzw. I wojna polska), hiszpańską, austriacką, rosyjską („Wyprawa Napoleona na Moskwę”),
• epokę wojen napoleońskich rozpoczyna awans Napoleona Bonaparte na dowódcę wojsk francuskich walczących w północnych Włoszech z Austrią, a kończy „sto dni Napoleona” – okres od ucieczki cesarza z Elby do jego klęski pod Waterloo 18 czerwca 1815 r.,
• głównym inicjatorem konfliktów i zawiązywania koalicji antyfrancuskich była Wielka Brytania; strategia „walki” Napoleona z tym krajem oparła się na blokadzie kontynentalnej – polityce zakazującej krajom kontynentu prowadzenia handlu z Wielką Brytanią,
• dzięki Francuzom z inicjatywy Jana Henryka Dąbrowskiego powołano do życia legiony polskie we Włoszech – formacje wojskowe, które miały walczyć o niepodległość Polski; legiony polskie we Włoszech funkcjonowały przez 10 lat, inne oddziały złożone z Polaków wspierały Napoleona nawet, kiedy przegrana została wyprawa na Moskwę i w trakcie stu dni Napoleona – bitwa pod Lipskiem (tzw. „bitwa narodów”) i bitwa pod Waterloo to niektóre ze starć, w których brali udział; ich znaczenie dla kraju pod zaborami było bardzo duże – stanowili symbol nieistniejącej Polski, który przetrwał w „Pieśni legionów polskich we Włoszech”,
• Napoleon prowadził również „podboje” naukowe – w słynnej wyprawie do Egiptu wzięli udział również badacze, dzięki którym świat szerzej zainteresował się jego kulturą,
• strategia była jedną z najważniejszych dziedzin, której poświęcił się Napoleon jako dowódca, ona i znajomość geografii miała w dużej mierze decydujący wpływ na przebieg bitew i minimalizowanie odniesionych strat,
• dopiero w trakcie niepomyślnego przebiegu kampanii rosyjskiej (dokładna data rozpoczęcia odwrotu to 18 października 1812 r.) Napoleon zaczął ponosić coraz większe straty (podczas samej wyprawy na Moskwę straty w ludziach stanowiły ok. 90% jego armii); dlatego bitwa pod Lipskiem, zwana bitwą narodów, ze względu na dwukrotną przewagę liczebną armii koalicyjnej, miała katastrofalny w skutkach dla Napoleona wynik,
• kalendarium wojen napoleońskich kończy „sto dni Napoleona” – okres od jego ucieczki z Elby i ponownego objęcia tronu do porażki pod Waterloo, po której ustalono w Europie nowy porządek, obowiązujący przez cały XIX wiek. Jeśli szukasz więcej informacji, sprawdź także ten artykuł o wyprawie Napoleona na Rosję.

Usystematyzowanie kalendariów poszczególnych kampanii obfituje w wydarzenia, a nawet ich podstawowy opis byłby bardzo rozbudowany. Dlatego najlepiej przedstawia się przebieg wojen napoleońskich za pomocą tabel, takich, jak poniższa:

Autor: Aleksandra Drążek-Szychta

Bibliografia:

1. Baszkiewicz J., Historia Francji, Ossolineum, Wrocław 1990
2. Leśniewski S., Wojny napoleońskie, Bellona, Warszawa 2015
3. Vachee J.B., Napoleon w czasie kampanii, Napoleon V, Oświęcim 2018