Pierwsi Piastowie - daty, rządy, władcy, polityka wewnętrzna i zagraniczna
Pierwsi Piastowie - daty, rządy, władcy, polityka wewnętrzna i zagraniczna
Piastowie to pierwsza dynastia rządząca na ziemiach polskich. Władcy z tej dynastii byli początkowo lokalnymi książętami. Wywodzą się z niej pierwsi koronowani królowie Polski, jak Bolesław Chrobry, Mieszko II Lambert i Bolesław II Szczodry. Dowiedz się jak rządzili pierwsi Piastowie, z jakimi problemami się zmagali i dlaczego doszło do rozbicia dzielnicowego.
Najważniejsze wydarzenia w historii Polski Piastów
Najważniejsze wydarzenia w Polsce Piastów
Pierwsi Piastowie zmagali się z problemem uniezależnienia się od Cesarstwa Niemieckiego oraz starali się zorganizować i utrzymać nowo powstałe państwo. Kolejni władcy musieli radzić sobie także z ekspansją Czech oraz z pretensjami królów Czech do korony Polski.
Najważniejsze wydarzenia:
- 966 - chrzest Mieszka I,
- 968 - powstaje diecezja kościelna w Gnieźnie utworzona przez biskupa misyjnego Jordana,
- 997 - misja św. Wojciecha,
- 1000 - zjazd gnieźnieński,
- 1004-1018 - wojny z cesarzem niemieckim,
- 1025 - koronacja Bolesława Chrobrego,
- 1078 - śmierć biskupa Stanisława ze Szczepanowa na rozkaz króla,
- 1136 - bulla gnieźnieńska potwierdziła niezależność Kościoła polskiego,
- 1138 - śmierć Bolesława Krzywoustego stanowi początek rozbicia dzielnicowego.
Skąd się wzięli pierwsi Piastowie w Polsce
Brak źródeł pisanych utrudnia historykom zbadanie, jak powstała dynastia Piastów, gdyż mówi o tym tylko kronika Galla Anonima. Pierwszym potwierdzonym władcą Polski jest Mieszko I, który w roku 966 przyjął chrześcijaństwo jako religię państwową, tym samym dołączył do liczących się władców europejskich.
Istnieją różne teorie na temat pochodzenia Mieszka, na przykład mógł być on Waregiem zbiegłym z Kijowa. Zdaniem większości historyków i archeologów, Mieszko był lokalnym wielmożą, który zbrojnie lub pokojowo zjednoczył okoliczne plemiona i wprowadził jednolitą władzę. Dlatego też historycy coraz częściej uznają, że jego poprzednicy, dynastia lokalnych książąt piastowskich, naprawdę istnieli. Legenda głosi, że dynastię założył Piast, kołodziej lub piastun. Piast mógł być majordomem, który piastował klucze do zamku oraz ważne urzędy i rządził w imieniu słabego króla. Podobny proces miał miejsce we Francji, gdzie majordomowie, na przykład Karol Młot, władali w imieniu słabych królów, a ostatecznie sami przejmowali władzę. Syn Piasta, Siemowit obalił lokalnego władcę, Popiela i przejął władzę.
Władcy z dynastii Piastów
Potomkowie Piasta byli początkowo książętami lokalnymi. Dopiero ochrzczony Mieszko I zaczyna się liczyć w Europie. Koronowanym królem zostaje dopiero jego syn i to po długich zabiegach. Potomkowie Bolesława tracą koronę w niewyjaśnionych okolicznościach. Do dziś nie wiadomo, dlaczego Rycheza, żona Mieszka II wywiozła koronę polską do Niemiec. Na króla koronuje się dopiero wnuk Mieszka II, Bolesław Szczodry. Na jego zlecenie wykonano nowe regalia. Koronował się nimi dopiero Przemysł II, a następnie Wacław II. Regalia te wywiozła do Czech Ryska, córka Przemysła II, wydana za Wacława Czeskiego. Władysław Łokietek musiał zamówić nową koronę.
Królowie i władcy dynastii Piastów:
- Mieszko I - 960 - 992,
- Bolesław I Chrobry - 992 - 1025,
- Mieszko II - 1025 - 1031,
- Kazimierz Odnowiciel 1034-1058,
- Bolesław II Szczodry - 1058 - 1079,
- Władysław I Herman 1079-1102,
- Bolesław III Krzywousty 1102-1138.
Jak rządzili pierwsi Piastowie - polityka wewnętrzna i zewnętrzna
Utworzenie Państwa Polskiego
Aby odpowiedzieć na pytanie, jak rządzili potomkowie Piasta, należy wziąć pod uwagę położenie geograficzne Polski oraz jej sąsiadów. Tereny obecnej Polski były wtedy dżunglą, gdzie z rzadka rozłożyły się niewielkie osady. Teren ten był miejscem połowu niewolników, których Waregowie i Żydzi sprzedawali w Pradze. Na zachodzie Otto I Wielki koronuje się na cesarza i jednoczy księstwa niemieckie po swoim berłem. Zaś na południu powstaje silne państwo Przemyślidów. Państwa te, do których dołącza Mieszko i jego potomkowie, prowadzą ekspansję na tereny Słowian Połabskich.
