Bolesław Chrobry

O ile Mieszko I wprowadził państwo polskie do Europy, to dopiero koronacja jego syna Bolesława Chrobrego uczyniła Polskę równorzędnym partnerem dla ówczesnych potęg europejskich. Bolesław Chrobry był wytrawnym politykiem i świetnym wodzem. Nie zawsze odnosił sukcesy, ale umiał wykorzystywać nadarzające się okazje, aby ugruntować nowopowstałe państwo. Poznaj ciekawe informacje o pierwszym królu Polski.

Bolesław Chrobry - pierwszy polski król

Najważniejsze informacje:

• data urodzenia: 967,
• data śmierci: 1025,
• lata panowania: 992 - 1025,
• koronacja: 1025,
• rodzice: Mieszko I i Dobrawa,
• żony: Węgierka, Emnilda, Oda,
• synowie: Bezprym, Mieszko II Lambert.

Informacje o panowaniu Bolesława znajdujemy u Galla Anonima, lecz także w kronice Thietmara, w pismach Brunona z Kwerfurtu, żywocie św. Wojciecha i innych źródłach.

Bolesław Chrobry - życiorys i lata panowania jako książe i król Polski

Przejęcie władzy i pierwsze lata panowania

Bolesław był jedynym synem Mieszka I i Dobrawy. Jego młode lata nie są do końca znane. Prawdopodobnie przebywał na dworze cesarzy niemieckich, jako zakładnik. Mógł też uczyć się rządzenia, zarządzając Małopolską.

Przejęcie przez niego władzy też jest owiane tajemnicą. Mimo starszeństwa nie został wymieniony w dokumencie Dagome Iudex, który oddaje kraj i 3 młodszych synów Mieszka pod opiekę opiekę papieżowi. Ten tajemniczy dokument jest przedmiotem badań historyków. Czy był to dokument, którym Mieszko chciał zapewnić opiekę papieża dla swojego dziedzictwa, czy też chciał w nim wydziedziczyć najstarszego syna? Może chciał podzielić państwo między synów? Na brutalne przejęcie władzy przez Bolesława wskazuje wygnanie macochy, Ody i jej 3 synów oraz oślepienie wielmożów, którzy stanęli po jej stronie.

Od początku panowania Bolesław był wytrawnym politykiem, który dążył do niezależności państwa polskiego. Śmierć św. Wojciecha z rąk pogańskich Prusów przysporzyła krajowi sławnego męczennika i pierwszego świętego. Wojciech został kanonizowany już w 999 roku. Bolesław skutecznie wykorzystał śmierć męczennika. Wykupił jego zwłoki za znaczną ilość złota, dzięki czemu uzyskał ważną relikwię i rozpoczął starania o utworzenie biskupstwa w Gnieźnie, które miało być zależne bezpośrednio od papieża, a nie od biskupstw niemieckich.

Koronacja Bolesława Chrobrego

Bolesław Chrobry, jako pierwszy król Polski, stał się władcą równorzędnym Ila europejskich koronowanych głów. Koronacją oznaczała niezależność państwa. Historycy spierają się co do tego, kiedy Bolesław został koronowany.

W roku 1000 miał miejsce słynny zjazd gnieźnieński, kiedy to cesarz niemiecki Otto III udał się do Polski, aby odwiedzić grób św. Wojciecha. Czy Otto III planował odtworzenie cesarstwa rzymskiego, czy też chciał stworzyć system zwierzchności cesarza nad 4 najważniejszymi królestwami Europy? Tego nie wiemy, gdyż rychła śmierć cesarza uniemożliwiła jego plany. Niemniej jednak Otto III znacznie wywyższył Bolesława, nadając mu miało przyjaciela cesarstwa oraz wkładając mu na głowę koronę i ofiarowując kopię włóczni św. Maurycego. Według legend Bolesław miał brać udział w otwieraniu grobu Karola Wielkiego w Akwizgranie i otrzymał jego tron.

Historycy spierają się, czy była to koronacja. Koronę królowie otrzymywali od papieża. Dlatego też Bolesław, zaraz po zjeździe, rozpoczął starania o koronę u papieża. Prawdopodobnie już wtedy przyjął tytuł rex, czyli król. Czy ktoś torpedował jego plany przez tyle lat? Czy polska korona zamiast do Polski trafiła na Węgry? Nie wiemy. Na właściwą koronację musiał czekać aż 25 lat i otrzymał ją na kilka tygodni przed śmiercią. Udało się to dzięki śmierci nieprzychylnych Bolesławowi, cesarza Henryka II i papieża Benedykta VII.

W czasie zjazdu gnieźnieńskiego została utworzona, niezależna od Niemiec, organizacja kościelna z arcybiskupstwem w Gnieźnie, zaś Polska została zwolniona z płacenia trybutu.

Wojny i polityka Bolesława Chrobrego

Po śmierci Ottona III tron cesarski objął nieprzychylny dla Bolesława Henryk II, z którym polski książe wojował całe życie. Bolesław zajął Miśnię, Milsko i Łużyce. Walka o te tereny trwała, ze zmiennym szczęściem wiele lat. Cesarz podejmował kilka wypraw na Polskę. Wyprawy te kończyły się podpisaniem pokoju. Ostatecznie Bolesławowi udało się utrzymać te ziemie. Prawdopodobnie na znak pokoju, Bolesław ożenił się, po śmierci Emnildy, z Odą, córką jednego z niemieckich margrabiów.

