Miał ogromny wpływ na księcia Filipa i księcia Walii Karola. Tragiczna śmierć lorda Mountbatten w 1979 roku była ciosem dla rodziny Windsorów

Kim był lord Mountbatten?

Od Battenbergów do Mountbattenów

Mało osób zdaje sobie sprawę z tego, że przodkowie lorda Mountbatten (a także obecnego króla Karola III) byli związani z Warszawą, choć nie były to związki jednoznacznie pozytywne. Pradziadek lorda Mountbatten – Maurycy Hauke (był spokrewniony z dowódcą powstania styczniowego – Józefem Hauke-Bosakiem) służył jako dowódca w polskim wojsku. Brał udział w insurekcji kościuszkowskiej, ale był przeciwnikiem powstania listopadowego. Został zastrzelony przez powstańców 29 listopada 1830 roku. Jednak jego starsi synowie, bracia późniejszej księżnej Battenberg, brali udział w powstaniu.

Pierwszą, która nosiła nazwisko Battenberg była, córka Maurycego, Julia Hauke. Wyszła za księcia Hesji Aleksandra. Ponieważ nie miała wystarczająco wysokiego statusu społecznego, ojciec księcia, Ludwik III, przyznał jej tytuł hrabiny, następnie księżnej Battenberg, dając początek rodowi o tym nazwisku.

Mezalians nie przeszkodził zresztą małżeństwom Battenbergów z arystokracją. Matka Louisa Mountbatten, księżniczka Wiktoria, była ulubioną wnuczką brytyjskiej królowej Wiktorii. (Hough R., 1981: s. 9), a jego siostra wyszła za króla Szwecji.

W 1917 roku ze względu na wrogie stosunki Wielkiej Brytanii z Niemcami członkowie rodu związani z brytyjską rodziną królewską, zmienili nazwisko na angielską wersję – Mountbatten. W tym samym czasie i z tego samego powodu król angielski i jego rodzina zmienili niemieckie nazwisko Sacsen-Koburg-Gotha na Windsor.

Od Morza Śródziemnego po Pacyfik – życie zawodowe Lorda Mountbatten

Lord Mountbatten (urodzony 25 czerwca 1900 roku) był godnym następcą swoich przodków. Wiedział, czego chce w życiu. Miał silną, wyrazistą osobowość, lubił życie i jego zmysłowe przyjemności. Do tego był ładnym dzieckiem i przystojnym mężczyzną, nie brakowało mu inteligencji i polotu. Od małego miał też zamiłowanie do przebieranek i pantomimy, w dorosłym życiu wpłynęło to na jego związki z ludźmi teatru. (Hough R.: s. 17) W szkole radził sobie średnio. Nie dlatego, że nie był inteligentny, ale podchodził analitycznie do zadań, przez co praca szła mu wolniej. Jednocześnie był przez rodziców wtajemniczany w sprawy polityki i zachęcany do wyrażania własnej opinii odnośnie bieżących wydarzeń.

Już w czasie I wojny światowej służył w Royal Navy. Potem będzie na stałe związany z marynarką brytyjską – co jest dość powszechną drogą kariery wśród synów brytyjskiej arystokracji.

Dużą rolę odegrał w czasie II wojny światowej. Najpierw jako dowódca 5. Flotylli Niszczycieli i kapitan H.M.S. Kelly, później jako naczelny dowódca jednostek alianckich w wojnie na Pacyfiku. Jako dowódca floty był też współodpowiedzialny za tworzenie tajnej organizacji Special Operations Executive, odpowiedzialnej za wsparcie ruchu oporu w Europie i działania dywersyjne przeciw Niemcom. Jednak jego głównym żywiołem było morze.

Ostatni wicekról Indii i święty „trockista”

Podobno już jako młody człowiek w 1921 roku Mountbatten miał doradzić swojemu kuzynowi – księciu Walii, że warto się dogadać z Gandhim, który był wówczas nieformalnym przywódcą Indyjskiego Kongresu Narodowego. (Hough R.: s. 53) Wówczas rozmowy nie doszły do skutku, a Gandhi trafił do więzienia.

Wiele lat później, po zakończeniu II wojny światowej lord Mountbatten miał się zetknąć z tą postacią w zupełnie innych okolicznościach. Otrzymał stanowisko wicekróla Indii w momencie, kiedy trwał proces emancypacji. Do tego dochodziły konflikty między Kongresem i Ligą Muzułmańską, sprawa podziału ziem (na Indie i Pakistan) i przynależności Kaszmiru. Mountbatten lubił Gandhiego, był w jakiś sposób zafascynowany tą postacią. Wielokrotnie nazywał go jednak „trockistą”. Mountbatten w dzieciństwie poznał osobiście kuzynów z carskiej rodziny. Ich tragiczne losy wyryły się w jego pamięci. Chociaż sytuacja w Indiach w 1947 roku była całkiem inna niż w Rosji 1918 roku, to nieugięta postawa Gandhiego mogła mu się źle kojarzyć. Jednocześnie bardzo go szanował. W sierpniu 1947 roku spotkali się po raz pierwszy i ostatni. Gandhi został zamordowany pół roku później (zresztą dokładnie z przyczyn, które dyskutowali – czyli miejsca muzułmanów w niepodległych Indiach).

