Historia najnowsza stanowi okres do wybuchu rewolucji francuskiej do dziś. Są to czasy ogromnego rozwoju technologicznego, który zapoczątkował wynalazek maszyny parowej. Okres ten jest świadkiem walki o hegemonię, najpierw w Europie, a następnie na świecie, który państwa europejskie dzielą między siebie. Zmieniają się sojusze, upadają dawne imperia, a na ich miejsce powstają nowe. Dochodzi do ogromnych zmian gospodarczych, społecznych i obyczajowych, które przyniosłu przeciętnym ludziom niespotykany dotychczas dobrobyt, lecz także nowe problemy.

Historia najnowsza - jakie daty obejmuje

Podział epok historycznych jest umowny i służy usystematyzowaniu wiedzy, zaś każda epoka zaczyna się i kończy ważnymi wydarzeniami, które oznaczają liczące się zmiany w dziejach. Podział dziejów najnowszych różni się. Generalnie jednak przyjmuje się, że epoka, występująca pod nazwą “historia najnowsza”, zaczyna się po zakończeniu epoki nowożytnej. Natomiast epoka współczesna liczona jest od daty wybuchu I wojny światowej.

Każda epoka zaczyna się od tzw. cezury, czyli ważnej daty, która przynosi ważne zmiany gospodarcze i polityczne. Dla historii najnowszej, za taką datę uważa się rok 1789, czyli wybuch rewolucji francuskiej lub rok 1815, datę kongresu wiedeńskiego. W tym momencie kończy się era nowożytna i zaczynają czasy określane jako rewolucja przemysłowa.

Historia najnowsza - podział na okresy:

  1. rewolucja przemysłowa obejmująca XIX wiek do daty wybuchu I wojny światowej,
  2. epoka współczesna od roku 1914 do dziś.

Era współczesna dzieli się na etapy:

  1. I wojna światowa - 1914 - 1918,
  2. okres międzywojenny - 1918 - 1939,
  3. II wojna światowa - 1939 - 1945,
  4. okres zimnowojenny - 1945 - 1991,
  5. okres postzimnowojenny od 1991 do dziś.

Czasy rewolucji przemysłowej - najważniejsze wydarzenia

Najważniejsze wynalazki i zmiany gospodarcze

Czasy od wybuchu rewolucji francuskiej i wojen napoleońskich nazywa się okresem rewolucji przemysłowej, gdyż w roku 1783 James Watt wynalazł maszynę parową (szybkoobrotowy silnik parowy), która zrewolucjonizowała przemysł włókienniczy. Wynalazek krosna mechanicznego zwiększył 40 razy wydajność w tkalniach. Maszynę parową starano się wykorzystać do poruszania pojazdów, dzięki czemu powstały parowozy i rozwinęła się kolej żelazna. Transport morski zrewolucjonizowały statki parowe oraz wykopanie kanału sueskiego i panamskiego. Pojawiają się również wynalazki w dziedzinie elektryczności i komunikacji jak: żarówka, telefon, film, samochody i nowoczesny transport, a także internet.

Wynalazki te spowodowały ogromne zmiany gospodarcze i społeczne, jak migracja ludzi ze wsi do miast oraz rodzenie się ruchów socjalistycznych i komunistycznych. Rozwój medycyny, szczepień oraz higieny zmniejszył umieralność, zwiększył liczbę ludności, ale też umożliwił kolonizację Afryki.

Najważniejsze wydarzenia polityczne

Na początku XIX wieku Europa podnosi się po wojnach napoleońskich. Osłabienie Europy wykorzystują kolonie w Ameryce Południowe i odzyskują niepodległość. Stany Zjednoczone, w wyniku wojny z Meksykiem, zyskują znaczne terytoria. Rozpada się Imperium Osmańskie, wskutek czego Grecja odzyskuje niepodległość.

Rozwój technologii morskiej pozwala, Anglii, która wyszła zwycięsko z wojen napoleońskich, budowę imperium kolonialnego. Anglia podporządkowuje sobie Indie i Chiny. Do walki o kolonie przystępują także Niderlandy, Francja oraz zjednoczone Niemcy, w wyniku czego cała Afryka zostaje podzielona na kolonie. Rosja zdobywa tereny na Kaukazie i w Azji Środkowej.