W międzyczasie Bolesław próbował zawładnąć Czechami. Wykorzystał wewnętrzne walki o władzę i wypędzenie Bolesława Rudego. Najpierw zbrojne i osadził go z powrotem na tronie czeskim. Potem zaś oślepił go i sam objął władzę. Jednak w sprawę wmieszał się cesarz Henryk II i wygnał Polaków z Czech.

Słynna wyprawa kijowska

W 1018 Bolesław Chrobry podjął słynną wyprawę na Kijów, podczas której jakoby jego miecz wyszczerbił się na bramie miasta. Przyczyn ekspansji na Ruś było wiele. Przede wszystkim, w czasie wojen na zachodzie, Ruś sprzymierzyła się z Niemcami i był to pierwszy taki sojusz sąsiadów, zagrażający Polsce z obu stron. Córka Bolesława była żoną Świętopełka, syna Włodzimierza Wielkiego. Po śmierci Włodzimierza tron objął jeden z jego młodszych synów Jarosława Mądrego. Bolesław postanowił interweniować w imieniu swojego zięcia. Trzecim powodem, a może pretekstem, była odmowa oddania mu ręki Przedsławy, siostry Jarosława Mądrego.

Wyprawa ta zakończyła się pełnym zwycięstwem wojsk polskich. Bolesław pokonał Jarosława i wkroczył do Kijowa. Chciał wymienić pojmaną rodzinę Jarosława na swoją córkę. Jaki był tego wynik, nie wiemy, gdyż nie wiadomo co stało się z córką Bolesława. Nie wiadomo też, dlaczego Chrobry, po zagarnięciu znacznych łupów, opuścił Kijów. Przyłączył do Polski Grody Czerwieńskie, zagarnięte wcześniej przez Rusinów. Zostały one ponownie podbite przez Jarosława, już po śmierci Bolesława. Co ciekawe Bolesław zabrał ze sobą również Przedsławę.

Bolesław Chrobry - rodzina i synowie

Bolesław był żonaty prawdopodobnie 4 razy. Dwie pierwsze żony zostały odesłane, prawdopodobnie z przyczyn politycznych, bo miłość w tamtych czasach aż tak bardzo się nie liczyła. Pierwsze małżeństwo zostało zaaranżowane z ojcem dziewczyny, margrabią Miśni Rygdagiem, który szukał sojusznika przeciwko buntującym się plemionom słowiańskim. Niestety, jego hrabstwo zostało najechane przez Czechów, zaś wygnany Rygdag wkrótce zmarł. Dziewczyna straciła pozycję i została odesłana. Jaki był jej dalszy los, tego na pewno nie wiemy. Jednak córka Rygdaga zrobiła dużą karierę w klasztorze w Kwedlinburgu, gdzie była znaczącą i wpływową postacią, może nawet opatką.

Dlaczego Bolesława ożeniono z księżniczką węgierską, nie wiemy. Nie wiemy również dlaczego ją odesłano, mimo że urodziła mu syna Bezpryma.

Trzecie małżeństwo z Emnildą trwało około 28 lat. Była ona córką słowiańskiego księcia, być może z Moraw. Nie wiemy jakie było polityczne podłoże tego małżeństwa. Być może Bolesław wybrał ją sam, gdyż tuż przed śmiercią swego ojca, zapewne o wielu sprawach sam decydował. Urodziła dwóch synów: Mieszka i Ottona oraz 3 córki.

Już po śmierci Emnildy, Bolesław przypieczętował polsko-niemiecki pokój w Budziszynie, małżeństwem z Odą, córką margrabi Miśni. Z małżeństwa tego urodziła się córka. Historycy zastanawiają się dlaczego Bolesław poprosił o rękę Przedsławy, siostry Jarosława Mądrego, mimo że był już żonaty z Odą. Może oczywista odmowa miała być pretekstem do wyprawy na Ruś. Po zdobyciu Kijowa polski król, już po pięćdziesiątce, co było w tamtych czasach wiekiem dość podeszłym, posiadł Przedsławę. Przechwalał się, że z zemsty za zniewagi uczyni z niej swoją nałożnicę. Tak też zrobił, a Przedsławę zabrał ze sobą do Polski.

Ogromne kontrowersje budzą synowie Bolesława. Do dziś nie wiadomo, dlaczego pierworodny syn o dziwnym imieniu Bezprym, został pozbawiony sukcesji i wysłany do klasztoru. Nie pogodził się z przejęciem władzy przez młodszego brata i wykorzystał jego niepowodzenia wojenne, aby podburzyć sąsiadów Polski do najazdu. Został osadzony na tronie dzięki pomocy cesarza, któremu odesłał polskie insygnia koronacyjne. Historia oceniła go jako tyrana, który został w końcu zamordowany za swe zbrodnie i skazany na wymazanie z kart historii.