Po uzyskaniu niepodległości przez Indie Mountbatten służył jeszcze jako przedostatni Gubernator Generalny. To był szczyt jego kariery zawodowej. Później piastował jeszcze stanowiska dowódcze w brytyjskiej marynarce, aż w 1965 roku przeszedł w stan spoczynku.

Wujek Dickie

Lord Mountbatten – wicekról Indii, hrabia birmański, Pierwszy Lord Morski, szef Imperialnego Sztabu obrony to była jedna strona jego życia. Równie ciekawe było jego życie prywatne. W najbliższej rodzinie od małego był nazywany Dickie, młodsze pokolenie używało też określenia „uncle Dickie”. On sam nie stronił od sprośnych żartów na temat tego przezwiska. Sprawdź także ten artykuł na temat Rodziny Królewskiej.

Miłość i sztuka

W 1921 roku poznał młodszą o rok Edwinę Ashley, która była wnuczką po kądzieli niemiecko-żydowskiego bankiera Ernesta Cassella – jednego z najbogatszych ludzi w kraju. Z powodu pochodzenia narodowościowego i społecznego spotykała się z przykrościami w szkole.

Edwina i „Dickie” poznali się na balu i pobrali w następnym roku. Czy skusiło go potencjalne bogactwo, które miała odziedziczyć po dziadku? Być może. Wiadomo jednak, że była też bardzo interesującą i intelientną młodą kobietą. Jej introwertyzm i jego ekspresyjność i impulsywność dobrze się dopełniały. (Hough R.: s. 52)

O tym jak bardzo zgodny był to układ może świadczyć fakt, że oboje prowadzili po ślubie bogate życie erotyczne. On był biseksualny i był też podejrzewany przez FBI o pedofilię. Nie znaleziono jednak żadnego potwierdzenia dla tych zarzutów.

Jednym z najsłynniejszych kochanków miał być Noel Coward – pisarz, autor sztuk teatralnych, który utrzymywał też intymne stosunki z innymi członkami rodziny królewskiej. Jednym z kochanków Edwiny, a w każdym razie mężczyzn, których darzyła uczuciem z wzajemnością, jeszcze w latach 20-tych, był indyjski działacz i polityk Jawaharlal Nehru. W jego przypadku nie ma jasności czy związek został skonsumowany. Natomiast Lady Mountbatten nigdy nie kryła przed mężem swoich romansów, a on akceptował je bez zastrzeżeń. Oboje mieli wybujałe temperamenty i traktowali je ze zrozumieniem. Oboje byli też szczerze zainteresowani sztuką.

Louis i Edwina mieli dwie córki – Patricię i Pamelę. Z córką Patricii a swoją wnuczką - Amandą Knatchbull, Mountbatten próbował swatać księcia Karola.

Zastępczy ojciec

Mimo jego rozwiązłego i co najmniej oryginalnego podejścia do życia rodzina królewska nie izolowała lorda Mountbatten od młodego pokolenia. Wręcz przeciwnie – odegrał ogromną rolę jako zastępczy ojciec dla swojego siostrzeńca Filipa (późniejszego księcia małżonka Elżbiety II) oraz dziadek dla jego syna Karola. Jego mocna, ale rozrywkowa osobowość, poczucie humoru, inteligencja, swoboda i jednocześnie profesjonalne podejście do spraw zawodowych sprawiały, że budziły podziw i sympatię. Rodzice Filipa należeli do greckiej rodziny królewskiej, która została skazana na dożywotnie wygnanie przez rząd republikański. Nie mogąc liczyć na stabilność z tej strony Filip został przyjęty przez rodzinę wuja. Przez jakiś czas nawet z nimi mieszkał i przyjął nazwisko Mountbatten, rezygnując z tytułów odziedziczonych po niemieckich przodkach.

Filip starał się być obecnym ojcem i męskim wzorem dla swoich dzieci. Czuł się nawet trochę zazdrosny o relację swojego najstarszego syna, Karola z „wujkiem Dickiem”. Jednak lord Mountbatten, sam nie mając syna, dobrze znalazł się w roli wujecznego dziadka. Była to nie tylko relacja rodzinna. Oficjalnie Mountbatten był nazywany Honorowym Dziadkiem, a Karol Honorowym Wnukiem.

Lord Mountbatten prawdopodobnie miał wpływ na małżeństwo księcia Karola z lady Dianą Spencer. Chociaż był to wpływ pośredni. Po tragicznej śmierci zastępczego dziadka Diana stała się jego pocieszycielką. Rok później ogłosili swoje zaręczyny. Niektórzy uważają, że nie tyle porady wujka Dickie, co niespodziewana tragedia rzuciła Karola w ramiona młodziutkiej Diany.