Cesarstwo Niemieckie - powstanie, ustrój polityczny, terytorium, ludność

Najsilniejsze mocarstwo, które sprawowało hegemonię w Europie środkowej i wschodniej w drugiej połowie XIX wieku, to Cesarstwo Niemieckie, czyli II Rzesza. Powstanie cesarstwa zbiegło się ze zjednoczeniem Niemiec. Państwo to przeżywało okres wzrostu gospodarczego i ostatecznie doprowadziło do I wojny światowej, która zdecydowała o jego upadku. Poznaj historię Drugiej Rzeszy Niemieckiej i dowiedz się jak nastąpiło założenie tego państwa i co zdecydowało o jego upadku.

Druga Rzesza Niemiecka - najważniejsze informacje

II Rzesza Niemiecka

Cesarstwo Niemieckie, czyli Druga Rzesza istniała w latach 1871 - 1918. Ustrój tego państwa określono jako monarchia konstytucyjna, której głową był Cesarz Niemiecki i Król Prus. Zaś głową rządu był kanclerz.

W zasadzie nie ustalono dokładnie, czy Cesarstwo Niemieckie było państwem związkowym czy związkiem państw. Władzę i kontrolę sprawowały jednak Prusy, w osobie kanclerza.

Ludność i kolonie

Po zjednoczeniu Niemiec, w skład II Rzeszy weszły 24 księstwa i landy, jak również 3 wolne miasta: Lubeka, Hamburg i Brema. Cesarstwo posiadało również państwa zależne, jak: Polska, Litwa, Finlandia, dwa państewka Ukrainy, Księstwo Kurlandii i Semigalii oraz Księstwo Bałtyckie.

Wraz ze wzrostem liczby ludności, państwo to liczyło do 40 do 64 milionów mieszkańców, z czego większość stanowili Niemcy.

Cesarstwo Niemieckie posiadało liczne kolonie w Afryce i w Azji. Do Cesarstwa Niemieckiego należała część Nowej Gwinei, Samoa Niemieckie oraz miasta Qingdao i Jiaozhou w Chinach.

Kolonie w Afryce obejmowały:

  • Niemiecką Afrykę Zachodnią,
  • Togo,
  • Kamerun,
  • Afrykę Wschodnią, obecnie Tanganika, Rwanda, Burundi.

Cesarstwo niemieckie - historia

Powstanie księstw niemieckich i etapy historii Niemiec

Etapy historii Niemiec:

  1. tworzenie się państw w Europie Zachodniej,
  2. 962 - 1806 - Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego, czyli Pierwsza Rzesza
  3. 1806 - 1871 - Związek Reński, Związek Niemiecki i Związek Północnoniemiecki,
  4. 1871 - 1918 - Cesarstwo Niemieckie, czyli Druga Rzesza
  5. 1918 - 1933 - Republika Weimarska,
  6. 1933 - 1945 - III Rzesza,
  7. 1945 - 1989 - NRF i NRD,
  8. 1989 - FRN.

Przez większość swojej historii Niemcy nie stanowili jednego państwa, lecz szereg niezależnych księstw, które łączyły się i dzieliły. Księstwa te powstały w wyniku wędrówki ludów i najazdu różnych plemion na tereny Europy. Nie jest dokładnie pewne skąd wywodzą się te plemiona indoeuropejskie, które zasiedliły Europę we wczesnym średniowieczu, gdyż grupy te mieszały się i przyjmowały różne języki. Słowo “germanie” oznacza tylko określenie rzymskie ludów poza granicami.

Pierwszym królem, który zjednoczył ludy germańskie Karol Wielki. Podporządkował on Sasów i należała do niego prawie cała Europa. Karol Wielki został koronowany na Cesarza Rzymskiego. Tytuł cesarza oznaczał nie tylko kontynuację cesarzy rzymskich, lecz także następcę królów Ostrogotów i Longobardów, którzy sięgnęli po władzę cesarską. Cesarz był władcą równorzędnym wobec Cesarza Bizantyjskiego. Władza cesarska oznaczała przewodniczenie innym państwom, gdyż cesarz stanowił pierwszego pośród równych. W praktyce oznaczało to jednak, że cesarz był instytucją wyższą niż królowie.

Państwo Karola Wielkiego rozpadło się po jego śmierci. W części zachodniej zaczęto mówić po łacinie, która przekształciła się w język francuski. Zaś w części wschodniej zaczęto wkrótce używać nazwy Królestwo Niemieckie (Regnum Teutonicorum).

