Najstarsze miasta świata - wstęp

Około 300 000 lat temu pojawił się na ziemi człowiek rozumny – jego najstarsze szczątki znaleziono między innymi w RPA. Początkowo prowadził on koczowniczy tryb życia, podążając za pożywieniem – zwierzyną i owocującymi roślinami. W ten sposób wędrował powoli na północ, z czasem zdobywając umiejętności, które zadecydowały o jego przyszłości.

Przyjmuje się, że jakieś 17000 lat temu człowiek udomowił psa. 9000 lat p.n.e. opanował umiejętność uprawy pierwszych zbóż. To były działania prowadzące do rozpoczęcia osiadłego trybu życia. W ten sposób zaczęto zakładać pierwsze osady, które z czasem rozwinęły się w pierwsze miasta. Najstarsze z nich wiążą się właśnie z powstaniem pierwszych pól uprawnych.

Ze względów naturalnych pierwsze cywilizacje rozwijały się w dogodnych dla człowieka warunkach klimatycznych, w dolinach rzek – Nilu, Eufratu i Tygrysu, Indusu i Żółtej Rzeki. Jednak najstarsze miasta na świecie pojawiły się także w innych lokalizacjach. Znajdziemy je przede wszystkim na Bliskim Wschodzie, ale także w Europie południowej – Grecji, Bułgarii, Hiszpanii (choć tu już nieco młodsze). Jedno ze starszych miast leży nawet w Finlandii.

1. 8 najstarszych miast świata – Turku

Turku leży w Finlandii, w południowo-zachodniej części kraju. Nazwa miasta pochodzi od staroruskiego słowa oznaczającego targ. Fakt ten może wskazywać na pochodzenie pierwszych mieszkańców tamtejszych okolic właśnie z terenów Rusi. Turku od średniowiecza w Finlandii pełniło rolę stolicy.

Bezsprzecznie Turku jest najstarszym miastem w Finlandii. Brak przy tym dokładniejszego określenia daty początków jego funkcjonowania. Jednak historycy i archeologowie są zgodni co do faktu, że miasto powstało wraz z rozpoczęciem epoki brązu na tych terenach.

8 najstarszych miast świata, czyli nazwy najstarszych miast, które jako pierwsze pojawiły się na świecie
Ruiny rzymskiego teatru w Płowdiwie. Samo miasto rozwija się w tym miejscu od 4 000r. p.n.e. - fot. www.vacacionesbulgaria.com lic. CC BY-SA 4.0

2. 8 najstarszych miast świata – Płowdiw

W pierwszej ósemce najstarszych miast świata znalazło się także miasto bułgarskie – Płowdiw. Jest to druga po stolicy miejscowość pod względem liczby odwiedzających ją mieszkańców. Płowdiw był Europejską Stolicą Kultury w 2019 r. Jednym z jego miast partnerskich jest leżący w Polsce Poznań.

Najstarsze ślady obecności człowieka na terenie dzisiejszego Płowdiwu pochodzą z ok. 4000 r. p.n.e. Jest to jedno z miast, które zmieniło nazwę na przestrzeni dziejów. Do IV w. p.n.e. istniało jako tracka osada o nazwie Eumolpias. Następnie Filip II Macedoński – ojciec Aleksandra Wielkiego – założył tam miasto, którego nazwa brzmiała Filipopolis. Okoliczne plemiona przetłumaczyły to jako Pulpudewa, która to nazwa w języku słowiańskim została przekształcona właśnie w Płowdiw.

3. 8 najstarszych miast świata – Suza

Obecnie Suza leży w Iranie i są to jedynie ruiny na terenie miasta, którego nazwa jest identyczna z historyczną miejscowością. W przeszłości było to jedno z większych miast, a także stolica imperium elamskiego, powstałego ok. 2400 r. p.n.e. Sama Suza z kolei istniała już ok. 4200 r. p.n.e. Przetrwała dość długo – upadła dopiero w VII w. n.e. w trakcie najazdu Arabów.

Na przełomie lat 1901 i 1902 właśnie w Suzie odkryto stellę z Kodeksem Hammurabiego. Znajdujący się obecnie w Luwrze zbiór praw imperium babilońskiego jest jednym z najstarszych tekstów regulacji prawnych na świecie. A może zainteresuje cię także ten artykuł o 10 największych miastach starożytności?

4. 8 najstarszych miast świata – Damaszek

Obecnie drugie co do wielkości miasto Syrii, której jest stolicą. W przeszłości było to jedno z 10 największych miast średniowiecza, a informacje o tworzonych tam bezcennych przedmiotach powtarzane były we wszystkich kręgach cywilizacyjnych. Broń wykuwana w tamtejszych zakładach uważana była za najlepszą na świecie, a nazwa stali damasceńskiej pochodzi oczywiście od nazwy miasta.

Opis miasta pojawił się w egipskich manuskryptach w XV w. p.n.e. Z kolei wykopaliska przeprowadzone na terenie miasta wykazały, że pierwsze ślady osadnictwa w tym miejscu można datować na III tysiąclecie p.n.e. Jednocześnie niektórzy przesuwają tę granicę na okolice roku 4300 p.n.e.