XIX wiek oznacza również zniesienie handlu niewolnikami oraz niewolnictwa. Wraz ze wzrostem uprzemysłowienia pojawiają się ruchy robotnicze, socjalistyczne i anarchistyczne oraz ideologia komunistyczna Marksa, Engelsa i Lenina. Pierwsze zrywy, jak: Wiosna Ludów w 1848 roku i Komuna Paryska w 1871 roku, zostają stłumione. Anarchiści próbują zwrócić uwagę na los robotników, przeprowadzając zamachy na znanych polityków. Najbardziej znany zamach na arcyksięcia Ferdynanda staje się sygnałem do wybuchu I wojny światowej. Ruchy robotnicze zmuszają rządy do pewnych reform, jak na przykład wprowadzenie ubezpieczeń społecznych przez Bismarcka. Ruchy robotnicze doprowadzą na początku XX wieku do przejmowania, w wielu krajach, władzy przez charyzmatycznych wodzów, do czego przyczynia się bieda i bezrobocie wynikające z wielkiego kryzysu gospodarczego. Najtragiczniejsze dyktatury to: bolszewizm w Rosji oraz nazizm w Niemczech i faszyzm we Włoszech.

Pod koniec XIX wieku rozpoczyna się walka o równouprawnienie kobiet, które uzyskują prawa wyborcze dopiero w XX wieku. Największa eskalacja ruchów feministycznych nastąpi dopiero w XXI wieku, czemu towarzyszą zmiany obyczajowe.

Współczesność - najważniejsze wydarzenia XX i XXI wieku

Po zjednoczeniu Niemiec i Włoch w XIX wieku, Europa jest świadkiem zmiany sojuszy. Rozpada się sojusz trzech zaborców Polski, zaś Rosja przystępuje do sojuszu z Anglią i Francją. W wyniku rywalizacji o kolonie i wyścigu zbrojeń, oba sojusze przystępują do I wojny światowej, która stanowi pierwszy w dziejach świata międzynarodowy konflikt na ogromną skalę. Klęska państw centralnych, upadek Austro-Węgier oraz wyeliminowanie Rosji pogrążonej w wojnie domowej, skutkuje powstaniem nowych państw, jak Polska, Czechosłowacja i Węgry. W okresie międzywojennym Europa podnosi się gospodarczo po wojnie i usiłuje zalegalizować nowe granice. Staje to w sprzeczności z żądaniami nazistowskich Niemiec, które wraz ze Związkiem Radzieckim, Włochami i Japonią rozpoczynają II wojnę światową od aneksji Czechosłowacji i Polski.

Pokonanie Niemiec i Japonii w II wojnie światowej zmienia układ sojuszy na świecie. Zaatakowany przez Niemców Związek Radziecki staje się jednym ze zwycięzców. Kształtują się dwie potęgi: Związek Radziecki i USA, które dzielą świat na swoje strefy wpływów. Efektem tego stanu jest okres napięcia zwany “zimną wojną”, kiedy to oba mocarstwa nie decydują się na walkę ze sobą, lecz drogą zmiany władzy lub zamachów wciągają inne państwa do swoich stref wpływów. Związek Radziecki, zgodnie z ideą Lenina rozszerzania komunizmu na cały świat, tworzy blok wschodni, złożony z państw w którym władzę przejmują komuniści. USA buduje własne sojusze poprzez tworzenie programów pomocy gospodarczej dla państw dotkniętych wojną, także Niemiec, oraz poprzez przeciwdziałanie wpływom ZSRR. Dochodzi do szeregu konfliktów peryferyjnych, jak: wojna w Korei, wojna w Wietnamie, czy też kryzys kubański. Przegranym w tym konflikcie jest Związek Radziecki, którego upadek oznacza koniec zimnej wojny. Wskutek rozpadu bloku wschodniego powstaje szereg nowych państw narodowych w Europie i Azji. W drugiej połowie XX wieku upada Brytyjskie Imperium Kolonialne, zaś jego kolonie odzyskują niepodległość.

Na przełomie XX i XXI wieku nie ma już państw kolonialnych ani kolonii, pojawiają się natomiast nowe konflikty o podłożu etnicznym i religijnym, które przejawiają się w radykalizacji państw muzułmańskich. Natomiast na arenie politycznej i gospodarczej pojawia się nowy gracz, jakim są Chiny przeżywające wzrost gospodarczy.