August II Mocny - elekcja, przekupstwo, panowanie, wojny domowe, abdykacja

August II Mocny Sas: elekcja, najważniejsze wydarzenia, koronacja, biografia

Kandydaci, przekupstwo polityczne – ciekawostki, August II: krótka biografia

Po śmierci Jana III Sobieskiego zgłosiło się kilku kandydatów do tronu po nim. Jednym z nich był najstarszy syn Jana III, Jakub Ludwik, który cieszył się nawet pewnym poparciem wśród szlachty. Brakowało mu jednak funduszy na przeprowadzenie „kampanii wyborczej”. Oprócz niego wymieniano także księcia Conti Franciszka Ludwika de Burbon, popieranego przez Ludwika XIV. Wspomina się jednak, że więcej było w tym planu króla Francji niż chęci księcia Conti. Dość długo brak było jednoznacznej decyzji obozu habsburskiego co do tego, którego kandydata poprzeć.

Na pewnym etapie był nim nawet Jakub Sobieski, później rozważano elektora bawarskiego oraz książąt neuburskiego oraz lotaryńskiego. Z kandydatur bardziej „egzotycznych”: zgłosili się odsunięty od władzy w Wielkiej Brytanii Jakub Stuart, bratanek papieża Innocentego XI Livio Odeschalchi oraz margrabia Ludwik Badeński. Wyjątkowo późno swoją osobę zaoferował także Fryderyk August Wettyn, elektor saski.

Warto, by została tutaj zawarta przynajmniej krótka biografia Fryderyka Augusta. Urodził się 12 maja 1670 roku. Był synem elektora Jana Jerzego III i Anny Zofii Oldenburg. W roku 1693 wziął ślub z córką margrabiego w Bayeruth Krystyną Eberhardyną. Dzieci późniejszego Augusta II Mocnego były liczne, aczkolwiek za wyjątkiem tylko jednego pochodziły ze związków króla z metresami. Jedynym synem pary królewskiej był urodzony 17 października 1696 roku Fryderyk August II, późniejszy August III.

To w rękach ostatniego z wymienionych kandydatów znajdował się dość istotny argument: finansowy. Fryderyk August miał bowiem zaoferować za poparcie 160 000 talarów magnatom oraz aż 500 000 talarów dla wojska. Dla żołnierzy była to sprawa dość istotna, bowiem państwo zalegało im z żołdem. To jednak nie na Augusta pierwotnie wskazywano jako na zwycięzcę elekcji.

Przebieg elekcji, najważniejsze wydarzenia, przekupstwo, koronacja

Sejm konwokacyjny został zwołany na 29 sierpnia 1696 roku. Początek elekcji został wyznaczony na 15 maja 1697, faktycznie jednak rozpoczęła się dopiero 26 czerwca. Tego właśnie dnia prymas, a jednocześnie interrex Michał Radziejowski co prawda nie zebrał jeszcze wszystkich głosów, jednakże te, którymi do tego momentu dysponował, wskazywały na wygraną Franciszka Ludwika de Burbon. W nocy przedstawiciele wszystkich szeroko rozumianych kandydatów niemieckich przekonali swój „elektorat” do poparcia Augusta Wettyna. W ruch poszły zasoby pieniężne elektora. W dalszym ciągu nie dało mu to jednak zwycięstwa, które przypadło księciu Conti i to jego wygraną ogłosił prymas.

To było nie do przełknięcia dla stronników Augusta, którzy zaczęli oskarżać zwolenników Burbona o fałszerstwa wyborcze, a biskup kujawski Stanisław Dąmbski ogłosił zwycięstwo Wettyna. Miało zatem dojść do walki, mającej na celu wyłonienie kolejnego władcy Polski. Ponownie liczyły się dwa argumenty: pieniądze i ilość wojska. Na obu frontach książę Conti poniósł klęskę. Zbyt późno sprowadził do Polski swoją zbyt mało liczną flotę, z powodu zaś niewystarczającej ilości gotówki nie zdołał utrzymać poparcia swoich zwolenników.

August 4 lipca wyruszył do Polski na czele 8000 żołnierzy, po drodze zapłacił wojsku koronnemu część zaległego żołdu. Do Karkowa dotarł 31 lipca. Koronacja miała się odbyć 15 września. Jednakże, aby w ogóle do niej doszło, należało zdobyć insygnia królewskie, pilnowane pod kluczem przez senatorów, w większości kontystów. Dokonano więc włamania: zostały one wydobyte ze skarbca przez… dziurę w murze. Po drodze August II musiał jeszcze porozumieć się z przeciwnikami, którzy zawiązali rokosz. 21 maja 1698 roku podpisana została ugoda łowicka, a ostatecznie spór został rozwiązany w roku 1699 podczas sejmu pacyfikacyjnego.