5. 8 najstarszych miast świata – Aleppo

Nieco starsze od Damaszku jest Aleppo – obecnie najludniejsze miasto w Republice Syryjskiej. Pierwszy raz w źródłach pisanych Aleppo wymieniane jest ok. roku 1 800 p.n.e. Archeolodzy odnaleźli ślady wskazujące na zamieszkiwanie człowieka na tych terenach 4 300 lat p.n.e., choć podejrzewa się także VI tysiąclecie przed Chrystusem.

8 najstarszych miast na świecie, czyli najstarsze historyczne miasta na świecie
Cytadela Kalat Halab w Aleppo. Jej początki jako fortyfikacji sięgają IV w. p.n.e. - fot. Memorino lic. CC BY-SA 3.0

To w Aleppo podczas wędrówki z Ur do Kanaanu miał odpoczywać patriarcha Abraham. Miasto zbudowano wzdłuż szlaku łączącego Indie z Europą. W jego historii pojawiało się chrześcijaństwo, judaizm oraz religia muzułmańska. Niestety będąc nawet współcześnie miejscem konfliktu wiele bezcennych zabytków w Aleppo uległo zniszczeniu.

6. 8 najstarszych miast świata – Ateny

Kolejne z 8 najstarszych miast świata to Ateny – stolica i jednocześnie największe miasto w Grecji. Ateny są jednym z 10 miast w Europie, które posiadają największą liczbę mieszkańców. Zgodnie z mitologią grecką nazwa miasta wzięła się od jego patronki – córki Zeusa i bogini mądrości imieniem Atena. Na początku epoki Ateny były jednym z 10 największych miast średniowiecza.

Powszechnie uważaną za najstarszą cywilizację w Grecji, a także i w Europie, jest cywilizacja minojska. Kultura ta rozwinęła się na Krecie i okolicznych wyspach w latach 2 000 – 1 200 p.n.e. Jednak wykopaliska przeprowadzone w Atenach - głównie w okolicach Akropolu – pozwoliły ustalić, że początki tego miasta sięgają ok. 5 000 r. p.n.e.

7. 8 najstarszych miast świata – Byblos (Dżubajl)

Oto jedno z miast na naszej liście, które zmieniło nazwę – obecnie funkcjonuje jako Dżubajl. Pierwotna nazwa nawiązywała do papieru i największej zasługi Fenicjan dla świata – wynalezienia pisma. Fenicjanie założyli jedną z 10 najstarszych cywilizacji świata, jednak miasto jest od nich dużo starsze.

Pierwsze wzmianki o Fenicjanach pochodzą z III tysiąclecia p.n.e. Z kolei informacje zdobyte dzięki wykopaliskom przeprowadzonym na terenie legendarnego Byblos pozwalają stwierdzić, że kultura rozwijała się tam już cztery tysiąclecia wcześniej. Na ten okres bowiem datuje się odkryte tam najstarsze domostwa.

8. 8 najstarszych miast świata – Jerycho

Lista najstarszych miast zamykana jest przez Jerycho – według archeologów najstarsze nieustannie zamieszkane miejsce na świecie. Tutaj rozwijała się jedna z 10 najstarszych cywilizacji świata, zapoczątkowana przez ludy semickie. W Biblii zachował się opis zdobycia miasta przez Jozuego i Izraelitów.

Jerycho leży obecnie na terenie Autonomii Palestyńskiej, na Zachodnim Brzegu Jordanu, na północ od Morza Martwego. Duża liczba wód pitnych pozwalała na wczesny rozwój osadnictwa w tym miejscu. Badania archeologiczne przeprowadzane na terenie Jerycha wykazały istnienie osad datowanych na dziewiąte tysiąclecie p.n.e. To czyni Jerycho najstarszym zamieszkałym miastem na świecie.

Opanowanie umiejętności produkcji pożywienia pozwoliło człowiekowi na rozpoczęcie osiadłego trybu życia. Zmiana ta nastąpiła ok. 9 000 lat p.n.e. Od tamtej chwili ludzie zaczęli budować swoje stałe siedziby – osady, które z czasem rozwinęły się w miasta.

Od momentu powstania do założenia pierwszego miasta człowiek przebył bardzo długą drogę. Z terenów dzisiejszej RPA przemierzył całą Afrykę, by założyć Jerycho.

Autor: Aleksandra Drążek-Szychta

Bibliografia:

  1. Bonarek J., Czekalski T., Sprawski S., Turlej S., Historia Grecji, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005
  2. Bright J., Historia Izraela, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1994
  3. Cieślak T., Historia Finlandii, Ossolineum, Wrocław 1983
  4. https://podroze.onet.pl/ciekawe/historia-suzy-ciekawoskti-informacje/4hg2e9g (dostęp 17 marca 2021)
  5. Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu¸ Pallottinum, Poznań – Warszawa 1971
  6. Składanek B., Historia Persji, t. I, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 2004
  7. Wasilewski T., Historia Bułgarii, Ossolineum, Wrocław 1988
  8. Żebrowski J., Dzieje Syrii od czasów najdawniejszych do współczesności, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 2006
ikona podziel się Przekaż dalej