Na północy i wschodzie żyją pogańskie plemiona, które nie odgrywają jeszcze roli. Na wschodzie Ruś Kijowska przeżywa okres świetności i skutecznie bije się z Bolesławem Chrobrym o Grody Czerwieńskie. Jednak Ruś Kijowska upada wskutek sporów wewnętrznych, rozbicia dzielnicowego i najazdów mongolskich.
Długie panowanie Mieszka I i jego syna Bolesława Chrobrego oznacza zdobycze terytorialne. Obaj królowie jednoczą pod swoim berłem ziemie polskie oraz ze zmiennym szczęściem usiłują podporządkować sobie ziemie sąsiadów.
O silnej władzy i dalekowzrocznej polityce Mieszka świadczy fakt, że zanika handel niewolnikami. Ludzie są potrzebni na miejscu. Chrzest Mieszka i małżeństwo z Dobrawą, miały prawdopodobnie na celu sojusz z Czechami przeciw Wieletom. Jednak chrystianizacja włącza Polskę w sferę kultury łacińskiej. W Polsce powstaje nowoczesna administracja tworzona przez kościół, gdyż tylko duchowni byli w tym okresie piśmienni i wykształceni.
Bolesław Chrobry wykorzystuje nieudaną misję św. Wojciecha, aby wzmocnić prestiż Państwa Polskiego. W czasie zjazdu gnieźnieńskiego zostaje uznany za równego królom europejskim. Jednak wskutek nieprzychylności kolejnego cesarza, koronę królewską udaje mu się uzyskać dopiero przed śmiercią.
Kryzys państwa i władzy prowadzący do rozbicia dzielnicowego
Nie wyjaśniony do końca kryzys, jaki następuje po śmierci Bolesława Chrobrego do dziś stanowi obiekt badań historyków. Synowie i wnukowie Bolesława walczą o tron. Dochodzi również do powstań ludowych i prawdopodobnie buntu przeciw chrześcijaństwu. Okres ten kryje wiele tajemnic: jak zginął Bezprym, czy i dlaczego Mieszko II został wykastrowany, mimo że miał dzieci. Tajemnicą okryty jest też kolejny bunt. Czy była to próba przywrócenia kultu pogańskiego? Czy władzę przejął wówczas tyran, starszy syn Mieszka II, skazany później na “damnatio memoriae”?
Niepokoje te wykorzystują Rusini, którzy odbijają Grody Czerwieńskie, zaś Czesi najeżdżają i łupią Wielkopolskę. Sytuację ratuje dopiero Kazimierz, zwany Odnowicielem, który stopniowo odbudowuje państwo. Kazimierz odzyskuje Śląsk, zaś jego syn Bolesław Grody Czerwieńskie.
Następuje wówczas kolejny, niewyjaśniony kryzys władzy, związany ze skazaniem na śmierć biskupa Stanisława. Następuje wówczas bunt, ucieczka króla, otrucie jego syna, które wymagają badań historycznych. Korona przypada jego słabemu bratu Władysławowi Hermanowi, zaś realną władzę sprawuje potężny palatyn Sieciech. Już za panowania Władysława Hermana dochodzi do walk wewnętrznych w imieniu jego 2 synów Zbigniewa i Bolesława. Słabość państwa wykorzystują Czesi, z którymi sprzymierza się starszy Zbigniew. Bracia walczą też przeciw ojcu i Sieciechowi, który zostaje ostatecznie obalony.
Walkę wygrywa Bolesław Krzywousty, który zdaniem Galla Anonima był synem z prawego łoża. Krzywousty stanął w obliczu najazdu Niemców, pod pretekstem obrony praw Zbigniewa. Aby raz na zawsze zakończyć problem, oślepił Zbigniewa powodując jego śmierć. Bolesław Krzywousty walczył z Czechami, Węgrami, starał się zdobyć Pomorze. W obliczu niepowodzeń złożył hołd cesarzowi niemieckiemu.
Bolesław Krzywousty miał wielu synów. Pamiętając o swoich problemach z bratem, stworzył system senioratu. Wydzielił wszystkim synom dzielnice, zaś władzę zwierzchnią miał sprawować najstarszy syn rezydujący w Krakowie. Niestety synowie Krzywoustego, od razu po śmierci ojca, rozpoczęli walki o władzę i wygnali najstarszego brata. W rezultacie nastąpiła trwające około 150 lat rozbicie dzielnicowe.