August II Mocny i jego panowanie, śmierć króla

Śmierć króla Szwecji, wielka wojna północna, najważniejsze wydarzenia

Jednym z zamierzeń Augusta II było pozyskanie ziem, które stałyby się dziedzicznymi posiadłościami rodowymi. Dogodnym celem wydawały się będące w posiadaniu Szwecji Inflanty, bowiem zmarł Karol XI, a Karol XII jeszcze wydawało się, że nie okrzepł u władzy. W 1699 roku król August II Sas zawarł sojusz przeciwko Szwecji z Danią i Rosją. Dzięki wsparciu floty holenderskiej Szwedzi jednak przedostali się pod Kopenhagę, zmuszając Danię do wycofania się z wojny. W lutym 1700 roku armia saska próbowała zdobyć Rygę, nie była jednak przygotowane do oblężenia. W listopadzie zaś wojska rosyjskie zostały rozbite przez idącego z odsieczą Narwie Karola XII.

Od tego momentu August II zaczął szukać sposobów wycofania się z wojny, było już jednak za późno. W lipcu 1701 roku w bitwie nad Dźwiną armia szwedzka pokonała saską. Następnie (styczeń 1702) król Karol XII ruszył w głąb Rzeczpospolitej, w maju zajmując Warszawę, w lipcu pokonując pod Kliszowem wojska polsko-saskie (koronne pod dowództwem hetmana Hieronima Lubomirskiego wycofały się) oraz wkraczając w sierpniu do Krakowa.

W zamian za pokój król Szwecji zażądał detronizacji Augusta II. W jego obronie 22 sierpnia 1702 roku zawiązana została jeszcze konfederacja sandomierska. Wojska zaś szwedzkie, polsko-litewskie i saskie wędrowały po Rzeczpospolitej, nie mogąc się spotkać na walnej bitwie, na której zależało Karolowi XII. Manewry te określa się czasem jako „taniec mijany królów”. Sprawdź także ten artykuł na temat wielkiej wojny północnej.

Ingerencja szwedzka i wojna domowa, detronizacja Augusta II i koronacja Stanisława Leszczyńskiego w Polsce

9 lipca w 1703 roku szlachta wielkopolska zawiązała konfederację, na której czele stanął Piotr Bronisz. Co prawda pierwotnie konfederaci popierali króla, jednakże dość szybko zaczęli zmieniać zdanie. Karol XII zaoferował im pokój, ale żądał usunięcia z tronu Augusta II. W styczniu w Warszawie zwołana została konfederacja generalna. Podjęto rozmowy z przedstawicielami Szwecji, którzy twardo obstawali przy detronizacji.

Jak doszło do władzy Stanisława Leszczyńskiego w Polsce? W istocie 6 maja 1704 roku August II został zdetronizowany, a 12 lipca Stanisław Leszczyński został ogłoszony królem Polski. W listopadzie August II udał się do Saksonii. Powrócił rok później, próbując przy wsparciu Piotra I oraz wiernych mu konfederatów sandomierskich wyprzeć z Polski siły szwedzkie.

Plan zakładał atak jednocześnie ze wschodu i zachodu, jednakże na obu frontach koalicjanci ponieśli klęskę. August II wycofał się do Krakowa, zaś Piotr I nakazał Rosjanom opuszczenie Rzeczypospolitej. Karol II zdecydował jednak o ataku na Saksonię. Skutkiem późniejszych pertraktacji był zawarty 24 września 1706 roku układ pokojowy, który podpisano w Altranstädt. August zachował tytuł, ale zrzekł się polskiej korony.

August II Mocny i jego próby powrotu na tron, sojusz z Rosją, ciekawostki

August II Sas nie zrezygnował jednak z tronu polskiego. Okazja na powrót nadarzyła się w 1709 roku. W tym roku August zawarł sojusz z Danią, Prusami oraz później ponownie z Piotrem I. Do Rzeczpospolitej weszły z dwóch stron armie saska oraz carska. Stanisław Leszczyński oraz wojska szwedzkie zostały wyparte na Pomorze szwedzkie. Karola XII w Polsce wtedy nie było, próbował w Turcji przekonać to państwo do dołączenia do wojny przeciwko Rosji.

Z początkiem roku 1710 do Warszawy zwołano walną radę, która miała uporządkować sytuację prawną. Uznano działalność związaną z intronizacją Stanisława Leszczyńskiego za nielegalną. Samo funkcjonowanie konfederacji sandomierskiej zostało przedłużone aż do 1717 roku.

W międzyczasie w latach 1711-1712 wojska polskie, saskie, duńskie i rosyjskie kilkakrotnie wyprawiały się na szwedzkie Pomorze. Kampanie te nie zakończyły się sukcesami militarnymi, natomiast ze Stanisławem Leszczyńskim zawarto porozumienie, na mocy którego zrzekł się roszczeń do korony w zamian za pensję przyznaną mu przez Augusta.