W roku 962 Otton I Wielki, z dynastii saskiej, koronował się na cesarza i odtąd datuje się Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego, czyli Pierwsza Rzesza. Upadek cesarstwa nastąpił w czasie wojen napoleońskich, kiedy to Franciszek II Habsburg został zmuszony do abdykacji. Księstwa niemieckie utworzyły Związek Reński, którego protektorem był Napoleon. Po Kongresie Wiedeńskim utworzono Związek Niemiecki, który znajdował się pod wpływem Austrii. W 1866 roku, po wygranej przez Prusy wojnie z Austrią, utworzono Związek Północnoniemiecki, pod przewodnictwem Prus.

II Rzesza Niemiecka - powstanie, najważniejsze wydarzenia historyczne i upadek

Zjednoczenie Niemiec i powstanie Cesarstwa Niemieckiego

Założenie Cesarstwa Niemieckiego przypisuje się Otto von Bismarckowi, który był jego pierwszym kanclerzem. Pod koniec XIX wieku zwierzchnictwo nad związkiem księstw niemieckich sprawowała Austria. Zwierzchnictwo to chciały przejąć Prusy, które wyrosły na największe mocarstwo w tym regionie.

W 1862 roku kanclerzem Prus został Otto von Bismarck, który dążył do zjednoczenia Niemiec. Jego podstawowe założenie polegało na stworzeniu nowoczesnej armii i wyeliminowaniu i skompromitowaniu Austrii. Doskonale wyćwiczoną armie stworzył generał i reformator Helmut von Moltke. Bismarck sprowokował wojnę z Austrią, której wojska zostały rozgromione w bitwie pod Sadową, w 1866 roku. Otto von Bismarck spowodował wtedy utworzenie Związku Północnoniemieckiego, nad którym kontrolę przejęły Prusy.

Otto von Bismarck również Francję wmanewrował w wojnę, którą Prusy wygrały. W ten sposób wyeliminowany został drugi przeciwnik zjednoczenia Niemiec pod przewodnictwem Prus. Dzięki temu w 1871 roku zostało proklamowane Cesarstwo Niemieckie jako monarchia konstytucyjna.

Polityka Otto von Bismarcka

Twórcą cesarstwa był Otto von Bismarck, kanclerz od 1862 do 1890 roku. W tym czasie Niemcy stały się mocarstwem. Miał miejsce szybki rozwój przemysłu. Zdobywano kolonie zamorskie. W polityce zagranicznej, Bismarck był twórcą trójprzymierza, w skład którego weszły Niemcy, Austro-Węgry i Włochy.

Bismarck wprowadził państwo opiekuńcze, dzięki czemu ludzie stali się bardziej zależni od państwa i jednocześnie lojalni wobec państwa, gdyż mniej musieli liczyć na swoje rodziny w przypadku nieszczęścia. W 1880 roku powstał pierwszy w świecie system ubezpieczeń społecznych, który oferował pracownikom emerytury, opiekę medyczną oraz ubezpieczenia na wypadek bezrobocia czy wypadku. Ludzie zaczęli czuć, że w razie choroby, wypadku oraz na starość, zaopiekuje się nimi państwo. Oczywiście, programy ubezpieczeń społecznych są bardzo dobre i cieszymy się nimi do dziś. Jednak niektórzy badacze uważają, że cele Bismarcka nie były tak szlachetne. Celem państwa opiekuńczego, było raczej zapewnienie państwu lojalności obywateli oraz funduszy. Na ubezpieczenie płacono składki, zaś w owym czasi mało kto dożywał do emerytury. Dlatego też niektórzy badacze twierdzą, że programy te stały się źródłem finansowania armii.

Kariera Bismarcka skończyła się wskutek niepokojów społecznych i strajków górników. Doszło wtedy do konfliktu z ówczesnym cesarzem. Bismarck opowiadał się, za rozwiązaniem siłowym, na co cesarz nie wyrażał zgody. Wkrótce miały miejsce wybory, które okazały się niekorzystne dla Bismarcka. Kanclerz podał się do dymisji w 1890 roku.

Upadek Cesarstwa Niemieckiego

Kres Cesarstwa Niemieckiego położyła I wojna światowa, w której Niemcy i państwa centralne poniosły klęskę. Pod wpływem klęsk wojennych oraz wzrostu nastrojów rewolucyjnych, doszło do powstania marynarzy w Kilonii oraz do komunistycznej rewolucji listopadowej.

Doszło do wystąpień rewolucyjnych w wielu miastach Niemiec, gdzie tworzyły się rady żołnierskie i robotnicze, podobnie jak w ZSRR, oraz usuwano dotychczasowe władze. W tej sytuacji socjaldemokraci porzucili rewolucję i proklamowali w Berlinie nowy rząd. Oznaczało to detronizację cesarza, który uciekł za granicę. Powołano republikę (tzw. republika weimarska), natomiast przeciw radom robotniczym użyto wojska. Wkrótce ruchy rewolucyjne zostały stłumione.